ТЕРМИНОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК (Сертификаттау) | туралы қазақша

Аккредиттелген сынақ зертханасы-сертификаттау мақсатында нақты сынақ жүргізуге ресми рұқсат алған сынақ зертханасы.
Аналогы-функционалдық мақсаты мен қолдану шарттары ұқсас, салыстырылатын бұйымға ұқсас отандық немесе шетелдік өндіріс өнімі.
Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі-химиялық, биологиялық немесе табиғи текті ластағыштардың құрамының регламенттелген деңгейін сақтау.
Іріктеме-өнім партиясынан немесе өнім ағынынан бақылау үшін іріктелген бұйым немесе бұйымдардың белгілі бір жиынтығы.
Өнім сапасын кіріс бақылау — тұтынушыға келіп түскен және бұйымдарды дайындау, жөндеу немесе пайдалану кезінде пайдалануға арналған өнім берушінің бұйымдарын бақылау.

Ерікті сертификаттау — Беларусь Республикасының заңнамасында міндетті сертификаттауды жүргізу көзделмеген өнімнің көрсеткіштерге сәйкестігін растау жөніндегі тиісті органдар мен шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметі.
Сәйкестік белгісі-белгіленген тәртіппен тіркелген, Сертификаттау жүйесінің ережелері бойынша таңбаланған өнімнің нормативтік актілер мен нақты стандарттардың немесе стандарттау жөніндегі басқа да нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкестігі расталатын белгі.
Өнім сапасының бірлі – жарым көрсеткіші-өнім қасиеттерінің бірін сипаттайтын көрсеткіш.
Сынау-сынау объектісі қасиеттерінің сандық және сапалық сипаттамаларын оның жұмыс істеуі кезінде, объектіні моделдеу және әрекет ету кезінде оған әсер ету нәтижесі ретінде эксперименттік анықтау.
Стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттың санаты стандарттау жөніндегі нормативтік құжатты бекіту немесе қабылдау деңгейі және оның тиісті қолданылу саласы.
Өнімнің сапасы-бұл мақсатына сәйкес белгілі бір қажеттіліктерді қанағаттандыруға жарамдылықты білдіретін қасиеттердің жиынтығы.
Сапа-бұл объектінің белгіленген және болжамды қажеттіліктерді қанағаттандыру қабілетіне қатысты сипаттамаларының жиынтығы.
Сандық белгі-өнімнің сапа көрсеткіштерінің бірі болуы мүмкін параметрі.
Өнім сапасының кешенді көрсеткіші-бірнеше қарапайым қасиеттерді (топтық көрсеткіштерді) немесе бір күрделі, бірнеше қарапайым (жалпыланған көрсеткіштерді) тұратын көрсеткіш.
Бақыланатын белгі-бақылауға жататын объектінің қасиеттерінің сандық немесе сапалық сипаттамасы.
Бақылау әдісі-бұл бақылауды жүзеге асыру үшін белгілі бір қағидаттарды қолдану ережелерінің жиынтығы. Бақылау әдісіне бақылау объектісіне қатысты бастапқы ақпаратты алу кезінде қолданылатын негізгі физикалық, химиялық, биологиялық және басқа да құбылыстар, сондай-ақ тәуелділік (заңдар, қағидаттар) кіреді.

Сапаны басқару әдістері мен құралдары — өнімнің жоспарланған жай-күйі мен сапа деңгейіне қол жеткізуді және қолдауды қамтамасыз ете отырып, басқару органдары өндірістік процесс элементтеріне әсер ететін тәсілдер.
Беларусь Республикасының ұлттық сертификаттау жүйесі-Стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі республикалық орган белгілеген және республика аумағында жұмыс істейтін сертификаттау жүйесі.
Нормативтік құжат-қызметтің әртүрлі түрлеріне немесе олардың нәтижелеріне қатысты ережелерді, жалпы қағидаттарды немесе сипаттамаларды қамтитын құжат.
Міндетті сертификаттау — өнімнің азаматтардың өмірі, денсаулығы және мүлкі үшін қауіпсіздікті, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ететін көрсеткіштерге және Беларусь Республикасының заңнамасында белгіленген басқа да көрсеткіштерге сәйкестігін растау жөніндегі тиісті органдар мен шаруашылық жүргізу субъектілерінің қызметі.

Омологация-белгіленген ережелерге сәйкестігін растау (мақұлдау).
Өнімнің сапа көрсеткішінің оңтайлы мәні — бұл кезде өнімді пайдаланудың (тұтынудың) ең жоғары пайдалы әсеріне па-ның берілген шығындары кезінде оны құру және пайдалану (тұтыну) қол жеткізіледі.
САПАНЫҢ анықтаушы көрсеткіші-өнімнің сапасын бағалауға шешім қабылданатын көрсеткіш.
Сертификаттау жөніндегі Орган-Беларусь Республикасының ұлттық сертификаттау жүйесінде өнімді сертификаттауды жүзеге асыратын орган.
Өнімнің сапа деңгейін бағалау-бұл бағаланатын өнімнің сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын таңдауды, осы көрсеткіштердің мәндерін айқындауды және оларды базамен салыстыруды қосатын операциялар жиынтығы.
Патенттік-құқықтық көрсеткіштер-бұйымда пайдаланылған техникалық шешімдердің патенттік тазалығын патенттік қорғау дәрежесін сипаттайтын, оның ішкі және сыртқы нарықтардағы бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын көрсеткіштер.
Сапа саласындағы саясат – жоғары басшылық ресми тұжырымдаған ұйымның негізгі бағыттары мен мақсаттары.
Қауіпсіздік көрсеткіштері-өнімнің ерекшеліктерін сипаттайтын, оны пайдалану кезінде адамның (қызмет көрсетуші персоналдың) және басқа да объектілердің қауіпсіздігін негіздейтін көрсеткіштер. Өнімнің белгісі оның кез келген қасиеттерінің немесе жай-күйінің сапалық немесе сандық сипаттамасы болып табылады.
Өнім сапасының көрсеткіші-өнімнің бір немесе бірнеше қасиеттерінің, оның сапасын құрайтын, оны құрудың, пайдаланудың және тұтынудың белгілі бір шарттарына қатысты қаралатын сандық сипаттамасы.
Сенімділік көрсеткіштері-өнімнің тоқтаусыз, ұзақ уақытқа жарамдылығын, жөндеуге жарамдылығын және сақталуын сипаттайтын көрсеткіштер.
Мақсат көрсеткіштері-өнімнің қасиеттерін сипаттайтын, оны орындауға арналған негізгі функцияларды айқындайтын және оны қолдану саласын негіздейтін көрсеткіш.
Технологиялық көрсеткіштер-сапа көрсеткіштерінің берілген мәндерін өндіру, пайдалану және қалпына келтіру кезінде оңтайлы шығындарға қол жеткізуге бұйымның бейімделуін анықтайтын көрсеткіштер.

Үнемділік көрсеткіштері-бұйымды өндіру мен пайдалануға (тұтынуға) арналған материалдық, отын-энергетикалық және еңбек ресурстары шығындарының деңгейі бойынша жетілдіруді айқындайтын көрсеткіштер.
Қызмет көрсетудің Өндірістік процесі-қызмет көрсетуді орындаушыдағы қызмет көрсетуді алуды қамтамасыз ететін адамдардың барлық іс-әрекеттері мен еңбек құралдары қызметтерінің жиынтығы.
Стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі республикалық орган-Беларусь Республикасының Шағын жолдар Кабинеті бекіткен осы орган туралы Ережеге сәйкес Беларусь Республикасының Президенті уәкілеттік берген Стандарттау, метрология және сертификаттау саласындағы бірыңғай мемлекеттік саясатты жүзеге асыру жөніндегі мемлекеттік басқару органы.
Өнімнің қасиеті-бұйымды жасау, пайдалану немесе тұтыну кезінде көрінетін объективті ерекшелік.
Қызметке Сертификат-тұтынушының тікелей бағалауына жататын сипаттамаларды қоса алғанда, қызметтің сипаттамасын және оған қойылатын талаптарды қамтитын құжат.
Сәйкестік сертификаты-сертификатталған өнімнің нормативтік актілер мен нақты стандарттардың немесе стандарттау жөніндегі басқа да нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкестігін растау үшін сертификаттау жүйесінің ережелері бойынша берілген құжат.
Өнімді сертификаттау-нормативтік кесімдермен және нақты стандарттармен немесе стандарттау жөніндегі басқа да нормативтік құжаттармен белгіленген талаптарға өнімнің сәйкестігін растау жөніндегі тиісті органдар мен шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметі.
Сапа менеджменті жүйесін сертификаттау-үшінші (тәуелсіз Тараптың) іс-әрекеті, тиісті түрде сәйкестендірілген сапа жүйесі таңдалған модельге немесе өтінім беруші айқындаған өзге де нормативтік құжаттарға сәйкес келетініне қажетті сенімділік қамтамасыз етілетіндігін дәлелдейді.
Өндірісті сертификаттау-тиісті түрде сәйкестендірілген өндіріс пен оның шарттары нормативтік құжаттарда айқындалған өндірілетін өнімнің, қызметтердің немесе жұмыстардың нақты сипаттамаларының тұрақтылығын қамтамасыз ететініне қажетті сенімділік қамтамасыз етілетіндігін дәлелдейтін үшінші тараптың әрекеті.
Сертификаттау жүйесі-өнімді сертификаттауды жүргізу үшін процедураның және басқарудың өз ережесіне ие жүйе.
Бақылау жүйесі-тиісті құжаттамада белгіленген ережелер бойынша объектімен өзара іс-қимыл жасайтын бақылау құралдарының және орындаушылардың жиынтығы.
Сапа менеджменті жүйесі-сапаға қатысты ұйымды басқаруға және басқаруға арналған менеджмент жүйесі басқару органдары мен басқару объектілерінің, іс-шаралардың, әдістер мен құралдардың жиынтығы болып табылады.
Стандарт-мүдделі тараптардың көпшілігінің келісімі негізінде әзірленген және жалпыға бірдей және көп мәрте пайдалану үшін қызметтің әртүрлі түрлеріне қатысты ережелер, сипаттамалар белгіленетін және белгілі бір салада ретке келтірудің оңтайлы дәрежесіне қол жеткізуге бағытталған танылған орган бекіткен (қабылдаған) стандарттау жөніндегі нормативтік құжат.

Стандарттау-нақты бар немесе әлеуетті міндеттерге қатысты жалпыға бірдей және бірнеше рет қолдануға арналған ережелерді белгілеу арқылы белгілі бір салада ретке келтірудің оңтайлы дәрежесіне қол жеткізуге бағытталған қызмет.
Статистикалық бақылау-бұл бұйым сапасының белгіленген талаптарға сәйкестігін тексеру үшін математикалық статистика әдістерін қолдануға негізделген өнім сапасын іріктеп бақылау.
Сертификаттау схемасы-өнімнің, қызметтердің, сапа жүйесі мен персоналдың сәйкестігін бағалау кезінде үшінші тараптың іс-қимылының құрамы мен реттілігі.
Техникалық бақылау-өнімнің немесе өнімнің белгіленген талаптарға сәйкестігін тексеру.
Өнімнің техникалық деңгейі — базалық тиісті көрсеткіштермен салыстырғанда бағаланатын өнімнің тек техникалық жетілдірілуін көрсететін көрсеткіштерді салыстыруға негізделген салыстырмалы сипаттама (техникалық деңгейдің арнайы карталары бойынша анықталады).