Сауда қызметтерін сертификаттау | туралы қазақша

Қазақстан Республикасында сауда қызметтерін сертификаттауды оларды тіркеу саласына сәйкес Қызметтерді сертификаттау жөніндегі аккредиттелген органдар, ал олар болмаған жағдайда — Беларусь Республикасының заңнамалық актілерімен міндетті сертификаттау жөніндегі жұмыстарды жүргізу жүктелетін сертификаттау жөніндегі республикалық орган жүргізеді. Қызметтерді сертификаттауды сертификаттауға өтінім алған кезде Қызметтерді сертификаттау жөніндегі орган тағайындаған Комиссия жүзеге асырады.

Комиссия құрамына Беларусь Республикасының Ұлттық Сертификаттау жүйесінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген сарапшы-аудиторлар, санитарлық-эпидемиологиялық органдардың, өрт инспекциясының өкілдері, сондай-ақ қажет болған жағдайда тұтынушылар қоғамының өкілдері кіреді. Сауда қызметтерін сертификаттау кезінде осы қызметтердің мынадай ерекшеліктері ескеріледі: Қызмет көрсету кезінде Орындаушы мен тұтынушының тікелей өзара іс-қимылы; Қызмет тұтынушысына санитариялық-гигиеналық, эстетикалық, белгіленген және басқа сипаттамалар кешенімен сипатталатын қызмет көрсету жағдайларының әсері; Қызметті ұсыну және тұтыну процестерінің уақыт бойынша сәйкес келуі; Тікелей тұтынушымен қызмет сапасын бағалауды жүзеге асыру. Міндетті сертификаттауға жататын сауда қызметтерінің номенклатурасы Беларусь Республикасының заң актілерімен және сертификаттау жөніндегі республикалық органмен айқындалады.

Сауда қызметтерін міндетті сертификаттау тұтынушылардың өмір сүру қауіпсіздігін, денсаулығын және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге, тұтынушылардың мүлкіне зиянды болдырмауға бағытталған талаптарға сәйкестігіне жүргізіледі. Қызметтерді міндетті сертификаттауды қызметтерге қойылатын міндетті талаптарды белгілейтін нормативтік құжаттарға сәйкес жүзеге асырады. Тұтынушының бақылауына және бағалауына берілетін сипаттама ретінде сауда қызметіне қойылатын талаптар оның орындаушысы әзірлеген қызметтің ерекшелігінде айқындалуға тиіс. Сауда қызметтерін ерікті түрде сертификаттауды өтініш беруші таңдаған кез келген талаптарға сәйкестігіне жүргізеді. Қызметтердің немесе оны ұсыну процесінің сипаттамасы сандық (мысалы, қызмет көрсету уақыты) немесе сапалы (сыпайылық және т.б.) болуы мүмкін. Сауда қызметтерін міндетті сертификаттау кезінде қолданылатын схемаларды қызметтерді орындаушы қызметінің ерекшелігін және шешілетін міндеттердің сипатын ескере отырып, сертификаттау жөніндегі орган немесе сертификаттау жөніндегі республикалық орган айқындайды. 3-схема сауда қызметтерін міндетті сертификаттаудың негізгі схемасы болып табылады, өтініш берушінің қалауы бойынша 4-схема пайдаланылуы мүмкін.

Қызмет көлемі аз кәсіпорындар үшін 2-схема қолайлы. Сауда қызметтерін сертификаттау мынадай ретпен жүзеге асырылады: 1. Өтінім беру. Сауда кәсіпорны (ведомстволық тиесілігіне немесе меншік нысанына қарамастан) белгіленген нысандағы өтінімді сертификаттау жөніндегі тиісті органға жібереді. Өтініммен бір мезгілде қосымша ақпарат жіберіледі. Егер сертификаттау 3 немесе 4 схемалар бойынша жүргізілсе, онда өтінімге толтырылған сауалнама-сұрақнама қоса беріледі. Сертификаттау жөніндегі аккредиттелген бірнеше орган болған жағдайда өтініш беруші олардың кез келгеніне өтінім беруге құқылы. 2. Материалдарды қарау. Сертификаттау жөніндегі Орган өтінім мен қоса берілген материалдарды қарайды, оларға сараптама жүргізеді. Және оны алғаннан кейін бір аптадан кешіктірмей не қосымша мәліметтерді (жабдық, өлшеу құралдары туралы) сұратады не өтініш берушіге шешімді хабарлайды. 3. Өтінім бойынша шешім. Қабылданған шешімде сертификаттау жүзеге асырылатын схема; сәйкестігіне сынақтар жүргізілетін нормативтік-техникалық құжаттама; тексеру және инспекциялық бақылау жүргізетін орган және т.б. көрсетіледі. 4. Сертификаттауды жүргізу. 2 және 3 схемаларда қызмет орындаушысын аттестаттау көзделген. 4-схемада сапа жүйесін сертификаттау көзделеді. 5. Сауда қызметінің Өндірістік процесін бағалау (тексеру). Сауда қызметтері өндірістік процесті бағалау үшін серти-фикация жөніндегі орган қызмет көрсету процесінің негізгі элементтерін (қызмет көрсету рәсімдері; материалдық — техникалық жабдықтау сапасы; жабдықтың, құрал-саймандардың, ыдыстың, өлшеу құралдарының болуы және жай-күйі; тиеу-түсіру жұмыстары; қоймалау, буып-түю, тұтынушымен тікелей өзара іс-қимыл жасау; санитарлық-техникалық талаптар мен өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтау) тексеру көзделетін бағдарламаны әзірлейді. Сауда-технологиялық процестің негізгі элементтерін, Технологиялық тәртіпті тексеру Беларусь Республикасының аумағында бөлшек сауда және сауда-өндірістік қызметті жүргізудің негізгі ережелерінің және Беларусь Республикасы сауда министрлігінің басқа да нормативтік құжаттарының талаптарына сәйкестігіне жүргізіледі. 6. Сауда қызметінің нәтижесін тексеру. Тексеруді бекітілген бағдарламаларға сәйкес тиісті әдістемелер бойынша сертификаттау жөніндегі орган жүргізеді. Мыналар ескеріледі: сатылған тауарлардың сапасы; гигиена және қауіпсіздік сипаттамалары; тұтынушы алдында кепілдіктерді орындау; Қызмет көрсету уақыты; қызметкерлер үшін сыпайылық, қол жетімділік; қызметкерлердің шеберлік деңгейі; қызмет көрсету орнының жайлылығы мен эстетикасы; қызмет көрсетудің сенімділігі, дәлдігі мен толықтығы. Қызмет нәтижесін тексеру қызмет сапасын әлеуметтік бағалауды қамтуы мүмкін. 7. Сәйкестік сертификатын беру. Тексеру мен сынақтардың оң нәтижелері кезінде сертификаттау жөніндегі орган қызметке сәйкестік сертификатын ресімдейді. Содан кейін ол тіркеледі, содан кейін өтініш берушіге беріледі.

Сәйкестік сертификатында оны беруге негіз болатын барлық құжаттар көрсетіледі. Сертификаттың қолданылу мерзімін сертификаттау жөніндегі орган белгілейді. Әдетте 2-схема бойынша сертификаттауды жүргізу кезінде сертификат 1 жылдан аспайтын мерзімге, 3 және 4 — схемалар бойынша-үш жылға дейінгі мерзімге беріледі. Қызметті орындаушы құжаттаманы (түбіртектер, жапсырмалар, жарнамалық жобалар және т.б.), қаптаманы, ұлттық сәйкестік белгісімен маңдайшаны таңбалайды. 8. Инспекциялық бақылау. Инспекциялық бақылау қадағалау тәртібімен жүзеге асырылады және сертификаттау жөніндегі орган сертификаттың қолданылу кезеңінде жүргізеді. Бұл ретте ұсынылатын қызмет сапасының тұрақтылығын тексеру көзделеді; қызмет көрсету процесінде сертификатталатын көрсеткіштерге әсер ететін өзгерістер енгізілмегенін растау. Инспекциялық бақылауды, оның тәртібін, көлемін және мерзімділігін сертификаттау жөніндегі орган айқындайды, бақылау жылына кемінде бір рет жүргізіледі. Жоспардан тыс бақылау сертификатталған қызметтің теріс нәтижелері туралы ресми қарым-қатынас алған кезде жүзеге асырылады.

Инспекциялық бақылаудың нәтижесі актімен ресімделеді, ол сертификаттау жөніндегі органда сақталады, ал көшірмесі қызметті орындаушыға жіберіледі. 9. Қызметке арналған сертификаттың қолданылуын тоқтата тұру немесе жою. Инспекциялық бақылаудың нәтижелері теріс болған кезде сертификаттау жөніндегі орган сертификаттың күшін жоя немесе тоқтата тұра алады. Егер өтінім беруші анықталған кемшіліктерді жойса және бұдан әрі қызметтің нормативтік құжаттамаға сәйкестігін растаса, онда сертификаттың қолданылуын тоқтата тұру туралы шешім қабылданады. Егер мұны істеу мүмкін болмаса, сертификаттың күші жойылады. Сертификаттаудың күшін жою ол тізілімнен шығарылған сәттен бастап күшіне енеді. Сертификаттың қолданылу мерзімін ұзарту инспекциялық бақылау нәтижелеріне байланысты болады. Қызметтерді сертификаттау жөніндегі органның қызметіне шағымдар сертификаттау жөніндегі республикалық органға, ал апелляциялар — Беларусь Республикасының Ұлттық Сертификаттау жүйесінің апелляциялық кеңесіне жіберіледі. Шағымдар мен апелляцияларды қарау оларды алған күннен бастап екі апта ішінде жүзеге асырылады. 10. Қызметтерді сертификаттау жөніндегі жұмыстарға ақы төлеу. Қызметтерді сертификаттау жөніндегі барлық жұмыстарды өтініш беруші қолданыстағы тарифтерге сәйкес шарттық негізде төлейді. Қызметтерді сертификаттау жөніндегі жұмыстарға ақы төлеу қызметтерді сертификаттау жөніндегі органды оң шешім қабылдауға және сертификат беруге міндеттемейді. 10.4. Қызметтердің жекелеген топтарына қойылатын талаптардың ерекшеліктері Жақын болашақтағы негізгі міндеттердің бірі қызмет көрсету саласында қажетті стандарттарды әзірлеу үшін базаны дайындау болып табылады, бұл ИСО-КОПОЛКО комитеті қызметінің басты бағытын білдіреді. Сертификаттау үшін жарамды стандарттардың бірыңғай халықаралық тізбесінің тұжырымдамасы әзірленуде. Осы жұмыс шеңберінде халықаралық деңгейде көрсетілетін қызметтердің барлық спектріне халықаралық стандарттарды әзірлеу көзделеді. Осы мақсатта КОПОЛКО қажетті нормативтік құжаттардың екі тізбесін әзірлейді: а-өнім бойынша; В — қызметтер бойынша. Қолданыстағы қызметтерге арналған стандарттарда қызметтерге қойылатын талаптарды топтастыруға әмбебап кіші қадам жоқ. Бұл бір жағынан, тұтастай алғанда қызметтердің сапа көрсеткіштерінің стандартталған номенклатурасының болмауымен, екінші жағынан — мазмұны бойынша қызметтердің біркелкі еместігімен түсіндіріледі.

Топтауға екі тәсілді бөлуге болады. Бірінші тәсіл материалдық және материалдық емес қызметтерге (қоғамдық тамақтану, бөлшек сауда қызметтері, туристік-экскурсиялық қызметтер) арналған стандарттарда іске асырылды. Бұл тәсіл міндетті және нақты талаптарды белгілейді. Екінші тәсіл машиналар мен аспаптарды жөндеу бойынша қызметтер, химиялық тазалау қызметтері сияқты материалдық қызметтерге арналған стандарттарда іске асырылды. Оны Техникалық деп атауға болады, өйткені техникалық қызмет көрсетудегі «жабық» стандарттардың талаптары және қызмет көрсету мәдениетіне, клиенттерге қызмет көрсету шарттарына қойылатын талаптар жоқ. Бұл стандарттарда технологиялық процесті ұйымдастыруға (бұйымдарды жөндеу, химиялық тазалау және бояу) және қызмет нәтижелеріне — жөндеуден, химиялық тазартудан өткен бұйымдардың сапасына қойылатын талаптар беріледі.

Талаптардың тар сипатын көптеген себептермен түсіндіруге болады: қызмет көрсету саласындағы кәсіпорын клиенттеріне қызмет көрсету процесінде адам факторын жете бағаламау, халыққа тұрмыстық қызмет көрсету ережелерінде немесе қызмет көрсетудің басқа да ережелерінде қызмет көрсету мәселелерін ішінара көрсету.