Әдептілікке тәрбиелеу балабақшадағы тәрбие сағаты

                     Әдептілікке тәрбиелеу.
                                                                           
                                                  Байтугелова Г.Е. «Балауса» б/б-ның тәрбиешісі
                                                     Жабыл обл. Т.Рысқұлов ауданы, Құлан ауылы.

Білім саласының мазмұны: Қатынас. Шығармашылық.
Бөлімі: Айналамен танысу. Сурет.
Мақсаты: Ересектерді «Сіз» деп сыпайы түрде айтуға, әдептілік қарым-қатынас мәдениеті мен сыпайылық дағдыларын қалыптастыру. Байланысты-ра сөйлеп, диалог құрауды үйрету. Эмоциональдық қарым-қатынас жасау. Балаларды табиғаттысүюге, қорғауға баулу. Дәстүрден тыс сурет салудың техникалық дағдылары менбіліктерін дамыту, ұсақ қол моторикасын жетіл-у.
Көрнекі құралдар: Орман декорациясы ( ағаштар, шыршалар,саңырауқұлақ-тар, гүлдер ).
Керекті құрал-жабдықтар: Ақ парақ, түрлі-түсті субояқ,бұршақтар.ермек-саз жапсырылған кішке стакан, сулық.
Сөздік жұмыс: Өтінемін, кешіріңізші.
Билингвистикалық компоненттер: сәлеметсіздерме – здравствуйте, сау бо-лыңыз – досвидания, өтінемін – пожалуйста.
Инклюзивтік әлеумент: Тіл кемістігі бар балалармен жұмыс.
Іс-әрекет кезеңі        
Тәрбиешінің іс-әрекеті    
Балалардың іс-әрекеті    Жанұяның қатысуы
Мотив-қ
қозғаушы    Амандасу:

Шаттық шеңбері:

-Балалар сендер өздерің әдепті екендеріңді білдіріп қонақтармен, достарыңмен амандастыңдар. Жарайсың-дар амандасу әдептіліктің белгісі. Қазақта «Әдептілік белгісі, иіліп сәлем бергені» деген мақал бекер айтылма-ған.Ал орыс тілінде сәлемет-сіздерме – деп қалай айтады?
— Дұрыс айтасыңдар,ал ағыл-шынша «Hello» — дейді.
Тәрбиеші жыл мезгіліне бай-ланысты жұмбақ жасырып, сұрақтар қояды.

-Жарайсыңдар бал-р. Олай болса мен сендерге көктем мезгілінің жайма-шуақ мезгі-лінде орманда болған оқиға-ны айтып берейін.    Біз әдепті баламыз,
Біз ерекше боламыз.
Қонақтарды көргенде,
Сәлемдесіп аламыз –
— Сәлеметсіздер ме ?!
Балабақшам армысың!
Сені жақсы көремін.
Достарым менің бармысың
Құшақтасып алайық.

—    Здравствуйте !

— Хеллоу!

— Қыс мезгілінде болады.
— Желтоқсан, қаңтар, ақпан.
— Қар жауады, мұз қатады…
— Көктем мезгілі келеді.    
Іздену 
ұйым-шы
кезең    Тәрбиші балаларға көздерін жұмып көктем мезгілін елес-тетулеріне ұсыныс жасайды,
(Жай музыка қойылып, орман табиғатының дыбысы естіліп тұрады), орман ішін сипаттап айтып береді.   Қараңдаршы балалар орман-ның табиғаты қандай тамаша ауасы қандай таза, қане  таза ауамен тыныс алайық. 

— Балалар осы жайқалған ор-манда қоян мен кірпі өмір сү-ріпті. Қоян мен кірпі қандай жауарлар еді естеріңе түсі-ріңдерші.
-Олар сондай шыдамсыз, бір орында отыра алмайды екен. Жан-жағын ластап, бұтақтар-ды сындырып, гүлдерді жұ-лып, саңырауқұлақтарды құ-латып, басып, таптаптайды екен. (Орманда қоян мен кір-пі жүреді).
-Бір күні орманда қызықты оқиға болады.Әдептілік еліне ұшып бара жатқан Сыпайы-лық ханшайымының қолша-тыры сынып орманға қонуға тура келіпті.
Ханшайым: Мен қайда тап болдым. Мынау әдепсіздер орманы емес пе? Осылай жал
ғаса берсе өсімдіктер құрып кетеді. Балалар сендер де бай
қаған шығарсыңдар.Ал енді мен сендермен танысайын.

Ханшайым: Кірпі оның не? «Сәлеметсіңбе?»- деген сөз «Денсаулығың жақсы ма?» — 
дегенді білдіреді.

Тәрбиеші: Балалар сендер бір –бірлеріңе, үлкен кісілерге қалай сөйлейсіңдер?
-Жарайсыңдар балалар, әдеп-ті балалар сыпайы, мәдениет-ті түрде сөйлеу керек.
Ханшайым: Достар бір-бірін құрметтеп, кешірімді болу керек –деп аңдарды татулас-тырып балалармен бірге ор-манды тәртіпке келтіреді.
Ханшайым бал-ға жағдаяттар оқып білімдерін тексереді.
1.Жолда келе жатып үлкен кісіні қағып кеттің.
2.Апаң  саған ең үлкен алма таңдап әперді.
3.Балабақшадан  кешкісін қайтқан уақытта не деу керек  
Тәрбиеші бал-ға өздері біле-тін әдептілік туралы мақал-мәтел айтып берулеріне ұсы-ныс жасайды.

Тіл кемістігі балаларға 2-3 мәрте қайталатады.
Ханшайым балаларды мақ-тап, қоштасып кетеді.

Сергіту сәті.
Балалар өз қалаулары бойын-ша екі орталыққа бөлінеді.

1-орт. «Бейнелеу».
2- орт. «Өнер».
Тәрбиеші балаларға нұсқау береді, қауыпсіздік ережесін сақтау керектігін түсіндіреді.

Саусақ жаттығуы: «Кірпі».    

Осы кезде шымылдық ашы-лады. Балалар орманға кел-гендей қуанышты сезімге бөленеді.

Тыныс алу жаттығуы:
Балалар мұрындарымен ты-ныс алып,ауаны ауыздары-мен жібереді. Ауыдарымен тыныс алып мұрындарымен жібереді. 2-3 рет қайталау.
— Қоян үй жануары.
— Қоян жабайы аң, ол қолда да, сыртта да өмір сүреді.
-Кірпі орманда өмір сүреді, ол жабайы аң.

Балалар қоян мен кірпінің іс-әрекетін бақылап таңыр-қайды.

Балалар өздерінің есімдерін кезектесіп айтып шығады.

Балалар кірпінің сөзіне күледі.

— Үлкен кісілерді «сіз», «апай», «ағай», ал достары-мыздың есімдерін атаймыз.

Балалар кірпі мен қояеға табиғатты аялалап, қорғау керектігін айтады. 

1.Кешіріңізші, -деу керек.

2. Рахмет.- деу керек.

3. Сау болыңыз,- деу керек.
-Досвидания.

-Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала.
— Әдептілік белгісі иіліп сә-лем бергені.
Допты тосып алған бала бір сөз айтады:
-Өтінемін.
-Өтінемін, маған алма алып беріңізші.
— Жарайды, алыңыз
-Кешіріңізші.
-Кешіріңізші, қолым тиіп кетті.
— Кешіремін.
-Ғафу етіңіз.
-Рұқсат па?…
1- «Қоян» орталығы: саңырауқұлақтың бейнесін саусақпен бояйды.
2- «Кірпі» орталығы: ермексазбен қапталған ста-канды бұршақ жапсырып әшекейлейді.
Бал-р дайын кірпіге шилер қадап саусақтарын жаттық- тырады.    Қ

Осы кезде Алихан мен Беріктің ана-сы кейіпкер болып келіп көрініс көр-сетеді.

Ал қоян мен кірпі бір-бі-ріне теріс қа-рап ренжісіп отырған. Қоян: Мен енді кірпі-мен дос бол-маймын. Сә-лем достым -десем жауап бермейді.
Кірпі: Сол сөзді күніге айта бересің-бе? Кеше айт
тың ғой. 
Кірпі: Мен де қоянмен дос болмай-мын. Ол ме-нің атымды атамай «Ей,
сен» -дейді.Қоян ойын ұсынады: «Сиқырлы сөздер»
Кірпі сиқыр-лы сөздерді енді көп бі-летініне қуа-нады.Кірпі мен қоян бал-ға өз көмекте-рін көрсете-ді.

Реф-ті
Түзету    Әр баланың жұмысын көрме ұйымдатыру арқылы бағалап мақтап-мадақтайды.

Сұрақ-жауап қою арқылы не түсінгендерін анықтап, оқу іс-әрекетін қорытындылайды    Балалар жасаған жұмыста- рын әңгімелейді, кім-кімге көмектескенін айтады.
— Қоян, кірпі, сыпайылық ханшайымы келді.
-Қоян мен кірпі орманды шашты.
-Бұтақты сындыруға, гүлді жұлуға, өсімдіктерді тап-тауға болмайды, тазалық сақтау керек.
-Сыпайы, әдепті, кешірімді болуды үйренді.
Бал-р аңдармен, келген қо-нақтармен қоштасады.
— Сау балыңыздар !
Қоян мен кірпі бал-дан жақсы қаси-еттер үйрен-гендеріне, сыйлықтары-на рахметте-рін айтып қоштасып кетеді.

Күтілетін нәтиже: 
Не білді: Әдептілік қарым-қатынас мәдениеті мен сыпайылық дағдылары  
                   туралы білді.    
Не алды: Әдептілік туралы көптеген мағлұмат алды.
Не істей алады: Шығармашылықпен жұмыс жасай алады.

Рахмет ретінде астында тұрған жарнамалардың біреуін басуды сұраймын!