Қағба туралы қызықты 10 жайт
Әлемде миллиондаған адамдар үшін Меккеден артық мәртебелі, қасиетті жер жоқ. Объективті көзбен қарасақ, Хиджаз алқабындағы Арабия жер бетіндегі ең танымал мекен болып табылады. Мыңдаған адамдар Қағбаны жиырма төрт сағат бойы айналып жатады. Қасиетті Қағбаның суретімен миллиондаған үйлер әшекейленіп, күніне бес рет миллиардтаған адамдар оны тамашалайды. Бұл ғимарат адамзат тарихындағы ең танымал жерлердің бірінің ортасында орналасқан.
Назарларыңызға Қағба туралы қызықты жайттарды ұсынамыз:
10. Қағба бірнеше рет қайта тұрғызылған
Бүгінгі таңда көріп отырған Қағба Ибрахим (әлейһиссәләм) мен Ысмайыл (әлейһиссәләм) пайғамбарлар салған ғимаратқа мүлдем ұқсамайды. Уақыт өте келе табиғи және техникалық апаттарға байланысты ол қайта құруды қажет етіп тұрды. Пайғамбарымыз Мұхаммедтің, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, заманында оған пайғамбарлық міндеті келмей тұрып, Қағбаның күрделі қайта құрудан өткені бәрімізге белгілі. Бұл пайғамбарымыздың, Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын, Қара Тастың астына мата қойып, сол арқылы әр тайпаның көсемі көтере алатындай етіп ұсыныс жасап, үлкен қантөгістің алдын-алу оқиғасымен дәлме-дәл келеді. Сол кезден бастап күрделі құрылыс жұмыстары жүздеген жылдарда бір рет өткізілетін болды. Соңғы құрылыс 1996 жылы өткізіліп, үлкен жұмыстар атқарылды: тастары, шатыры ауыстырылып, іргетасы бекітілді.
9. Алғашында оның екі есігі және терезесі болатын
Алғашқы кезде Қағбаның кіруге және шығуға арналған екі есігі, сонымен қоса терезесі бар еді. Қазіргі Қағба терезесіз, тек бір ғана есігі бар.
8. Қағба түрлі түсті еді
Алтын өрнектермен әшекейленген қара түсті Қағбаға көзіміз әбден үйреніп, оны басқа түсте елестетуімізге қиын болар. Оны қара түспен жабу дәстүрі Аббасидтер кезінде келді. Оған дейін Қағба әр түрлі түстермен, соның ішінде жасыл, қызыл және ақ түсті болатын.
7. Оның кілті тек бір ғана әулеттің иелігінде
Пайғамбарымыздың, Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын, заманында қажылықтың әр рәсімі құрайыштықтардың белгілі бір топтарының қол астында болатын. Бір топтан басқасының барлығы бұл құзырдан айрылып қалады. Мекке алынғаннан кейін Алла елшісі, Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) кілтті өзіне алып қалудың орнына Бани Шаиба әулетінен шыққан Осман ибн Талхаға ұсынады. Бұл әулет көптеген жылдар бойы Қағбаның қорғаушысы болып келеді, Пайғамбардың өзі кілтті ұсынған кезде:
«Уа, Бани Талха, бұны ал, әділетсіз, зұлым басшы келмесе , Қиямет күнге дейін сендер оны иелік етесіңдер»,
— деу арқылы Қағбаның кілтінің иесін өзі тағайындап кеткен еді.
Қазіргі күнге дейін, халифтар, сұлтандар мен патшалар сияқты жоғары лауазымды тұлғалар Пайғамбардың (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) сөздеріне бойсұнып, Қағбаға кіру үшін бұл кішкентай меккелік жанұядан рұқсат сұрайды.
6. Қағба есігі барлық адамдарға ашық еді
Осы уақытқа дейін қалаған адамдар аптасына екі рет Қағбаның ішіне кіріп, намаз оқуларына болатын еді. Алайда, қажылыққа барушылар санының өсуіне және басқа да факторларға байланысты, оның есігі жылына екі рет жоғары лауазымды тұлғалар мен ерекше қонақтар үшін ғана ашылады.
5. Айналасында жүзуге тура келетін де күндер болды
Қағбаның шешілмеген мәселелерінің бірі, оның алқаптың төменгі жағында орналасқандықтан жаңбыр кезінде жиі су басып кететіні еді. Су тасқындарымен күресетін су құбырлары жүйесі ретке келтірілгенге дейін, Меккеде су тасқындары жиі орын алатын құбылыс еді. Тіпті, бірнеше күндер бойы Қағба жартылай суға батып тұрған кездер де болған. Әрине, бұл құбылыс оны тәуәп етуге ниеттенген қажылық етушілерді еш тоқтатпады. Олар сонда не істеді дейсіз ғой? Жай ғана айналасында жүзіп жүрді.
Заманауи құрылғы мен технологиялар бұл мәселені шешуге көмектесті, енді бұндай құбылысты қайта көруіміз екі талай. Дегенмен…
4. Қағбаның ішінде оның қайта тұрғызылуына ат салысқан басшылардың есімдері жазылған
Ұзақ уақыт бойы көптеген адамдар Қағбаның ішкі көрінісін көруге қызығушылық білдіретін еді. Ішінде болған адамдардың сипаттамаларының рас-өтірігі белгісіз. Қазіргі таңда Қағба іш жағынан мәрмәрмен, жоғарғы қабырғалары жасыл шұғамен қапталған. Тақтайшаларда барлық ел билеген басшылар мен оның қайта тұрғызылуына ат салысқан тұлғалардың есімдері жазылған.
3. Негізінде екі Қағба бар
Қағбаның дәл төбесінде, аспанда оның көшірмесі бар. Ол Құранда және Пайғамбарымызбен, Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын, айтылған болатын. Алла елшісі, Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын, Миғраж сапарын баяндаған кезде былай деген:
«…Одан кейін маған әл-Бәйт уль-Маъмур (Алланың Үйі) көрсетілді. Мен Жәбірейілден «Бұл не?», — деп сұрағанымда ол: «Бұл әл-Бәйт уль-Маъмур. Күніне жетпіс мың періште бұл жерде құлшылық жасайды, олар бір қайтқанда екінші қайта келмейді. Олардың орнына басқа періштелер келеді, солай күнде жалғаса береді».
2. Қара Тас қақ жарылған еді
Қазіргі таңда біз Қара Тасты көзімізге үйреншікті болып кеткен күміс жиектемеде көріп жүрміз. Алайда, оу баста, ол бұндай көріністе емес еді.
Қара Тасты ұрлап, алғашында Шығыс Арабияға, кейін Куфа мен Иракқа әкетеді. Біраз уақыт өткен соң, Аббасид халифының үлкен құн төлеуімен қайтарылғанға дейін сол қалада болатын. Меккеге қайтарылған Қара Тастың кішкентай бөліктерге бөлініп қалған себебінен, оны жинаудың жалғыз әдісі жиектемеге салу еді. Тарихшылардың сөзіне жүгінсек, Қара Тастың барлық бөліктері Меккеде толық жинастырылмаған — жетіспейтін бөлшектері де бар екені анық.
1. Әлемдегі ең үлкен текше (куб) алғашында басқа пішінде еді
Басында, Қағба жартылай дөңгелек пішінде болған еді, оның қалдығы қазір «Исмайылдың Хиджры» деп аталады. Алла Елшісіне, Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын, пайғамбарлық міндеті келмей тұрып, құрайыштықтар Қағбаны қайта тұрғызу жұмыстарына тек адал табыс көзінен түскен ақшаны пайдаланғылары келді. Басқа сөзбен айтқанда, қайта тұрғызу жұмыстарына құмар ойындардан, жезөкшеліктен, ұрлықтан, ысырапшылдықтан түскен ақшалар қолданбау керек болды. Алайда надан құрайыштықтардың күнәға батқандары соншалық , аса бай сауда-саттық қаласында «таза» ақша табыла қоймады. Олар Қағбаның кішкентай көрінісін тұрғызып, бастапқы кейпін көрсету үшін балшықтан қабырға салды. Бұл Исмайылдың (әлейһиссәләм) Хиджры деп аталды. Өмірінің соңына қарай Пайғамбарымыз, Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын, Қағбаны бастапқы кейпіндей етіп өзгерткісі келген еді, бірақ үлгермей өмірден озды. Абдулла ибн Зүбәйр кезіндегі қысқа уақытты есептемегенде, Қағба Пайғамбарымыз, Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын, оны соңғы рет көрген көріністе тұр.
Қағбаның тарихы өткенді еске алатын жәй ғана әңгіме емес. Ол — жер бетіндегі мұсылмандардың ортақ рәмізі. Ол бізді өткенмен байланыстырып, болашақ мақсатымызды еске салады. Бүгінгі таңда, мұсылмандар бір-бірінен алшақтаған уақытта, ол біздің ортақ құндылығымыз. Ол – біз өте қажет ететін, бірлігіміздің рәмізі.
