Бұл нысан жақында ғана Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен салтанатты түрде іске қосылған.
Елдің транзиттік әлеуетін арттыруға арналған ұлттық маңызы бар жоба телекөпір аяқталған соң-ақ «қайта жөнделе бастаған». Жобаның айналасындағы жағдай мемлекеттік құрылыс сапасы мен қаржы тәртібі төңірегінде өткір сауалдар тудырады.
30 қыркүйекте бүкіл ел телеэкраннан Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Достық-Мойынты екінші теміржол желісін іске қосу сәтін тамашалады. Бұл — ел ауқымындағы ірі логистикалық жобалардың бірі. Президент өз сөзінде теміржолдың Шығыс-Батыс бағытындағы өткізу қабілетін арттыруға, жүк тасымалдау мерзімін қысқартуға және транзиттік мүмкіндіктерді күшейтуге жол ашатынын ерекше атап өткен болатын.
Бірақ телекамера сөнген соң, көпір үстінен уақытша төселген рельстерді қайта алып жатқан жұмысшылардың видеосы жария болды. Бұл кадрлар — ұлттық жобалардағы есеп пен шындықтың арасындағы алшақтықтың нақты көрінісі.
Орданың журналистер тобы жаңа желі өтетін Ақтоғай стансасына дейін барған. 80-жылдардан бері жөнделмеген жолмен жүрудің өзі оларды біраз әбігерге түсірген. Ондаған шақырымға созылған ойықтар мен шұңқырлар заманауи инфрақұрылым туралы ресми есептерге кереғар екені айқын аңғарылады.
Ал стансада жаңа желінің монтаж жұмыстары әлі қызып тұр. Көпір маңында қауіпсіздік үшін қойылуы тиіс контррельстер жоқ, электр тізбектері толық орнатылмаған, кей тұстарында рельстер дәнекерленбей қалған. Бұл — пайдалануға берілген нысан үшін өрескел олқылық.
Бескөл стансасына жақын маңдағы сегізінші разъезде жұмысшылардың өздері мойындағандай, телекөпірге дейін уақытша рельстер төселген. 5 қазанда дәл осы көпірдегі рельстер қайта алынып, шпалдар ауыстырылып, жаңадан жол төселді.
Сонда 30 қыркүйекте Президент старт берген пойыз шын мәнінде уақытша төселген жолмен жүріп өткен.
Ресми дереккөздерде жазылғандай, бұл жобаның құны — 542,8 млрд теңге. 1 қыркүйектегі есеп бойынша, нақты игерілген сома 419,9 млрд теңге. Соған қарамастан мердігерге 436,3 млрд теңге төленген, бұл 16,4 млрд теңгеге артық.
Сонымен бірге, 161 млрд теңге аванс берілген, бұл жалпы сметаның шамамен 30 пайызына тең. Аванстық қаражаттың қайтарылуына кепілдік беру тетіктері қаншалықты тиімді екені әзірге түсініксіз.
Достық-Мойынты теміржол желісі — Қазақстанның транзиттік әлеуетін арттыруға арналған стратегиялық бастама. Бірақ салтанатты ленталар мен есептік презентациялардың артында нақты құрылыс сапасы мен қаржы тәртібі қатаң бақылауды талап ететінін осы жағдай анық көрсетті.
Айта кетейік, Достық-Мойынты теміржолының құрылысына тапсырыс беруші — “Самұрық-Қазына” әл-ауқат қоры, ал жобаны “Қазақстан Темір Жолы” ҰК” АҚ жүзеге асырушы оператор ретінде орындап отыр.
