Сұйықтық термометрдің сипаттамасы | Скачать Курстық жұмыс

Мазмұны
Кіріспе … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … 4
I. Технологиялық бөлім … … … … … … … .. … … … … … … … … … … … … … … … .5
Газ, сұйықтық және конденсаттық термометрлер … … … … … … … … … … … … 5
1.1. Газдық термометрдің сипаттамасы … … … … … … … … … … … … … … … … .5
1.2. Сұйықтық термометрдің сипаттамасы … … … … … … … … … … … … … … ..6
1.3. Конденсаттық термометрдің сипаттамасы … … … … … … … … … … … … … 8

II. Конструкторлық бөлім … … … … … … … .. … … … … … … … … … … … … … … 11
Газдық, сұйықтық термометрдің құрылысы … … … … … … … … … … … … … … 11
2.1. Газдық термометрдің құрылымы … … … … … … … … … … … … … … … … … 11
2.2. Сұйықтық термометрдің элементтері … … … … … … … … … … … … … … … 13
2.3. Конденсаттық термометрдің элементтері … … … … … … … … … … … … … 16

III. Есептеу бөлімі … … … … … … … . … … … … … … … … … … … … … … … … … ..2 3
Термометрдің есептеу формуласы … … … … … … .. … … … … … … … … … … … ..23
3.1. Кедергі термометрлерінің кедергісі бойынша температураны есептеу әдісі … … … … … … … .. … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .23

ІV. Өмір тіршілік қауіпсіздік негіздері бөлімі … … … … … … … . … … … … … …25
Термометрдің қауіпсіздік ережесі … … … … … … … … … … … … … … … … … … .25
4.1. Сынап термометрлерімен жұмыс … … … … … … … .. … … … … … … … … … .25
Қорытынды … … … … … … .. … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … 27
Пайдаланылған әдебиеттер … … … … … … . … … … … … … … … … … … … … … …28
———————————— ———————————— ———-

Кіріспе

Курстық жұмыс «Газ, сұйықтық және конденсаттық термометр» тақырыбында жазылған. Курстық жұмыстың мақсаты- Газ, сұйықтық және конденсаттық термометр тарихы, оның түрлері, Газ, сұйықтық және конденсаттық термометр артықшылығы және кемшілігі, оның құпиялары, Газ, сұйықтық және конденсаттық термометр құру принципі және Газ, сұйықтық және конденсаттық термометр жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелері туралы жазу.
Курстық жұмыс кіріспеден, Газ, сұйықтық және конденсаттық термометрлер, Газдық, сұйықтық термометрдің құрылысы, Термометрдің қауіпсіздік ережесі, өртке қарсы қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау шаралары, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Курстық жұмыс 29 беттен тұрады.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде, яғни, Газ, сұйықтық және конденсаттық термометрлер, тарихы, термометрдің түрлері, термометрдің артықшылығы және кемшілігі, термометрдің аспаптар құпиялары туралы жазылды.
Курстық жұмыстың екінші бөлімінде, яғни, Газдық, сұйықтық термометрдің құрылысы өлшемдерін анықтау, термометрді анықтау, Өнімділіктің, орташа, мәні ,толықтай жазылды.
Курстық жұмыстың үшінші бөлімінде, яғни,Термометрдің пайдаланғандағы өмір тіршілігі, өртке қарсы қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау шараларында, сұйықтық термометрді пайдаланғандағы өмір тіршілігі қауіпсіздігі жиіліктігі.
Курстық жұмысты жазу кезінде қолданған әдебиеттер пайдаланылған әдебиеттер тізімінде көрсетілді.

І. Технологиялық бөлім
Газ, сұйықтық және конденсаттық термометрлер
0.1 Газдық термометр

XVIII ғ. басында 1787 жылы Шарль кез келген газдың бірдей қызуы қысымның бірдей жоғарылауына алып келеді, егер бұл ретте көлем тұрақты болып қалса. Цельсий шкаласы бойынша температураның өзгеруі кезінде тұрақты көлемде газ қысымының тәуелділігі сызықтық заңмен белгіленеді. Ал осыдан газ қысымын (V = const кезінде) температураның сандық өлшемі ретінде қабылдауға болады. Газ орналасқан ыдысты манометрмен қосып және аспапты үрлеп, манометрдің көрсеткіштері бойынша Температураны өлшеуге болады.

1.1-сурет. Газдық термометр

Толтырғыш ретінде газ қолданылады, өлшеу диапазоны артады. Мұндай термометр толтырғыш ретінде қолданылатын газға байланысты +271°C-ден ~1000°C дейінгі шектерде ең жоғары температураны көрсете алады. Бұл түрлі ыстық заттарды өлшеу үшін газ термометрлерін пайдалануға мүмкіндік береді.
Газды термометр-Шарль заңына негізделген Температураны өлшеуге арналған аспап. Газ термометрімен 2-ден 1300к-ге дейінгі температураны өлшейді. 2*10-3 — 3*10- өлшенетін температураға байланысты 2К. Ең дәл нәтижелер, егер жұмыс денесі ретінде пайдалану немесе гелий болса.
Термометрдің әрбір түрінде белгілі тәуелділік температурасымен байланысты белгілі физикалық шама тікелей өлшенеді. температура шкаласы деп аталатын. Егер бұл тәуелділік термодинамиканың екінші бастауының салдары болса, онда мұндай термометр температураны термодинамикалық температуралық шкала бойынша өлшейді және термометр бастапқы деп аталады. Алғашқы термометрлердің арасында газ термометрі аса маңызды
,

1.2 — сурет. Қарапайым газ термометрінің схемасы: 1 − газбен толтырылған баллон; 2 − жалғағыш түтікше, 3-қысымды өлшеуіш (манометр).

1.2. Сұйықтық термометр
Сұйық термометр-бұл температураның өзгеруіне әсер ететін сұйықтықтың көмегімен технологиялық процестердің температурасын өлшеуге арналған құрал. Сұйық термометрлер тұрмыста жақсы белгілі: бөлме температурасын немесе адам денесінің температурасын өлшеу үшін.

2.1 — сурет. Сұйық термометр
Сұйық термометрлер бес принципті бөліктен тұрады, бұл: термометр шаригі, сұйықтық, капиллярлы түтік, қайта жіберу камерасы және шкала.
Термометр шар-сұйықтық салынған бөлік. Сұйықтық температураның өзгеруіне әсер етеді, капиллярлы түтікше арқылы көтеріледі немесе түсіреді. Капиллярлы түтік-сұйықтық қозғалатын тар цилиндр. Жиі капиллярлы түтік артық сұйықтық түсетін қуысты білдіретін қайта жіберу камерасымен жабдықталған. Егер қайта іске қосу камерасы болмаса, онда капиллярлы түтік толтырылғаннан кейін, температура одан әрі жоғарыласа, түтікті бұзу үшін жеткілікті қысым жасалады. Шкала-бұл сұйықтық термометрдің бір бөлігі, оның көмегімен көрсеткіштер алынады. Шкала градуста калибрленген. Шкала капиллярлы түтікке бекітілуі мүмкін немесе ол жылжымалы болуы мүмкін. Жылжымалы шкала оны реттеуге мүмкіндік береді.

2.2 — сурет. Сұйық термометрдің құрамдас бөліктері

Сұйық термометрлердің жұмыс істеу принципі сұйықтықтың қасиетіне негізделген. Сұйықтық қызған кезде, әдетте ол кеңейеді; термометр шарындағы сұйықтық кеңейеді және капиллярлы түтікпен жоғары қозғалады, осылайша температураның жоғарылауын көрсетеді. Керісінше, сұйықтық салқындағанда, ол әдетте сығылады; сұйық термометрдің капиллярлы түтігіндегі сұйықтық төмендейді және температураның төмендеуін көрсетеді. Егер заттың өлшенетін температурасының өзгеруі болса, онда жылудың тасымалдануы болады: алдымен температурасы өлшенетін заттардан термометр шаригіне, содан кейін шариктен сұйықтыққа. Сұйықтық температураның өзгеруіне жоғары немесе төмен қарай капиллярлы түтік бойынша әрекет етеді.

1.3. Конденсаттық термометр
Конденсациялық термометр жартылай сұйықтықпен немесе қатты фазамен толтырылған, ішінара бумен қаныққан, конденсацияланған фазамен тепе-теңдікте болатын шағын сыйымдылықты білдіреді. Бұл сыйымдылық бу қысымын өлшеу құрылғысымен байланысты. Тиісті манометриялық құрылғыда конденсациялық термометр мінсіз екінші термометр болып табылады, өйткені оның көрсеткіштері толтырғыштың физикалық қасиеттерімен ғана анықталады. Егер сыйымдылықты манометрмен байланыстыратын желінің қандай да бір учаскелері салқындатылған болса, онда бұл жерлерде бу конденсацияланады және термометр жүйенің ең суық бөлігіне жақын төмендетілген температураны көрсетеді. Сондықтан термометр сыйымдылығының термометрдің басқа бөліктерінен суық болуын әрдайым қадағалау керек. Оттегінің қалыпты қайнау нүктесіне жақын термобар мен платиналы термометрлерді градуирлеу үшін қолданылған. Термометр сыйымдылығы қалың қабырғалы мыс блогында шағын қуыс. Сол блокта градуирленетін термометрлер де орналастырылады. Блоктың қалың, көлемді қабырғалары аспаптың жұмыс көлемінде температуралық өрістің біртектілігін қамтамасыз етеді. Термометр таза оттегімен толтырылады. Мыс блогы техникалық тазалықтағы сұйық оттегі бар ваннада салқындатылады.
Сұйықтықтың қызуын болдырмау үшін ваннаның төменгі бөлігіне айналуды арттыру мақсатында газ тәрізді оттегі үздіксіз енгізіледі. Конденсациялық термометрді толтырғыш заттың қаныққан буының қысымының барлық интервалында қолдануға болады, әрине, бұл қысым өлшенуі мүмкін. Температура мен қысым арасындағы арақатынастың күшті сызықсыз болуына байланысты аз температуралық интервалмен шектеледі. Зертханалық жағдайларда конденсациялық термометрдегі қысымды анықтау үшін пайдалану ыңғайлы
Бұл станция 1 майға арналған резервуардың мынадай элементтерінен, 2 жетегі бар екі ротациялық-поршеньді сорғылардан, 3 ауа қалпақшасынан, өздігінен тазаланатын сүзгілерден (екі немесе бір) , 5 қайта іске қосу клапанынан, 6 май салқындатқышынан және электр аппаратурасы бар кедергі термометрлерінің бақылау-өлшеу аспаптарынан, 7 Қарапайым және 8 контактілі манометрлерден, 9 дифенциалды және 10 контактілі манометрлерден, 11 деңгейдің қалқымалы релеінен, арматурадан (ысырмалар, вентильдер, крандар, кері клапандар, қоректік клапандар, конденсациялық), жүйедегі майды ауыстыру үшін құбырлар 12, ауа қалпақшасына сығылған ауаны жеткізу үшін, май салқындатқыштан суды шығару және шығару үшін.
Конденсациялық термометрлер сигнал беру және басқару үшін орнатылған электр түйіспелі құрылғымен шығарылуы мүмкін. Температуралық шкаланың соңғы двр үшін рұқсат етілетін қателік шегі 1,5%, шкаланың бірінші үштен бірінде рұқсат етілетін қателік шегі 2,5% (шкаланың әркелкілігі салдарынан).
Конденсациялық термометрлердің әсері сұйықтықтың қаныққан булары қысымының температуралық тәуелділігіне негізделген. Термометриялық заттар — әдетте гелий, сутегі, неон, аргон, оттегі және т.б. сұйық газдар өлшенген қысым бойынша температураны анықтау үшін кестелерді немесе эмпирикалық формулаларды пайдаланады. Конденсациялық термометрлермен өлшеудің диапазоны төменнен термометриялық сұйықтықтың қату температурасымен, ал жоғарыдан — критикалық нүктенің температурасымен шектеледі. Жоғары дәлдіктегі термометрлер қателігі 0,001 к аспайтын Температураны өлшеуге мүмкіндік береді.
0,8-ден 4,2 К-ге дейінгі диапазонда температура бірлігін қайта шығаруға және сақтауға арналған мемлекеттік арнайы ЭТАЛОН гелий конденсациялық термометр болып табылады. Бұл термометрдің әрекет ету принципі қанығу қысымына тепе — тең сұйықтық-бу жүйесі температурасына байланысты негізделген. Екі фазалы жүйенің қысымын өлшеп, температураны белгілі тәуелділікпен анықтауға болады.
Гельді конденсациялық термометрде 1,5-тен 4,2 К аралығында температураны өлшеу үшін қысым РЦ= 400 Па (7 Н =1,4652 К кезінде) рн=750 мм рт дейін өзгеретін изотоп пайдаланылады. (7 н=4,2009 К кезінде). Бұл тәуелділік кестеде келтірілген.
Конденсациялық термометрлер электр түйіспелі құрылғымен көрсетіледі. Аспаптардың дәлдік класы 2,5.
Өлшеудің төменгі шегі -25 — тен +100 °С дейінгі аралықтан, жоғарғы шегі-35-тен 300 °С дейінгі аралықтан таңдалады, өлшеу диапазоны 50-ден 150 °с дейінгі шектерде ауытқиды. Конденсациялық термометрлерді көрсететін етіп шығарады, олар қосымша электр түйіспелі құрылғылармен жабдықталуы мүмкін. Термометрлер класы 1 немесе 1,5.
Конденсациялық термометр. Оттегінің, сутегі мен гелийдің қайнау температурасын өндіру конденсациялық термометрдің көмегімен жүзеге асырылады. Температураны анықтау қаныққан газ буының қысымын өлшеуге және табылған қысым бойынша есептеуге жатады-
Қаныққан булардың қысымы катетометр көмегімен есептелетін манометр тізесіндегі сынап бағаналары биіктігінің айырмасы бойынша өлшенеді. Конденсациялық термометр көмегімен сұйық оттегі температурасын өлшеу нәтижелерінің қателігі шамамен 0,001 К

II. Конструкторлық бөлім
Газдық, сұйықтық термометрдің құрылысы
2.1. Газдық термометрдің элементтері
Бір газ үшін идеалды газ күй теңдеуіне негізделген әрекет түрі бар

мұндағы р-газ қысымы, V-оның көлемі, Т-температура, R-әмбебап газды тұрақты. Газ термометр-халықаралық практикалық температуралық шкаланы құрудағы негізгі құрал. Әдетте тұрақты көлемдегі газ термометрі қолданылады, ол үшін

Нақты газ (гелий) қасиеттерінің мінсіз қысымнан ауытқуын есепке алу үшін толтырудың бірнеше қысымында температураны өлшейді, содан кейін p = 0 экстраполяциялайды немесе күйдің вириальды теңдеуін қолданады:

(В, С − вириальные коэффициенттері).

Дәл газ термометрінде колбаны манометрмен (зиянды көлем) қосатын түтікшедегі газдың болуы, колба көлемінің температурамен өзгеруі, колба қабырғаларымен газ бен қоспалардың адсорбциясы және колба мен манометр температурасының әртүрлілігімен (термомолекулярлық қысым) туындаған түтікшенің ұшындағы қысымның ауытқуы ескеріледі. Тұрақты көлемдегі газды термометр температурасы белгілі бір нүктедегі P1 қысымын өлшеумен градуирленеді (әдетте T1 = 0 °С).
Газ қолданылатын бастапқы термометр акустикалық термометр бола алады. Идеалды газбен толтырылған шексіз кеңістіктегі u0 дыбыс жылдамдығы формуланың термодинамикалық температурасына байланысты

мұндағы γ-тұрақты қысым кезінде газдың жылусыйымдылығының тұрақты көлемде жылусыйымдылыққа қатынасы, М-газдың молекулалық массасы. Нақты газ қасиеттерінің идеалдан айырмашылығы газ термометрі сияқты тәсілмен ескеріледі.
Газ орналасқан ыдысты манометрмен және проградуировавприбормен қосып, температураны манометрдің көрсеткіштері бойынша өлшеуге болады.Газдардың концентрациясы мен температураларының өзгеруінің кең шектерінде және аз жаншылуларда әр түрлі газдардың қысымының температуралық коэффициенті шамамен синакалық, сондықтан газ-готермометрдің көмегімен температураны өлшеу тәсілі жұмыс денесі ретінде термометрде пайдаланылатын нақты заттардың қасиеттеріне тәуелді емес болып табылады.
Идеалды газдардың жай-күйі теңдестірілген эксперименталдық заңдар қатары анықталды.Идеалды газ теңдеуі жалпы сипаттарда мынадай:m — газ массасы,M — молярлық масса,R — газды әмбебап const (R= 8,31 J(мольК))).Бұл заңды m const деп жазуға болады:
Газ термометрі бастапқы термометриялық аспап ретінде қолданылады. Газ термометрлері жылу,су және газбен жабдықтау жүйесінде,сондай-ақ химиялық,мұнай — химия,мұнай-газ,машина жасау ,жылу энергетикасы жүйесінде қолданылады .
Газ термометрінің көмегімен тұрақты нүктелердің (реперлік нүктелердің) температуралары-халықаралық практикалық температуралық шкала анықталған.
Осы мақсатта құрылған, жұмыс денесі ретінде қандай да бір белгілі бір газ пайдаланылатын аспаптар газ термометрлері деп аталады. Газ термометрлері тұрақты жұмыс резервуарының көлемі немесе тұрақты қысым жасайды. Бірінші жағдайда температураның өзгеруіне байланысты газ қысымы өзгереді(2.6), ал екінші жағдайда — газ көлемі өзгереді (- теңдеу (2.7)). Нақты нәтижелер тұрақты көлемдегі газды термометр береді.
Газ термометрлері. Манометриялық газ термометрлері температураны —150-ден +600°С-ге дейін өлшеуге мүмкіндік береді. Термометрдің барлық терможүйесін азотпен толтырар алдында терможүйе мен газ жақсы кептірілуі тиіс. Осы термометрлердің жалғағыш капиллярының ұзындығы 0,6 — 60 м.

2.2. Сұйықтық термометрдің элементтері

Ішінара батырылатын сұйық термометрлер
Көптеген сұйық термометрлердің конструкциясы қабырғаға ілініп тұратынын және термометрдің барлық беті температурасы өлшенетін затпен жанасуға енеді. Алайда, өнеркәсіптік және зертханалық сұйық термометрлердің кейбір түрлері олардың сұйықтыққа батырылуын болжайтын жолмен құрастырылған және калибрленген.
Осылайша қолданылатын термометрлерден ішінара батырылған термометрлер кеңінен қолданылады. Жартылай батыру арқылы термометрдің көмегімен дәл көрсеткіш алу үшін, оның шары мен капиллярлы түтігін тек осы сызыққа дейін батырады.

2.2.1 — сурет. Сұйықтық термометр

Ішінара батырылатын сұйық Термометр
Жартылай батырылған термометрлер капиллярлы түтікшенің ішіндегі сұйықтыққа болатын қоршаған ауа температурасының өзгеруін өтеу үшін белгіге дейін батырылады. Егер қоршаған ауа температурасының өзгеруі (термометр айналасындағы ауа температурасының өзгеруі) мүмкін болса, онда олар капиллярлы түтіктің ішіндегі сұйықтықтың кеңеюін немесе қысылуын тудыруы мүмкін. Нәтижесінде көрсеткішке өлшенетін заттың температурасы ғана емес, қоршаған ауаның температурасы да әсер етеді. Капиллярлы түтікті белгіленген сызыққа дейін батыру қоршаған ауа температурасының көрсеткіш дәлдігіне әсерін жояды.
Өнеркәсіптік өндіріс жағдайында құбырлар арқылы өтетін немесе ыдыстардағы заттардың температурасын жиі өлшеу қажет. Бұл жағдайда температураны өлшеу аспапшылар үшін екі проблеманы құрайды: егер осы затқа немесе сұйықтыққа тікелей қол жеткізу болмаса, заттың температурасын қалай өлшеу және технологиялық процесті тоқтатпай тексеру, тексеру немесе ауыстыру үшін сұйық термометрді қалай алу керек. Термометрлерді енгізу үшін өлшеу арналарын қолдансаңыз, бұл екі мәселе де жойылады.

2.2.2 — сурет. Ішінара батырылатын термометр

Енгізілген термометрмен өлшеу арнасы
Термометрді енгізуге арналған өлшеу арнасы құбыр түріндегі арна болып табылады, ол бір шетінен жабық және екіншісінен ашық. Өлшеу арнасы сұйық термометр шарын орналастыруға және оны коррозияны, уландырғыш заттарды немесе жоғары қысымды тудыруы мүмкін заттардан қорғауға арналған. Термометрлерді енгізу үшін өлшеу арналары қолданылған кезде, жылу алмасу температурасы өлшенетін заттың тікелей емес түйіспесі түрінде (өлшеу арнасы арқылы) және термометр шаригі түрінде болады. Өлшеу арналары жоғары қысым үшін тығыздама болып табылады және температурасы өлшенетін сұйықтықтың сыртқа шығуын болдырмайды
Сұйық термометрлер (ГОСТ 9177-74) немесе сынап термометрлер (ГОСТ 2823-73) -50-ден-f80 °с шектеріне 0,5 немесе 1° С бөлу бағасымен .
ТЕРМОМАГНИТТІ ӨҢДЕУ-СҰЙЫҚ ТЕРМОМЕТР
Шыны аспаптар (термометрлер, сұйық манометрлер және т.б.) мықты жеке қаптамадан басқа, жұмсақ құрғақ буып-түю материалдарын (жоңқалар, таза үгінділер) қолдана отырып, ағаш жәшіктерге салынады және олар қоймаларда сақталады.
Сұйық термометрлер. Орта температурасын өлшеу үшін түрлі аспаптар қолданылады. Сұйық термометрлер (сынап және спирт) кеңінен таралған, олардың жұмыс істеу принципі қыздыру кезінде сұйықтықтың қасиетіне негізделген. Спирттік термометрлер негізінен төмен температураларды (-70°С дейін) өлшеу үшін қолданылады. Бұл жағдайда сынап термометрлерін пайдалануға болмайды, өйткені сынап -39° С температурада қатады.
Сұйық, шыны сынапты термометрлер .
Сұйық термометрлер температураны -150-ден +300°С-ға дейін өлшеуге мүмкіндік береді. Сұйық термометрлердің шкаласы іс жүзінде біркелкі болады.
Сұйық термометрлер газ және конденсациялардан айтарлықтай ерекшеленеді, өйткені толтырғыш ретінде қолданылатын сұйықтықтар іс жүзінде қысылмайды. Осы типті термометрлерде осы жұмыс сұйықтығы үшін термобаллон көлемі аспапты өлшеу диапазонымен, оның бос ұшының жұмыс барысында манометриялық серіппенің ішкі қуысы көлемінің өзгеруімен, сонымен бірге терможүйедегі қысымның өзгеруімен келісілуі тиіс.
Өнеркәсіптік және зертханалық жағдайларда температураны сұйық термометрлер, пирометрлер, термобар және басқа да аспаптар арқылы өлшейді.
Әр түрлі газ және сұйық термометрлердің көмегімен дене температурасын өлшеу әр түрлі сұйықтықтар мен газдардың кеңею коэффициентінің температурадан біртекті емес тәуелділігінің салдарынан термометриялық заттардың жеке қасиеттеріне байланысты болады. Осыдан термометрлердің көмегімен дене температурасының кез келген өлшемі қолданылатын заттың жеке қасиеттеріне байланысты емес температураны анықтауға мүмкіндік бермейді.
Машина бөлшектерінің температурасын сұйық термометрлермен, термобарлармен және кедергі термометрлерімен өлшеуге болады.
Термометрлер. Күнделікті тәжірибеде сұйық термометр көмегімен температураны өлшеу әдісі ең көп таралған.
Сұйық термометр құрылғысында қыздыру кезінде сұйықтықты кеңейту қасиеті пайдаланылады. Жұмыс денесі ретінде әдетте сынап, спирт, глицерин қолданылады. Дене температурасын өлшеу үшін термометр осы дене мен термометр арасындағы жанасуға әкеледі жылу тепе-теңдігін орнатқанға дейін жылу беру жүзеге асырылады. Термометр салмағы
Термометрлер сұйық күйдегі термометрлік денемен кеңінен қолданылады, бұл сұйық-шыны термометрлер. Бірақ осы түрдің термометрлері бар және қатты термометрлік дене дилатометриялық және биметаллдық әсері екі материалдардың (мысалы, инвар — жез, инвар — Болат) сызықтық жылу кеңею коэффициенттерінің айырмашылықтарына негізделген.
Температураны өлшеудің негізгі құралдары сұйық-шыны термометрлер, термоэлектрлік термометрлер (термопарлар) және энергия жасау саласындағы эксперимент техникасында кеңінен қолданылатын кедергінің электрлік термометрлері болып табылады.
Сұйық шыны термометр-температура шкаласы қатты байланысты капиллярмен қосылған жұқа қабырғалы шыны резервуары. Капиллярлы резервуарға термометрдің әсері негізделген жылу кеңеюінің температуралық тәуелділігіне термометриялық сұйықтық құйылады. Термометриялық сұйықтық ретінде сынап (таза кептірілген) және кейбір органикалық сұйықтықтар (толуол, этил спирті, керосин және т.б.) қолданылады.
Термоқабылдағыштардың едәуір өлшемдеріне байланысты Эксперименталды зерттеу кезінде сұйық шыны термометрлерді қолдану газ тәрізді және сұйық ортаның температурасын өлшеумен шектеледі. Сынап термометрлері, әсіресе зертханалық термометрлердің басқа түрлерін градуирлеу үшін кеңінен қолданылады.
СҰЙЫҚ-ШЫНЫ ТЕРМОМЕТРЛЕР
Өлшеу дәлдігі өлшенетін ортаға сұйық термометрдің батырылу тереңдігіне байланысты. Термометрді шкаланың есептелетін бөлмесіне дейін батыру керек

2.3. Конденсаттық термометрдің элементтері
Термометриялық жүйе газ, сұйық және конденсациялық термометрлер үшін әртүрлі бастапқы қысымдағы жұмыс затымен толтырылады. Конденсациялық термометрлердің термобаллоны оның көлемінің 0,7 — 0,75 жұмыс сұйықтығымен толтырылған баллонның жоғарғы бөлігі осы сұйықтықтың қаныққан буларын толтырады. Конденсациялық термометрлердің капиллярлары оның ашық ұшы Әрқашан конденсатқа батырылатындай тереңдікке салынған.
Қанық бу қысымының сұйықтықтың температурасына тәуелділігі, Клапейрон — Клаузиустың формуласымен көрінетін, айтарлықтай сызықсыз болып табылады. Конденсациялық термометрлердің манометрлік жүйесіндегі бастапқы қысым толтырғыш пен термометр шкаласының бастапқы мәнімен анықталады. Бұл толтырғыш үшін шкаланың жоғарғы шегі оның сыни температурасының мәнімен шектеледі. Термометр шкаласының әркелкілігі манометриялық серіппенің деформациясын шектегіштерді енгізумен қосымша конструктивтік шараларды қабылдаумен жойылуы мүмкін.
Ауа температурасының өзгеруінің серіппенің механикалық сипаттамасына әсері термобиметалл корректормен өтеледі . Қоршаған ауа қысымының өзгеруі негізінен конденсациялық термометрлерге тән қателіктің пайда болуына әкеледі. Бұл қателік барлық манометрлік термометрлер үшін нормаланатын негізгі қателіктің құрамдас бөлігі болып табылады (МЕМСТ 8.305 — 78 қараңыз). Сұйық және конденсациялық манометрлерге тән қосымша гидростатикалық қателік олардың капиллярларының ұзындығының шектеулерімен нормаланған.
Термометрия жөніндегі Консультативтік комитет 0,5-5°К температураны өлшеу … жалғасы