Мұз патшалығына саяхат балабақшадағы ашық сабақтар

                      Мұз патшалығына саяхат
                                         

Байтугелова Г.Е.  «Балауса» балалар бақшасы
 Жамбыл обл. Т.Рысқұлов ауданы.Құлан ауылы
Білім саласының мазмұны: Қатынас . Таным . Шығармашылық .
Бөлімі : Тіл дамыту . Айналамен танысу. Экология . Сурет . Жапсыру .
Мақсаты: Жыл мезгілінің белгілері , ерекшіліктері  туралы балалардың түсінігін кеңейту  оларды ажырата білуге үйрету . Балаларды  қоршаған орта,заттар мен олардың маңызын ұғындыра отырып, танымдық қабілеттерін арттыру. Табиғат пен адамның өзара байланысын үйлестіру. Жаңа сөздерді меңгертіп , сөздік қорын молайту . Табиғатты сүюге , қорғауға тәрбиелеу . Жапсыру мен сурет салудың түрлі бейнелеу  іскерліктері мен дағдылары арқылы балаларды  дәстүрден тыс сурет салу , жапсыру үлгілеріне үйрету , қол моторикасын дамытып ,эстетикалық талғамдарын тәрбиелеу .
Сөздік жұмыс:   Омбы қар , қыраулы бұтақ .
Көрнекіліктер:  Қыс мезгілінің көріністері бейнеленген сурет .
                             Аққала бейнеленген сурет (үлгі)
                             Қыраулы бұтақ (жапсырудың үлгісі)
Керекті құрал-жабдықтар: Ақ парақ , субояқ , губка , желім , жұмыртқаның қабыршағы (үгітілген) , сулық .
Билингвистикалық компонент: Қыс-зима , қар-снег .
Инклюзивтік әлеумент: М.Мадинаға тіл жаттығуларын айтқызып тілін жаттықтыру.

Іс- әрекет кезеңі    Тәрбиешінің іс-әрекеті    Балалардың іс-әрекеті           Жанұяның 
        Қатысуы
Мотивация-лық қозғау-
Шы    
Шаттық шеңбері:

Амандасу:
Жұмбақ:
1.Қоймасын қыс ақтарып,
Жерді жапты ақ мамық.
2.Қыста ғана болады,
Ұстасаң қолың тоңады.
Осы кезде хат келді деген 
хабарлама компьютерден естіледі.Электрондық пош-таға Қар ханшайымынан хат келеді,жұмбақтың шешуін тауып, теледидардағы тап-сырманы орындаса«Мұз патшалығына» саяхатқа бар-тындарына ұсыныс жасайды
Тікен ,тікен тік пісте,
Қысы жазы бір түсте.Ол не?    -Табиғат біздің анамыз,
Табиғатқа баламыз.
Біз әдепті боламыз,
Иіліп сәлем береміз.
Салеметсіздерме ?

-Қар.

-Қар
-Қар жауады, мұз қатады,
суық болады.

-Ол шырша.    

Ұй -Жарайсыңдар балалар шыр
ша жылдың барлық мезгі-лінде бір түсте болады .Жыл
дың әр маусымының өзіне тән қызығы бар.
Суретпен жұмыс (балалар жыл мезгілі бейнеленген суретке қарап әңгімелейді) .
-Мына суреттерге назар ау-дарыңдаршы. Мұнда жыл мезгілдері бейнеленген.Қа-зір біз әр жыл мезгіліне же-ке-жеке тоқталып әңгімелей-міз.

Қысты орысша не дейді?
-Қарды орысша не дейді?

Бүгін біз Қыс ханшайымы
қайда тұратынын көру үшін саяхатқа барамыз.
-Ал, сендер білесіңдер ме,
Қар ханшайымының қайда тұратынын? 

-Дұрыс, Қар ханшайымы өте алыста солтүстікте «Мұз пат-шалығында» тұрады.Біз бүгін  Қар хан-шайымының мекеніне барамыз. Бірақ жолда көптеген кедергілер кездеседі.
.
-Балалар қыс мезгілінде біз қандай киімдер киеміз? 
 -Басқа не киеді?
-Қолға не киеді?
-Аяққа не киеді?

Балалар жолға дайын. Қыс мезгілі, күн суық.Айналаның бәрі аппақ. Балалар жолда қырау шалған бұтақтарға
 кез болады, қалай өтерін білмейді.(Осы кезде бұтақ сөйлейді ,сұрақтарға жауап бергенде бұтақты жерден көтеріп құмыраға салу керектігін түсіндіреді.)

-Жарайсыңдар балалар, енді жаңа сөзді бірге қайталайық-шы. «Қыраулы бұтақ».
Балалар ары қарай жүріп ке-ле жатып «омбы қарға» тап болады. Балалар омбы қарды тазалайын деп, қолындарын тигізгенде қар сөйлейді.

-Балалар,олай болса сиқыр-лы қарды ашып көрейікші.
Ішінде  не бар екен?(ақ парақтан қиылған жабайы аңдардың бейнесі)

Тіл жаттығуы:
-Ан-ан -ан , аң патшасы арыстан.
-Ян-ян-ян , жүгіріп шықты қоян.
Жаңа сөзді бірге қайталау.
-Омбы қар.

Балалар келе жатып тағы 
кедергіге тап болады.
Шыршалардан қалай өтерін білмей тұрғанда шырша тапсырма береді.
-Қәне балалар боймызды сергітіп екі орталыққа бөлінініп жұмыс жасайық.

Тәрбиеші балалардың жұмы-сын көрме ұйым-у арқылы бағалайды.
Балалар «Мұз патшалы-ғына» жақындайды.Қар ханшайымы шығады. 
-Бұлар кімдер шулап жүрген?
-Сәлеметсізбе,біз сізге қо-наққа келдік.
-Балалар менің патшалығы-ма қош келдің!Сендер мұнда қалай жеттің жолда қиын болған жоқ па?
-«Қарлығаш» тобының балалары көмектесті.Сізге сыйлықтары бар.
Ханшайым балаларды мақ-тап сыйлық беріп ,бір жыл-дан соң Жаңа жыл мереке-сіне келетінін айтып қоштасады.
    Теледидардан дискі қою
арқылы тапсырманы орын 
дайды.
-Мынау көктем мезгілі.Көк-темде күн жылынады. Қар ериді.
-Мынау жаз мезгілі. Жазда күн ыстық болады.Суға шо-мыламыз.
-Мынау күз мезгілі.Күзде жапырақтар сарғайып жер-ге түседі.Құстар ұшып кетеді.
-Мынау қыс мезгілі.Қыста қар жауады.Аққала соғамыз
шанамен сырғанаймыз.
-Зима.
-Снег.

-Алыста…
-Суық жерде…
-Аяз Атаның қасында…

-Мынау қолғап, оны қолға киеді.
-Мынау тақия, оны басқа киеді..т.с.с. -Айналамызды қоршаған заттар.
-Екіге бөлінеді (өлі,тірі)
-Ағаш, гүл, адам, жануарлар.
-Тас, күн, қар, су…
-Табиғатты қорғау керек (гүлдерді  жүлуға,бұтақ-тарды сындыруға бол-майды)

-Қыраулы бұтақ.

-Мынау түлкі, жабайы аң..
-Мынау қоян, құлағы ұзын 
болады..т.с.с.
-Мынау арыстан,ол тірі табиғатқа жатады.
-Жануарларға қамқорлық жасау керек(шөп, жем,су).

-Омбы қар.

Сергіту сәті.

Балалар екі орталыққа бөлі-ніп жұмыс жасайды.
1-орт.қ «Бейнелеу».Ақ па-рақты губкамен субояқты пайдаланып бетін тұтас бояп шығады, ортасында аққаланың бейнесі пайда болады.
2-орт.қ «Жапсыру». Ақ параққа салынған бұтақ-тың бейнесіне қырау жапсырады .

-Сәлеметсізбе? 

-Қиын болған жоқ.    

Бұтақтың тапсыр-
масын Ердәулеттің 
анасы айтады:
-Егер де, сендер ме
нің сұрақтарыма 
жауап бермесеңдер 
мен орнымнан қоз-
ғалмаймын.
Табиғат дегеніміз не?
Табиғат нешеге
бөлінеді?
Тірі табиғатты
атап беріңдер.
Өлі табиғатты атап беріңдер.

-Егер де, сендер 
менің омбы қардың астына тығып 
қойған тапсырма-
ларды орындамасаң-дар,мен орнымнан қозғалмаймын.

Шыршаның тап-
сырмасы
-Ханшайымға
арнап аққала мен 
қыраулы бұтақ 
сыйла.
Рефлексивті
Түзету    Оқу іс-әрекетін қорытынды-лау,бал-ды мақтап, мадақтау.
    -Өлі және тірі табиғат. 
-Тірі табиғат өнеді , өседі
(ағаш,адам,гүл)
-Өлі табиғат өспейді (су,машина,күн..)
-Қыс мезгілінде қар жауады.
-Жаз мегілінде күн ыстық.
-Көктемде қар еріп,шөп шығады.
-Күзде жапырақ сарғаяды.    
Күтілетін нәтиже:
Не білді:              Жыл мезгілдерін ажыратуды білді.
Не меңгерді:       Табиғат туралы жаңа мағлұмат меңгерді .
Не істей алады:  Қойылған сұрақтарға жауап бере алады.
                             Тәрбиешінің берілген нұсқауы бойынша жұмыс                                                                                                              
                              жасай алады .

Мұз патшалығына саяхат.
                                          Байтугелова Г.Е.  «Балауса» балалар бақшасы
                                                         Жамбыл обл. Т.Рысқұлов ауданы.Құлан ауылы
 
Білім саласының мазмұны: Қатынас . Таным . Шығармашылық .
Бөлімі : Тіл дамыту . Айналамен танысу. Экология . Сурет . Жапсыру .
Мақсаты: Жыл мезгілінің белгілері , ерекшіліктері  туралы балалардың түсінігін кеңейту, оларды ажырата білуге үйрету . Балаларды  қоршаған орта,заттар мен олардың маңызын ұғындыра отырып, танымдық қабілеттерін арттыру. Табиғат пен адамның өзара байланысын үйлестіру. Жаңа сөздерді меңгертіп , сөздік қорын молайту . Табиғатты сүюге, қорғауға тәрбиелеу . Жапсыру мен сурет салудың түрлі бейнелеу  іскерліктері мен дағдылары арқылы балаларды  дәстүрден тыс сурет салу , жапсыру үлгілеріне үйрету , қол моторикасын дамытып ,эстетикалық талғамдарын тәрбиелеу .
Сөздік жұмыс:   Омбы қар , қыраулы бұтақ .
Көрнекіліктер:  Қыс мезгілінің көріністері бейнеленген сурет .
                             Аққала бейнеленген сурет (үлгі)
                             Қыраулы бұтақ (жапсырудың үлгісі)
Керекті құрал-жабдықтар: Ақ парақ , субояқ , губка , желім , жұмыртқаның қабыршағы (үгітілген) , сулық .
Билингвистикалық компонент: Қыс-зима , қар-снег .
Инклюзивтік әлеумент: М.Мадинаға тіл жаттығуларын айтқызып тілін жаттықтыру.
Іс-әрекет кезеңдері.
Тәрбиешінің іс-әрекеттері
Балалардың іс-әрекеттері
Мотивациялық қозғаушы:
Балалар жарты шеңберге тұрып іс- қимылдармен  табиғатпен, қонақтармен амандасуы
Шаттық шеңбері:
-Табиғат біздің анамыз,
 Табиғатқа баламыз.
 Біз әдепті боламыз,
 Иіліп сәлем береміз.
 Біз әдепті баламыз,
 Біз ерекше боламыз.
 Қонақтарды көргенде,
-Салеметсіздерме ?-деп 
 Сәлемдесіп аламыз.
Жұмбақ:
1.Қоймасын қыс ақтарып,
   Жерді жапты ақ мамық.
—  Ол қар. (Снег )
2.Қыста ғана болады,
   Ұстасаң қолың тоңады.
—  Ол да қар. (Снег )
—  Қар жауады, мұз қатады,
суық болады (қыс мезгілінің ерекшеліктерін атап кетеді,өздері білетін тақпақ, жаңылт-паштар айтады).
—  Далада қар борайды,
   Ақ мамыққа орайды.
   Мұз болоады қатады,
   Жып-жылтыр боп жатады.

—  Қыста – күн қысқа. Күн қыста – тым қысқа.
Іздену ұйымдастырушылық кезең:
    Осы кезде электрондық поштағахат келеді. «Хат келді» деген хабарлама компьютерден естіледі.Электрондық поштаға Ақшақардан хат келеді,жұмбақтың шешуін тауып, теледидардағы тапсырманы орындаса «Мұз патшалығына» саяхатқа баратындарына ұсыныс жасайды.
Жұмбақ:
Тікен ,тікен тік пісте,
Қысы жазы бір түсте.Ол не?
— Ол шырша . Елка.
-Жарайсыңдар балалар шырша жылдың барлық мезгілінде бір түсте болады .Жылдың әр маусымының өзіне тән қызығы бар.
  Суретпен жұмыс (балалар теледидардан дискі қою арқылы тапсырманы орындайды,                             жыл мезгілі бейнеленген суретке (слайд) қарап әңгімелейді) .
— Мына суреттерге назар ау-дарыңдаршы. Мұнда жыл мезгілдері бейнеленген.Қазір біз әр жыл мезгіліне жеке-жеке тоқталып әңгімелейміз.
— Мынау көктем мезгілі.Көктемде күн жылынады. Қар ериді.
— Мынау жаз мезгілі. Жазда күн ыстық болады.Суға шомыламыз.
— Мынау күз мезгілі.Күзде жапырақтар сарғайып жерге түседі.Құстар ұшып кетеді.
— Мынау қыс мезгілі.Қыста қар жауады.Аққала соғамыз ,шанамен сырғанаймыз.
 -Қысты орысша не дейді? ( Зима)
— Қарды орысша не дейді? (Снег ) 
— Бүгін біз Ақшақар қайда тұратынын көру үшін саяхатқа барамыз.
— Ал, сендер білесіңдер ме, Ақшақар қайда тұратынын?
 -Алыста…
— Суық жерде…
— Аяз Атаның қасында…
— Дұрыс, Ақшақар өте алыста солтүстікте «Мұз патшалығында» тұрады.Біз бүгін Ақша-қардың мекеніне барамыз. Бірақ жолда көптеген кедергілер кездеседі.
.-Балалар қыс мезгілінде біз қандай киімдер киеміз? (Жылы киімдер)
 -Басқа не киеді?  (Мынау тақия, оны басқа киеді.).
— Қолға не киеді?  (Мынау қолғап, оны қолға киеді.)
— Аяққа не киеді? (Етік)
— Балалар жолға дайын. Қыс мезгілі, күн суық.Айналаның бәрі аппақ. Балалар жолда қырау шалған бұтақтарға  кез болады, қалай өтерін білмейді.(Осы кезде бұтақ сөйлейді. Сиқырлы дауыс жанұяның қатысуымен орындалады. Сұрақтарға жауап бергенде бұтақты жерден көтеріп құмыраға салу керектігін түсіндіреді.)
Жанұяның қатысуы (топтағы бір баланың анасы)
-Егер де, сендер менің сұрақтарыма жауап бермесеңдер мен орнымнан қозғалмаймын.
-Табиғат дегеніміз не? (Айналадағы қоршап тұрған заттар: ана, тау, гүл, күн…т.с.с)
-Табиғат нешеге бөлінеді? ( Тірі , өлі табиғат)
-Тірі табиғатты атап беріңдер. (Адам, жануар, гүл, ағаш…өсімдіктер ауаны тазартады)
-Өлі табиғатты атап беріңдер ( Күн, тас, құм, су…) 
-Жарайсыңдар балалар, енді жаңа сөзді бірге қайталайықшы: «Қыраулы бұтақ».
Балалар ары қарай жүріп келе жатып «омбы қарға» тап болады. Балалар омбы қарды тазалайын деп, қолындарын тигізгенде қар сөйлейді. (Сиқырлы дауыс )
-Егер де, сендер менің омбы қардың астына тығып қойған тапсырмаларды орындамасаң-дар,мен орнымнан қозғалмаймын
-Балалар,олай болса сиқырлы қарды ашып көрейікші. Ішінде  не бар екен?(ақ парақтан қиылған жабайы аңдардың бейнесі)
-Мынау түлкі, жабайы аң..
-Мынау қоян, құлағы ұзын болады..т.с.с.
-Мынау арыстан,ол тірі табиғатқа жатады.
-Жануарларға қамқорлық жасау керек (шөп, жем,су).
Тіл жаттығуы:
-Ан-ан -ан , аң патшасы арыстан.
-Ян-ян-ян , жүгіріп шықты қоян.
Жаңа сөзді бірге қайталау: «Омбы қар».
Балалар келе жатып тағы кедергіге тап болады. Шыршалардан қалай өтерін білмей тұрғанда шырша тапсырма береді. 
Шыршаның тапсырмасы: (Сиқырлы дауыс)
-Ханшайымға арнап аққала мен қыраулы бұтақ сыйла.
-Қәне балалар боймызды сергітіп екі орталыққа бөлінініп жұмыс жасайық.
Балалар өз қалаулары бойынша екі орталыққа бөлініп жұмыс жасайды.
1-орт.қ «Бейнелеу».Ақ парақтың бетін  субояқты пайдаланып губкамен тұтас бояп шығады, ортасында аққаланың бейнесі пайда болады (парафинді қолдану арқылы).
2-орт.қ «Жапсыру». Ақ параққа салынған бұтақтың бейнесіне қырау жапсырады (қырауды жұмыртқанын қабыршығын майдалап үгітіп жасайды).
Тәрбиеші балалардың жұмысын көрме ұйымдастыру арқылы бағалайды.
Балалар «Мұз патшалығына» жақындайды. Ақшақар шығады. 
-Бұлар кімдер шулап жүрген?
-Сәлеметсізбе,біз сізге қонаққа келдік.
-Балалар менің патшалығыма қош келдің! Сендер мұнда қалай жеттің жолда қиын болған жоқ па ?
— Қиын болған жоқ.
-«Қарлығаш» тобының балалары көмектесті.Сізге сыйлықтары бар.
Ақшақар балаларды мақтап , мадақтап сыйлық беріп ,бір жылдан соң Жаңа жыл мерекесіне келетінін айтып қоштасады.
Рефлексивті түзету:
Оқу іс-әрекетін қорытындылау,балаларды мақтау.
-Өлі және тірі табиғат. 
-Тірі табиғат өнеді , өседі
(ағаш,адам,гүл)
-Өлі табиғат өспейді (су,машина,күн..)
-Қыс мезгілінде қар жауады.
-Жаз мегілінде күн ыстық.
-Көктемде қар еріп,шөп шығады.
-Күзде жапырақ сарғаяды.
-Табиғатты қорғап , аялау керек. 

Күтілетін нәтиже:

Не білді:                Жыл мезгілдерін ажыратуды білді.
Не алды:               Табиғат пен адамның өзара байланысын үйлестіре алды.
Не істей алады:   Қойылған сұрақтарға жауап бере алады.
                               Тәрбиешінің берілген нұсқауы бойынша жұмыс                                  жасай алады

Рахмет ретінде астында тұрған жарнамалардың біреуін басуды сұраймын!