Қазақша Жұмбақ: Құстар
Айуан екі аяқты, асқан батыр,
Басына о батырдың тіккен шатыр.
Шешерсің дана болсаң бұны біліп,
Кел-кел деп, қан майданға шығысқанда,
Бір айла адамзатта болып жатыр.
Басына о батырдың тіккен шатыр.
Шешерсің дана болсаң бұны біліп,
Кел-кел деп, қан майданға шығысқанда,
Бір айла адамзатта болып жатыр.
Бүркіт
Елең, елең етті,
Қарға ауылға қона кетті,
Қақтың суын іше кетті.
Қарға ауылға қона кетті,
Қақтың суын іше кетті.
Бүркіт
Жер басқанның жүйрігі,
Аспаннан келер бұйрығы.
Бұйрығы жетіп келгенде
Шошаңдайды құйрығы.
Аспаннан келер бұйрығы.
Бұйрығы жетіп келгенде
Шошаңдайды құйрығы.
Бүркіттің қоянды алуы
Ерте тұрады,
Жар шақырады.
Жар шақырады.
Қораз
Басы тарақ,
Арты орақ.
Арты орақ.
Қораз
Қызылдан киген киім, басқа қалпақ,
Саусағы төртеу болған, емес жалпақ.
Үстіне неше түрлі тон жамылып,
Басады мас адамша талтақ-талтақ.
Саусағы төртеу болған, емес жалпақ.
Үстіне неше түрлі тон жамылып,
Басады мас адамша талтақ-талтақ.
Қораз
Үйде отырады, жатпайды,
Көзін терімен қаптайды.
Жазда бекер тұрса да,
Бергенді қыста ақтайды.
Көзін терімен қаптайды.
Жазда бекер тұрса да,
Бергенді қыста ақтайды.
Бүркіт
Далаға отау тіктім қонақ үшін,
Қонақ кісім ақылы шолақ үшін,
Қонақ қонып жатқанда үй жығылып,
Үй үстінде қалыпты қонақ кісім.
Қонақ кісім ақылы шолақ үшін,
Қонақ қонып жатқанда үй жығылып,
Үй үстінде қалыпты қонақ кісім.
Бүркіт
Бір нәрсе екі аяқты, сегіз бармақ,
Іліксе дүниенің бәрін алмақ.
Өзінің тілі бар да тістері жоқ,
Жұтады көрінгенді алмап-жалмап.
Іліксе дүниенің бәрін алмақ.
Өзінің тілі бар да тістері жоқ,
Жұтады көрінгенді алмап-жалмап.
Бүркіт
Таудан тоқым лақтырдым.
Бүркіт
Қара арғымақ мінгенім,
Қыр айнала жүргенім,
Сегіз найза сенгенім,
Он екі қылыш ілгенім.
Қыр айнала жүргенім,
Сегіз найза сенгенім,
Он екі қылыш ілгенім.
Бүркіт
Дүниеде бір молда
Уағында азан оқиды.
Мезгілінде айқайлап,
Қайтып кеп жер шұқиды.
Уағында азан оқиды.
Мезгілінде айқайлап,
Қайтып кеп жер шұқиды.
Қораз
Бір топ қамыс ішінде
Шақырады жанды гүл.
Шақырады жанды гүл.
Қырғауыл
Бір топ жыңғыл ішінде,
Бір жапырақ қызыл гүл.
Бір жапырақ қызыл гүл.
Қырғауыл
Айтамын бір жұмбақты сізге нұсқап,
Басына бөрік киер, құндыз ұстап.
Үстіне ақ камзолын киіп алып,
Жүреді екі қолын артына ұстап.
Басына бөрік киер, құндыз ұстап.
Үстіне ақ камзолын киіп алып,
Жүреді екі қолын артына ұстап.
Сауысқан
Бір мақұлық түспейді екен мұнарадан,
Бір күнде тағам татар әр қарадан.
Басында қара жылтыр кепесі бар,
Белінде белбеуі бар күлпарадан.
Бір күнде тағам татар әр қарадан.
Басында қара жылтыр кепесі бар,
Белінде белбеуі бар күлпарадан.
Сауысқан
Бір құс бар жан білмейтін ішкен асын,
Адамға көрсетпейді жұмыртқасын.
Адамға көрсетпейді жұмыртқасын.
Жарқанат
Бар екен бір мақұлық шағын ғана,
Мекені күндіз оның биік жарда.
Ұшпайды ол мақұлық күндіз тіпті,
Ұшады кешке таман күн батқанда.
Мекені күндіз оның биік жарда.
Ұшпайды ол мақұлық күндіз тіпті,
Ұшады кешке таман күн батқанда.
Жарқанат
Әкесі тышқан,
Шешесі құстан.
Шешесі құстан.
Жарқанат
Күндіз жоқ,
Түнде бар.
Түнде бар.
Жарқанат
Жар басында жарбиған,
Құлақтары қалбиған.
Тышқан, құс аңдып жүреді,
Бұл құсты кім табады?
Құлақтары қалбиған.
Тышқан, құс аңдып жүреді,
Бұл құсты кім табады?
Жарқанат
Күндіз ұшпас,
Түнде ұшар,
Құс қанатты,
Тышқан суретті.
Түнде ұшар,
Құс қанатты,
Тышқан суретті.
Жарқанат
Бір құс бар үлпілдеген жүні жұмсақ,
Тұяғы бейне болат алмас пышақ.
Тұмсығы имек, көрмейді күндіз көзі,
Шарықтап көкті кезіп, түнде ұшады.
Тұяғы бейне болат алмас пышақ.
Тұмсығы имек, көрмейді күндіз көзі,
Шарықтап көкті кезіп, түнде ұшады.
Үкі
Мысық бастан,
Жапалақ түстен.
Жапалақ түстен.
Үкі
Қайталап атымды,
Көктемде ән саламын.
Кез келген ұяға,
Жұмыртқа табамын.
Көктемде ән саламын.
Кез келген ұяға,
Жұмыртқа табамын.
Көкек
Даланың көріп пе едің молдаларын,
Тыңдаңыз ол сорлының айтқан зарын.
Жиылып бір араға ойбайлайды,
Кез келген дүниеге ол бір жарым.
Тыңдаңыз ол сорлының айтқан зарын.
Жиылып бір араға ойбайлайды,
Кез келген дүниеге ол бір жарым.
Торғай
Тал басында ағаш үй,
Терезесіз тамаша үй.
Соны мекен етеді,
Қыста алысқа кетеді.
Терезесіз тамаша үй.
Соны мекен етеді,
Қыста алысқа кетеді.
Қара торғай
Желіп кетсе, жеткізбейді,
Тап қасында жатса да адам көрмес.
Тап қасында жатса да адам көрмес.
Бөдене
Меңгіл-меңгіл, меңгілше,
Меңгілде бар тарғылша.
Желіп кетсе жеткізбес,
Жерге түссе табылмас.
Меңгілде бар тарғылша.
Желіп кетсе жеткізбес,
Жерге түссе табылмас.
Бөдене
Сөйлесе сөзді,
Айтса ауызды,
Тынысы басқа,
Маңдайы қасқа.
Айтса ауызды,
Тынысы басқа,
Маңдайы қасқа.
Тоты құс
Аққу емес, мойны ұзын,
Тырна да емес, сирақты.
Аулайды балық күн ұзын,
Түсіреді еске жирафты.
Тырна да емес, сирақты.
Аулайды балық күн ұзын,
Түсіреді еске жирафты.
Балықшы құс
Тұмсығымен ояды,
Ұя салып қояды.
Табыңдаршы, балалар,
Ол қандай құс болады?
Ұя салып қояды.
Табыңдаршы, балалар,
Ол қандай құс болады?
Тоқылдақ
Қызыл жыңғыл түбінде,
Қыздай болып отырмын.
Беті-қолымды жуып алып,
Мұздай болып отырмын.
Қыздай болып отырмын.
Беті-қолымды жуып алып,
Мұздай болып отырмын.
Қырғауыл
Ай астында жортқан,
Күн астында жортқан,
Күміс сырнай тартқан.
Күн астында жортқан,
Күміс сырнай тартқан.
Қаз, қу
Балпаң-балпаң басады,
Адамнан қатты сасады.
Саусақтары салалы,
Қыста жылыға қашады.
Адамнан қатты сасады.
Саусақтары салалы,
Қыста жылыға қашады.
Қаз
Екі аяғы да жоқ,
Белінде таяғы да жоқ.
Белінде таяғы да жоқ.
Жұмыртқа
Айтайын бір жұмбақты саған нұсқап,
Басына бөрік киер қара пұшпақ.
Үстіне ақ камзолын киіп алып,
Тұрады екі қолын артына ұстап.
Басына бөрік киер қара пұшпақ.
Үстіне ақ камзолын киіп алып,
Тұрады екі қолын артына ұстап.
Ала қарға
Ұзын сирақ, түйе бас,
Жібек жалды қара шаш.
Қарап тұрсаң керуен,
Жасағаны серуен.
Жібек жалды қара шаш.
Қарап тұрсаң керуен,
Жасағаны серуен.
Тырна
Көлде жүрген көп сиыр,
Жетіп барсаң, жоқ сиыр.
Жетіп барсаң, жоқ сиыр.
Үйрек
Шелектеп құйсаңда су жұқпас.
Үйрек
Таңертең қашқан сиыр кеште бұзаулайды.
Тауық
Күн батса қонақтап қалғыған,
Таң атса жерден жем аңдыған.
Таң атса жерден жем аңдыған.
Тауық
Ағаш басында,
Тас арасында,
Әр алуан қуыста
Түндіксіз отау.
Тас арасында,
Әр алуан қуыста
Түндіксіз отау.
Ұя
Құдай шебер ме,
Құрқылтай шебер ме?
Құрқылтай шебер ме?
Ұя
Қашаудай мықты тұмсығым
Бәсеке тігем бұл шыным
Құрт,қоңыз,аулап жарысам
Орман дәрігері боп табылам
Бәсеке тігем бұл шыным
Құрт,қоңыз,аулап жарысам
Орман дәрігері боп табылам
Тоқылдақ
Түсі қара мақпалдай
Төсі ақ сыр жаққандай
Ұшса оқтай зулайды
Көктен жұлдыз аққандай
Төсі ақ сыр жаққандай
Ұшса оқтай зулайды
Көктен жұлдыз аққандай
Қарылғаш
Биікке салған ағаш үй
Сол ғой оның мекені
Жаздай сайран салып ап
Қыста алысқа кетеді
Сол ғой оның мекені
Жаздай сайран салып ап
Қыста алысқа кетеді
Қараторғай
Туысы дейді құстардың
Інісі дейді тышқанның
Тышқан да емес,құс та емес
Екеуінен де тыс қалдым
Інісі дейді тышқанның
Тышқан да емес,құс та емес
Екеуінен де тыс қалдым
Жапалақ
