АДАЛДЫҚ, АДАМГЕРШІЛІК ДОСТЫҚ, ІЗГІЛІК, ЫНТЫМАҚ ТУРАЛЫ мақал мәтелдер

Адалдық — ардың ісі. *** Адалдық жүрген жерде, адамдық жүреді. *** Құлан өз қағынан өзі жерімес. *** Ала жіпті аттамағанңың абыройы биік. *** Асылдың бірі — адалдық. *** Арқанды ат қазығына оралар. *** Жүз сом ақшаң болғанша, Жүз жолдасың болсын. *** Жаман туғаның болғанша, Жақсы жолдасың болсын. *** Досы көпті жау алмайды, Ақылы көпті дау алмайды. *** Жолдастың мыңын алма, бірін ал *** Дос бергенінің түсіне қарама. *** Досың ауырса, ыңқылда. *** Дос досқа жалынса, Достың көңілі алынады. *** Дос, досқа зыянкер емес, Зыянкер болса, дос емес. *** Соймасымды соямын, Сүйгенімнің көңілі үшін. *** Жолдас, жолдасқа қиянат еткен оңбас. *** Ескі дос келгенде, Жаңа достың көзінен жас шығады. *** Жолдасыңның жоғын қарас: Табылса жоғына жақсы, Табылмаса көңіліне жақсы. *** Кісімен дос болма, дос болсаң, Қимасына көңіл салма. *** Доспен дос болғанға шаттан, Дұшпанмен дос болғаннан сақтан. *** Досқа келсең босқа келме. *** Тәуір көрген досыңа, Тәуір көрген малың бер. Көре-көре сүйінсін; Жаман көреген досыңа, Жаман көрген малың бер, Көре-көре күйінсін. *** Дос басқа қарар, Дұшпан аяққа қарар. *** Дос сыртыңнан мақтар, Дұшпан көзіңе мақтар. *** Мал көтерер өлімді, Дос көтерер көңілді. *** Қажымалы мың жолдас, жоқпен тең, Жанын қиған бір жолдас, көппен тең. *** Жолдасың соқыр болса, Бір көзіңді қысып отыр. *** Алыстағы дұшпаннан, Аңдып жүрген дос жаман. *** Аз қайғыны ас басады, Көп қайғыны дос басады. *** Ет бергендей досың болсын, Жер бергендей қосың болсын. *** Дос жылатып айтар, Дұшпан күлдіріп айтар. *** Досқа ат берме, Ат берсең, жай жүр деме. *** Достың көңілі бір атым насыбайдан қалады. *** Айтулы достың малы бір, Кемедегінің жаны бір. *** Сүйек тамыр сүйенісіп күн көреді, Ауыз тамыр айтысып артығын алады. *** Екі жасты қосқанның сауабы бар, Дос арасын ашқанның обалы бар. *** Екі кісі қағысса, Бір кісіге орын бар. *** Екі аяқтыдан құрдас тату, Төрт аяқтыдан бота тату. *** Досыңа өтірік айтпа, Дұшпаныңа сырыңды айтпа. *** Болымсыздан үлгі шықпас, Көңілсізден күлкі шықпас. *** Жақсы көрер тамырдың, Атын алма, тайын ал. *** Жартыны жарып жеген Татулықтың белгісі. *** Көзден кетсе, көңілден кетеді. *** Киім кірі жуса кетеді, Көңіл кірі айтса кетеді. *** Ауыз ашса, сыр көрінеді, Есік ашса төр көрінеді. *** Көңіл - қазы, көз - таразы. *** Қорыққан мен қуанған бірдей. *** Көңіл — сөздің сандығы. *** Көз - бұлақ, Көңіл - сынап. *** Адам құлақтан азады, Көңілден семіреді. *** Арымақ, семірмек көңілден. *** Көңіл жетсе бәрі жетер. *** Кісінің көзіне көзің түссе, мейірімі түседі. *** Ақылды мақтанса, істі тындырар, Ақылсыз мақтанса, аяғын сындырар. *** Адамның өзі жетпеген жерге сөзі жетеді. *** Жігіт жолдасынан белгілі. *** Ақпейілдің аты арымайды, Тоны тозбайды. *** Өзі зордың иығы да зор. *** Кең пейілді кем болмас. *** Жасыңда қылжың болсаң, Қартайғанда мылжың боларсың. *** Санасызға сан айтсаң да болмайды. *** Есер ақылы түстен кейін кіреді. *** Сараңның өз малы өзіне бұйырмас. *** Ауру кетеді, мінез кетпейді. *** Жығылған сүрінгенге күледі. *** Жыртық тесікке күледі. *** Басқа түссе, баспақшыл. *** Ақымақтың сөзі ақау татыр. *** Ақымақ бұзуға бар, Түзеуге жоқ. *** Ақылы аздың азабы көп. *** Ақымақтың үлкен-кішісі болмайды. *** Аңқау бөрі қой үркітеді, Ақылсыз адам ел үркітеді. *** Ақылдыға ишарат, Ақымаққа таяқ. *** Ақылы жоқтың арманы жоқ. Берместің үйінде бесті қымыз тұрады. *** Ымды білмеген, дымды білмейді. *** Түлкінің қызылдығы өзіне сор. *** Екі кеменің құйрығын ұстаған суға кетер. *** Ұялмаған бұйырмағаннан татар. *** Жаужұмыр жақсы болса, Итке тастар ма еді. *** Мал кедейлігінен, ақыл кедейлігі жаман. *** Ашулының алдында тұрма. *** Аңқау аңдамайды, Әңгі тыңдамайды. *** Баста мый жоқ болса, Екі аяққа күш түсер. *** Аузында әзілі жоқтың, Қолында масқарасы бар. *** Пейілі жаманға пәле жолығады. *** Көпсінген азға жегізер. *** Ұрыншақ ат арық болар, Көңілшек жігіт жарлы болар. *** Күншілдің күні қараң. *** Арамзаның құйрығы бір-ақ тұтам. *** Көк долыдан дәу пері қашыпты. *** Өзінің түйедей мінін көрмей, Біреудің түймедей мінін көрер. *** Өзім білем өрге апармас. *** Ақылы жоқ басқа, адырайған көз бітеді. Дуасы жоқ ауызға, судыраған сөз бітеді. *** Азды алмаған, көптен құр қалады. *** Берместің сылтауы көп. Аталы сөзге арсыз таласады. *** Шын жомарт жоқтығын білдірмес. *** Ақкөңілден арамдық шықпас, Арамдық шықса да жамандық шықпас. *** Өз ақылын шамалаған қор болмас. *** Сыпайы сырын жасырмайды. *** Сыпайыны үйде көрме, түзде көр. *** Арғымақтың белгісі, Аз оттар да көгі жусар. Асыл жігіт белгісі, Аз сөйлер де көп тыңдар. *** Күлме досыңа, келер басыңа. *** Көзіне қарама, сөзіне қара. *** Кең болсаң кем болмайсың. *** Бастан құлақ садаға. *** Ақылдының алдымен жүр, Ақымақтың артымен жүр. *** Түсі игіден түңілме. *** Дос жылата айтар, Дұшпан күлдіре айтар. *** Арлы арына қараса, Арсыз жеңдім дейді. *** Жамандық жақын, жақсылық алыс. *** Жамандықты көп қусаң, Құтылмас пәле жолығар, Жақсылықты көп қусаң, Бақ-әулетің молығар. *** Жақсылық ағаш басында, Жамандық аяқ астында. *** Жас-жастың тілегі бір, Жібектің түйіні бір. *** Қолы жетпеген кәріп. *** Досыңнан түйе сұрасаң, Ұялғанынан бие берер. *** Теңін тапса, тегін бер. *** Әсіре қызыл тез оңар. *** Тентек шоқпар жинар. *** Бет көрсе, жүз ұялады. *** «Сіз» деген әдеп, «Біз» деген көмек. *** Айтпаса жүректен кетеді, Тартпаса білектен кетеді. *** Сыйласаң, сый көрерсің. *** Ашу арындайды, Ақыл соңынан аяндайды. *** Ашу тұрған жерде, ақыл тұрмас. *** Құтырғаннан құтылған. *** Көргеннен көз ақы алады. *** Аурудан әдет жаман. *** Ақылдан ашу көп болса, ақыл кетер, Ашудан ақыл көп болса, ашу не етер. *** Судың түбін шым бекітер, Даудың түбін қыз бекітер. *** Ит дегенге ашуланып, Күшік десең күледі. *** Көкірек байғұс текірек қағар. *** Жығылған күреске тоймас. *** Бетің қисық болса, айнаға өкпелеме. *** Мал шөпке, адам сөзге тоқтайды. *** Өлі бураның басымен, Тірі атанды қорқытады. *** Бүлінген елден бүлдіргі алма. *** Дария жанынан құдық қазба. *** Бермес астан дәметпе. *** Асы бар аяқтан аттама. *** Аяз әліңді біл, Құмырсқа жолыңды біл. *** Қоя жесең, қой қалар. Тарта жесең, тай қалар. *** Жылағанды сұрама, күлгенді сұра. *** Кірмей тұрып, шығарыңды ойла. *** Су ішкен құдығына түкірме. *** Сыртын көріп ішінен түңілме. *** Әзілің жарасса, атаңмен ойна. *** Қарт келсе асқа, Жас келсе іске. *** Жақсы кісінің ашуы, Жібек орамал кепкенше. *** Біреуге деп көр қазба, Өзің түсерсің. *** Барамын деп аспа, Жоқпын деп саспа. *** Қанағат қылсаң, қарның тоқ. *** Жарлы болсаң да, арлы бол. *** Өтірік айтып жағынғанша, Шыныңды айтып жалын. *** Буынсыз жерге пышақ ұрма. *** Кекшіл болма, көпшіл бол. *** Бермегенді беріп ұялт. *** Бұрынғы істің басында болмасаң, Соңғы істің қасында бол. *** Әзіл айтсаң да ,әділ айт. *** Қайтып келер есікті қатты серіппе. *** Біреу зәбір етсе, сен сабыр ет. *** Тұрлаусыз серт тұрпайы мүше тәрізді. *** Сабын кірді ашады, Сабырсыз сырды ашады. *** Есердің тобы екеуге жетпей тозар, Ездің қайраты жау кеткенде қозар. *** Ақылдының белгісі байыса аспайды, Дәрежесіне таспайды. *** Өтірік те, шын да ауыздан шығады: айырмасы айтылуында емес, мағынасында. *** Өзің көтермейтін сөзді басқаға айтпа. *** Өзінді өзің сыйламасаң, Өзгеден сый дәметпе. *** Нәрсізге назынды айтпа, сағың сынады. Нәрліге ишарат етсең, айтпай ұғады. *** Озбыр олжа үшін өледі, Күншіл күндеумен бүледі. *** Судың жолын құм богер, Ердің жолын сұм бөгер. *** Тымырық болса ер оңбас, Тоңға жатса мал оңбас. *** Ақыл — жас ұланнан, Жүйрік — тай құнаннан. *** Ойнап сөйлесең де, Ойлап сөйле. *** Ойын сөзге шын төре. *** Ой ойласаң, тең ойла. *** Ақылдассаң шешерсің, Ақылдаспасаң кем кесерсің.