Қазақша мақал — мәтел: Отбасы күні (жанұя, отбасы, әулет, ата-ана, бала)

Інісі бардың тынысы бар,
Ағасы бардың жағасы бар.

Төркін десе қыз төзбейді,
Көкпек десе түйе төзбейді.

Апасының киген тонын сіңлісі де киер.

Қазаны басқаның қайғысы басқа.

Ата – баланың қорғаны.

Атаға баланың алалығы жоқ.

Енесі тепкен құлынның еті ауырмас.

Қарындасқа бұрмағанның қары сынсын.

Үй ішінен жау шықса,
Тұра қашып құтылмассың.

Тұлпардың өз тұяғы өзіне дәрі.

«Сіз», «біз» — деген жылы сөз,
Ағайынға жарасар.

Қарындасың – қарлығашың.

Ине өткен жерден жіп өтер.

Атаның көңілі балада,
Баланың көңілі далада.

Балалы үйдің ұрлығы жатпас.

Торғай жаңбыр жауса баласын қорғар,
Бұршақ жауса, басын қорғар.

Жалғыз түйе бақырауық,
Жалғыз бала жылауық.

Жылайын деген бала әкесінің сақалымен ойнайды.

Бала – ананың бауыр еті.

Бала қадірін балалы болғанда білерсің.

Балалы үй базар,
Баласыз үй қу мазар.

Бала – бауыр етің.

Сақау баланың тілін шешесі біледі.

Балаң жаман болса,
Көрінгеннің мазағы.

Бала, баланың ісі шала.

Балам – балым,
Баланың баласы – жаным.

Қарға баласын аппағым дер,
Кірпі баласын жұмсағым дер.

Бойымдай бой табылса да,
Ойымдай ой табылмас.

Сыйға сый, сыраға бал.

Иесін сыйлағанның итіне сүйек таста.

Тіріде сыйласпаған,
Өліде жылыспайды.

Танымас, танымасын сыйламас.

Көңілдегі сырды көз білдіреді.

Өз үйім өлең төсегім.

Балаға пышақ бермесең бір жылар,
Берсең екі жылар.

Ат болатын тай саяққа үйір,
Адам болатын бала қонаққа үйір.

Ат болатын құлынның,
Бауыры жазық келер.
Адам болар баланың,
Маңдайы жазық келер.

Отыз ұлым болса да орны басқа.

Немере етін жеп, сүйегін берер.

Бас екеу болмай,
Мал екеу болмас.

Сүйгенін шұнағым дейді.

Сұлу, сұлу емес,
Сүйген сұлу.

Көш жүре түзеледі.

Жылы – жылы сөйлесең,
Жылан інінен шығады.

Жақсы әйел жаман еркекті ер қылады,
Жаман еркек жақсы әйелді жер қылады.

Жақсы таз басын жасырмайды,
Жақсы әйел асын жасырмайды.

Қалған көңіл шыққан жанмен семіреді.

Шын жыласа соқыр көзден жас шығады.

Қайғысыз қара суға семіреді.

Аталастың аты озғанша,
Ауылдастың тайы озсын.

Ағайында өкпе бар да, кек жоқ.

Ағайын — ағайынның айнасы.

Ағайын туған кімде жоқ,
Сыйласпаса одан жат жуық.

Үйдің жылы-суығын қыс түскенде білерсің,
Кімнің жақын-алысын іс түскенде білерсің.

Жыласуға көз жақсы,
Сыйласуға жат жақсы.

Сұлу, сұлу емес, сүйген сұлу.

Көш жүре түзеледі.

Жылы-жылы сөйлесең,
Жылан інінен шығады.

Жақсы әйел жаман еркекті ер қылады,
Жаман еркек жақсы әйелді жер қылады.

Жақсы таз басын жасырмайды,
Жақсы әйел асын жасырмайды.

Қалған көңіл шыққан жанмен бірдей.

Жаным десе жан семіреді.

Шын жыласа соқыр көзден жас шығады.

Қайғысыз қара суға семіреді.

Аталастың аты озғанша,
Ауылдастың тайы озсын.

Тәрбие — тәлімнен.

Өнегелі отаудың өрісі кең.

Келіні жақсының керегесі алтын.

Сүйіктің жоқта дүние суық.

Баталы сөз — балаға азық.

Адам болар жігіттің,
Жары өзіне лайық.
Керуен бастар жігіттің,
Нары өзіне лайық.

Алып — анадан,
Ат — биеден.

Екі жақсы қосылса,
Ай мен Күндей жарасар.
Екі жаман қосылса,
Ырылдасып таласар.

Елуінде — ер дана,
Елуінде — ел жаңа.

Туысы бірге кетпейді,
Түбі бірге түтпейді.

Жалғыз ағаш үй болмас,
Жалғыз жігіт би болмас.

Ағайынды жігіттің отарында малы бар,
Жалғыз-жарым жігіттің шығыр-шықпас жаны бар.

Көп ақымақтың ағасы болғанша,
Көп ақылдының інісі бол.

Әдептіліктің белгісі иіліп сәлем бергені,
Жақындықтың белгісі көп кешікпей келгені.

Ат арқасына ер батса,
Аяңшыл болады.

Ерге жаттың тізесі батса,
Ағайыншыл болады.

Туман туысқандай болмайды,
Тұрман құйысқандай болмайды.

Туысы жақын жақын емес,
Қонысы жақын жақын.

Жақынынды жаттай сыйла,
Жат жанынан түңілсін.

Қай қолынды кессең де,
Жанға батуы бірдей.

Арық деген жаман тай,
Жазға шығып ат болар.
Жамандығың сезілсе,
Жақын кісі жат болар.

Төбелеске бергісіз араша бар,
Ағайынға бергісіз жанаса бар.

Ағайында алтау босаң, адам тимейді,
Тура жүрсең, лебізің күймейді.

Жеткіншектен айырылған,
Жер таянбай тұрмайды.

Көлденең кісі көңілге қарамайды.

Адам сөйлескенше, жылқы кісінескенше.

Сыйынғаныңнан сүйенгенің күшті болсын.

Бас жарьшса, бөрік ішінде,
Қол сынса, жең ішінде.

Мыңнан жүзін білгенше,
Бірдің атын біл.

Бір көрген біліс,
Екі көрген таныс.

Келер кезек, терме тезек.

Көрмесе жат, көріспесе ұят.

Айға жетпес асыңды,
Ауылдастан аяма.

Бойымдай бой табылса да,
Ойымдай ой табылмас.

Сыйға сый, сыраға бал.

Иесін сыйлағанның итіне сүйек таста.

Тіріде сыйласпаған,
Өліде жыласпайды.

Танымас, танымасын сыйламас.

Көңілдегі сырды көз білдіреді.

Өз үйім өлең төсегім.

Қарындасқа бұрмағанның қары сынсьш.

Үй ішінен жау шықса,
Тұра қашып құтылмассың.

Тұлпардың өз тұяғы өзіне дәрі.

«Сіз», «біз» — деген жылы сөз,
Ағайынға жарасар.

Қарындасың — қарлығашың.

Ине өткен жерден жіп өтер.

Інісі бардың тынысы бар,
Ағасы бардың жағасы бар.

Төркін десе қыз төзбейді,
Көкпек десе түйе төзбейді.

Апасының киген тонын сіңілісі де киер.

Қазаны басқаның қайғысы басқа.

Ата — баланың қорғаны.

Атаға баланың алалығы жоқ.

Енесі тепкен құлынның еті ауырмас.

Сақау баланың тілін шешесі біледі.

Балаң жаман болса,
Көрінгеннің мазағы.

Бала, баланың ісі шала.

Балам — балым,
Баланың баласы — жаным.

Қарға баласын аппағым дер,
Кірпі баласын жұмсағым дер.

Атаның көңілі балада,
Баланың көңілі далада.

Балалы үйдің ұрлығы жатпас.

Торғай жаңбыр жауса баласын қорғар,
Бұршақ жауса, басын қорғар.

Жалғыз түйе бақырауық,
Жалғыз бала жьшауық.

Жылайын деген бала әкесінің
сақалымен ойнайды.

Бала — ананың бауыр еті.

Бала қадірін балалы болғанда білерсің.

Балалы үй базар,
Баласыз үй қу мазар.

Бала — бауыр етің.

Балаға пышақ бермесең бір жылар,
берсең екі жылар.

Ат болатын тай саяққа үйір,
Адам болатын бала қонаққа үйір.

Ат болатын құлынның,
Бауыры жазық келер.
Адам болар баланың,
Маңдайы жазық келер.

Отыз ұлым болса да орны басқа.

Немере етін жеп, сүйегін берер.

Бас екеу болмай,
Мал екеу болмас.

Сүйгенін шұнағым дейді.