ЖАН-ЖАНУЛАР, ТӨРТ ТҮЛІК МАЛ ТУРАЛЫ мақал мәтелдер

ЖАН-ЖАНУЛАР ТУРАЛЫ МАҚАЛ МӘТЕЛДЕР, ТӨРТ ТҮЛІК МАЛ ТУРАЛЫ МАҚАЛ МӘТЕЛДЕР

Ат болатын тай саяққа үйір,
Адам болатын бала қонаққа үйір.
***
Қулық (байтал) құлын жанды.
***
Құлындаған биеден, құдықтағы су артылмайды.
***
Саулықтың жасы үлкен,
Қошқардың басы үлкен.
***
Түйе — шудасын,
Жылқы жалын,
Сиыр мүйізін төсейді.
***
Жақсы айғырдың үйірін ат жақтайды.
***
Байтал шауып бәйге алмас.
***
Ел көркі — мал, өзен көркі— тал.
***
Бір түлікке бай болғанша,
Әр түлікке сай бол.
***
Түлік — төлден өседі.
Малы бардың назы бар.
***
Семіздің аяғы сегіз.
***
Малдың жайын баққан білер,
Оттың жайын жаққан білер.
***
Мал жайған малдың жайылғанына тояды.
***
Жоғалып табылған мал олжа,
Ауырып жазылған жан олжа.
***
Мал жуасы — қой,
Аң жуасы — қоян.
***
Мал аяған аттан құр,
Төл аяған ақтан құр.
***
Сауып ішсең мың күндік,
Сойып ішсең бір күндік.
***
Малды қыс құмға,
Жаз шымға айда.
***
Кесімді малға өсім бар.
***
Қарағайға сүйеніп тал өсер,
Басқа сүйеніп мал өсер.
***
Ат аяған жерге қарар,
Құс аяған көкке қарар.
***
Ұлдының ұрты өседі,
Малдың сырты өседі.
***
Бақпаса мал өспейді,
Баптамаса егін өспейді.
***
Алтай баққан арықты,
Бір күн ұрынған өлтірер.
***
Үйірі басқаны ноқта қосар.
***
Жабу астыңда жал қалады,
Жал қалмаса жан қалады.
***
Түзде бұзауы жамырағанның,
Үйде айраны төгілер.
***
Ер қанаты — ат.
***
Ат қадірін білмесең,
Жаяушылық көрерсің.
Ас қадірін білмесең,
Ашаршьшық көрерсің.
***
Үш бие бұлақ басы,
Екі бие ел асы,
Бір бие жоқтың қасы.
***
Жақсы ат жанға серік,
Жақсы ит малға серік.
***
Жақсы ат алдынан сүрінбейді, артынан сүрінеді.
***
Тай атқа жеткізер,
Ат мұратқа жеткізер.
***
Жалғыз аттың пайдасы көп,
Жалғыз ердің айласы көп.
***
Жылқы — малдың патшасы,
Түйе — малдың қасқасы.
***
Теңге тиыннан өсер, :
Жылқы құлыннан өсер.
***
Жолға салсаң — жорға,
Жонға салсаң — жүйрік.
***
Атының сыры иесіне мәлім.
***
Алдыңғы айылдың батқанын,
Иесі білмес ат білер.
***
Арық атқа қамшы ауыр.
***
Жақсы атқа бір қамшы,
Жаман атқа мың қамшы.
***
Жалғыз шапқан ат жүйрік.
***
Жаман жасаққа жарамайды,
Желінсау қосаққа жарамайды.
***
Қара арғымақ арыса,
Қарға адым жер мұң болар.
***
Тістейтін жылқы тісін көрсетпес.
***
Көбең мініс көтермейді,
Мәстек жүріс көтермейді.
***
Қасқа айғырдың баласы төбел туады.
***
Аттың бәрі тұлпар болмас,
Құстың бәрі сұңқар болмас.
***
Атты ақысын жаяуға жібермейді.
***
Ат сүрінбей жер танымас,
Ер сүрінбей ел танымас.
***
Тай тулап үйірінен шықпас.
***
Құрық тимес құлын жоқ,
Қырықтың тимес қозы жоқ.
***
Жылқыны шұбырған тауысар,
Етті қуырған тауысар.
***
Арық атқа қамшы үйір,
Жыртық үйге тамшы үйір.
***
Атсыздың атасының құны кетеді.
***
Жақсы аттың тісін ашпа.
***
Жылқыны бөгелек аздырар,
Ешкіні кебенек аздырар.
***
Көшің көрнекті болсын десең,
Көлігің күтімді болсын.
***
Жылқының етін жесең тісіңе кіреді,
Жемесең түсіңе кіреді.
***
Арықты мінгенше аяғыңа мін.
***
Аттың аты үлкен,
Түйенің табаны үлкен.
***
Ат шаппайды, бап шабады.
***
Жорытар аттың тоғы игі.
***
Саумал ішсең, қымыз жоқ,
Байтал мінсең, құлын жоқ.
***
Күйсіз көлік жүгірмес.
***
Атты күнде мінсең — тулақ,
Аптада мінсең — қунақ,
Айына мінсең — ат,
Жылына мінсең — тұлпар.
***
Түйе баласы төре баласы.
***
Түйе байлық, жылқы мырзалық.
***
Көтерем деп түйеден безбе,
Салтанатың емес пе,
Тебеген деп биеден безбе,
Қос қанатың емес пе.
***
Тайдың мінгені білінбес,
Баланың жүгіргені білінбес.
***
Қоныс ақысын түйе қайтарады.
***
Түйе өлген жерде жүк қалады.
***
Нар ботасын қарпып сүйеді.
***
Ақсақ түйенің аузына,
Жел айдаған қаңбақ түсер.
***
Түйе қашып жүктен құтылмас.
***
Түйені жел шайқаса,
Ешкіні көктен табарсың.
***
Түйенің үлкені көпірден таяқ жер.
***
Жебір түйе жабуын жер.
***
Малды бақсаң қойды бақ,
Май кетпейді шарадан.
Ит асырасаң сырттаннан,
Қой бермейді қорадан.
***
Қойдың сүті — қорғасын.
***
Қойдың іші — береке,
Жылқының іші — мереке.
***
Ешкі сойғанның екі малы бар:
Мүйізі пышағына сап,
Терісі балаңа жарғақ.
***
Тоқсан қабат торқадан,
Тоқтышағым терісі артық.
***
Семіздікті қой көтереді.
***
Ешкіні құдай ұрарында,
Қойшының таяғына сүйкенер.
***
Күн батса қойға соқпақ табылады.
***
Кәрі қойдың басы піскенше,
Тоқты қойдың басының арсасы шығады.
***
Ақсақ қой жатып семіреді.
***
Ақсақ қой түстен кейін маңырайды.
***
Тоқты күз болмай,
Қойға қосылмайды.
***
Қой семізі қойшыдан.
***
Қой тілегі — амандық,
Бөрі тілегі — жамандық.
***
Сүтсіз қой маңырауық.
***
Өгіз өлгенше өседі.
***
Сиыр су ішкенде,
Бұзау мұз жалайды.
***
Сиыр сауған шөлдемес.
***
Бас білген өгізге,
«Өк» деген өлімнің қарабасы.
***
Сүзеген сиырға құдай мүйіз бермейді.
***
Сиыр өз тілінен қыршаңқы болады.
***
Есектің еті арам, күші адал.
***
Есек барға саналса да,
Малға саналмайды.
***
Есектің жүгі жеңіл болса,
Жатаған болады.
***
Есек мінген еңбегін мінер.
***
Есек мінген ат сұрамайды,
Балық жеген ет сұрамайды.
***
Қой егіз туса, шөп басы айыр шығады.
***
Түйенің тынығаны жапырақ,
***
Малды іріктемесең, тұқымы азады,
Қонысты жаңаламасаң, өрісі тозады.
***
Ай-айдың аты басқа,
Аяқты малдың өрісі басқа.
***
Жылқының көркі құйрық,
Үйдің көркі мүлік.
***
Тағасының күмісіне мақтанба,
Атыңның жүрісіне мақтан.
***
Өріске мал жарасады, Атқа жал жарасады.