Дипломдық жұмыс. ЖШС табыстылығын жоғарылату жолдары
Аннотация
Дипломная работа посвящена одной из актуальных проблем современной экономики — повышение доходности предприятия в условиях рынка. Дипломная работа состоит из трех глав. Первой в главе раскрываются теоретические аспекты исследуемой проблемы, рассматривается виды доходов, их формирование и распределение, а также пути повышения доходности предприятия. Во второй главе проводится анализ доходности на примере деятельности ТОО «Пірімқұл и К». В третьей главе предлагаются мероприятия по повышению доходности.
Abstract
Degree work is dedicated to one of the actual problems of the modern economy — increasing gainful enterprises in condition market. Degree work consists of three chapters. The First theoretical aspects of the under investigation problem open in chapter, is considered types incom, their shaping and distribution, as well as way of increasing gainful enterprises. Analysis gainful is conducted In the second chapter on example of activity TOO «Pirimkul i Кo». Actions are offered In the third chapter on increasing gainful
.
Аннотация
Дипломдық жұмыс қазіргі экономиканың өзекті мәселелердің біреусісіне – кәсіпорының табысың ұтымды пайдалану шараларын дайындау тақырыбына арналған. Дипломдық жұмыс үш тараулардан турады. Бірінші тарауда зерттелетін мәселенің теоретикалық аспектілері ашылады, табыстардың топтастырмасы, оларды қалыптасуы, бөлінуі және пайдалануы қарастырылады. Екінші тарауда «Пірімқұл және К» ЖШС мәліметтері арқылы кәсіпорының табыстылығың талдауы жүргізілген. Үшінші тарауында кәсіпорын табыстылығын арттыру жолдары ұсынылады.
Мазмұны
Кіріспе ………………………………………………………………….. | ||
1 | Табыс – нарық жағдайында кәсіпорынның бәсекеге жарамды-лығын қамтамасыз етудің негізгі факторы ретінде | |
1.1 | Табыстардың экономикалық мәні мен топтастырмасы ………………. | |
1.2 | Табыстардың қалыптасуы, бөлінуі және пайдалануы ……………….. | |
1.3 | Кәсіпорын табыстылығын арттыру жолдары ..……………………… | |
2 | «Пірімқұл және Ко» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің табыстылығын талдау ……………………………………………
|
|
2.1 | «Пірімқұл және Ко»жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қалыптасу тарихы……………………………………………………… | |
2.1.1 | Кәсіпорынның даму тарихы …………………………………………. | |
2.1.2 | «Пірімқұл және Ко» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің басқару құрылымы …………………………………………………….. | |
2.1.3 | «Пірімқұл және Ко» ЖШС қызметінің технико-экономикалық көрсеткіштері ………………………………………………………….. | |
2.2 | Кәсіпорынның табысын және оған әсер ететін факторларды талдау | |
2.2.1 | Өнімді өндіру (қызмет көрсету) мен өткізуді талдау ……………… | |
2.2.2 | Еңбек көрсеткіштерін талдау ………………………………………… | |
2.2.3 | Негізгі құралдар құрылымын және қозғалысын талдау ……………. | |
2.2.4 | Өнімді өндіруге (қызмет көрсетуге) кеткен өндіріс шығындарын талдау ………………. | |
2.2.5 | Кәсіпорынның пайдасын және өнім рентабелділігін талдау ……….. | |
3 | Кәсіпорын табыстылығын арттыру шараларын дайындау …….
|
|
3.1 | Ұсынылатын шараларды эксперттік бағалау әдісімен негіздеу …… .. | |
3.2 | Өндіріс тиімділігін және табыстылығын арттыру шараларының экономикалық тиімділігін есептеу ………………………………………………..
|
|
Қорытынды ………………………………………………………………………………. |
||
Әдебиеттер тізімі ……………………………………………………………………….. |
Кіріспе
Қазіргі таңда Қазақстан экономикасы белсенді нарықтық өзгерістер кезеңінде тұр. Біздің Республикамыздың жүйесі сияқты, көп жақты және әр түрлі нарықтық жүйенің реформалануы реформаларды бастау кезінде жиналған тәжірибенің, күрделі кезеңде кәсіпорындардың шаруашылық қызметін басқару әдістері мен тәсілдерінің терең және күрделі ойлануын талап етеді.
«Қазақстан-2030» деп аталатын Қазақстан Республикасы Президентінің халқына Жолдауында біздің мемлекетті дамытудың соңғы мақсаты экономикалық өсу болып табылатыны белгіленген. Осы мақсатқа жету жетекшіліктің деңгейіне, оның хабардарлығына, әдептілігіне, шаруашылық субъектінің дамуын қозғайтын шешімдерді қабылдаудың жылдамдылығына байланысты.
Нарықтық экономика жағдайында экономикалық процесстерді реттеудің негізгі құралдары құндық категориялар болып табылады, олардың арасында маңызды орынды табыстар алады. Табыстар экономиканың әртүрлі салалары мен аяларында қызмет ететін субъектілердің экономикасын реттеудің құралы ретінде белсенді пайдаланады. Бұл кезде табыстың көлемі олардың қызметінде көрсетіледі. Атап айтқанда, табыстың мөлшері, олардың болуы және тұрақтылық мемлекеттің, кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің, азаматтарды әл-ауқатын сипаттайды.
Мемлекеттер экономикаларының дамуы үшін, адам талаптарын қанағаттандыру үшін, елдер арасындағы әлеуметтік байланыстарын өзара байыту үшін қазіргі уақытта туризмнің маңызы мен атқаратын рөлін асыра бағалау мүмкін емес. Туризм индустриясы көптеген елдердің экономикаларында маңызды рөль атқарады. Оның дамуы жұмыс орындарының кеңейтілген нарығын ұсынады.
Туризм ХХ ғ. соңында ХХІ ғ. басында толығымен халықаралық және ұлтаралық болды, оған өзара байланысты екі себеп болды: біріншіден, үлкен пайда табу үшін туристік істің пайдасын арттыру, фирмалар саяхаттардың географиясын дүние жүзі бойынша кеңейтуде; екіншіден, туризм бизнесі дүниежүзілік деңгейде инвестициялануы тиіс.
Саяхатқа шығу және ішкі туризм саласында қонақ үй сервисіне туристерге арналған қызметтердің толық кешені кіреді және Қазақстанда туристік бизнестің әлемдік жүйедегі бәсекеге қабілетті туризмнің даму перспективаларын анықтайтын басты фактор болып табылады.
Туристік қызметтер, оның ішінде қонақ үй қызметтері де әлеуметтік-мәдениетті қызметтерге жатады.
Олар қазіргі заманға сай қонақжайлықтың принциптеріне негізделген және осы принциптер еліміздің туризм саласын дамытуда олардың ролін жоғарлатады, және де туристік қонақ үй сервисі үшін кадрларды дайындау жүйесіне белгілі бір мақсаттар қояды.
Жайғастыру- туризмнің ең маңызды элементі.Қонақ үй индустриясы-қонақжайлық жүйесінің мәні.Ол адам тарихындағы көне салт дәстүрлерден шығатын қонақты сыйлау,оны қабылдау рәсімі және қызмет көрсету.
Жайғастыру құралдарымен жүйелері- бұл әртүрлі үлгідегі ғимараттар (шалаштан супер үлкен отельге дейін) түрлі деңгейдегі сервисі бар қонақтардың уақытша қабылдап, жайғастыру орны.
Бүгінгі күні қонақжайлы индустриясы дегеніміз аумақ шаруашылығының немесе туристік орталығының күшті жүйесі және түризм экономикасының маңызды бөлігін құрайды.
Қонақжайлық индустриясы ұжымдық және жеке жайғастырудан тұрады: Отелдер, қонақ үйлер, мотелдер, жастар хотелдері және жатақхана, апартаменттер, туристік бөлімдер және жеке сектор.
Қонақ үй индустриясына экономикалық қызметтің түрі ретінде қызмет көрсету және қысқа уақытқа қонақ үйлерде, мотелдерде, кемпингтерде тұрғызуды ұйымдастыру кіреді.
Ескерткіштер көп шоғырланған жерлер ол оңтүстік Қазақстан өңірінде орналасқан, бірінші тұрақта қоныстанған елді мекендер: Түркістан, Отрар, Баба-ата, Испиджап (Сайрам), Тараз, Мерке, Талхиз, (Талгар), Қойлық (Талдықорған).
Көптеген мәселелер шешілуде, бірақ шешім қабылдайтын жайыттар көп. Бүгінгі күні былай айтуға тура келеді: Қазақстанда туризмінің барлық атрибуттарымен бүтін жүйесі жоқ – жарнасымен, сауда қызметтерімен, көлікпен, жайғасуымен, тамақатануымен, байланыспен қамтамасыз етілген жүйе жоқ.
Басты себептері – Республиканың экономикалық және әлеуметтік даму деңгейі төмен, Қазақстан туризмді экспортқа шығаратын елдерге жатады, бірақ шетелге өзіміздің адамдарды жібергеннен көрі, шетелден келген туристерді қабылдаған тиымды.
Түсетін пайданы ұлғайтатын және туристік саяхаттардың құрылымын жақсартатын жағымды факторлар туралы айтпаса болмайды: Шетел валютасының жоғары сатып алынуы; игерілмеген сату нарығының болуы және шетел компанялары қаражат салуға болатын кең салалар; ТМД территориясы бойынша еркін саяхаттау, туризм үшін перспективті аудандарының дауы мен, шетелден келген азаматтарға жолға тапсырыс берілген еді.
Қазақстан экономикасының реформалануы әрбір нақты кәсіпорынды , атап айтқанда кәсіпорынның қаржы ресурстарын пайдалану облысында қозғады, олардың арасында негізгісі табыс болып табылады. Кәсіпорын қызметіндегі өзгерістер басқару жүйесіндегі қозғалыстарымен ескерілген. Мұнда негізгі міндеттерді атқару үшін бақылау мемлекеттік органдардан кәсіпорын жетекшілігіне өткен. Қазіргі таңда болып жатқан нарықтық қатынастарға өту кезеңі шаруашылық субъект ретінде кәсіпорын статусын нығайтты, көптеген өндірістік және қаржы сұрақтарының өзіндік шешімінің кең мүмкіндіктерін ашты. Оларға, мысалы, сыртқы және ішкі нарықтағы серіктердің мамандандырылған таңдауы жатады, өйткені ол жағдайға болашақ байланыстардың тиімділігі байланысты. Қазір бұрыңғыдай емес, жоғарыдан бұйрық бойынша алатын емес, кәсіпорындар өздері өздеріне контрагенттерді (жабдықтаушыларды, сатып алушыларды, мердігерлерді, банктерді және т.б.) таңдайды. Нақты және қатесіз олар өздеріне іскер серіктерді таңдағанына, нарықтық қатынастар әлемінде жылдам және дұрыс бағытталғанына, кәсіпорынның қаржы тұрақтылығы, яғни, олардың табыстылығы байланысты.
Жетекшінің кішкентай қатесі тіршілік қызметі үшін күреспен әлсізденген кәсіпорынға қымбат болуы мүмкін және банкроттылыққа әкелу мүмкін.
Жаңа нарықтық қатынастардың қалыптасуы тіпті жаңа басқарудың әдістерін және өндіріс жетекшілерінің деңгейіне бмүлдем басқа тәсілді талап етеді. Олар нарыққа өту кезеңінде өндірісті басқарудың көпжылдық тәжірибесіне ие болған және жаңа нарықтық қатынастар жағдайында пайдаланатын басқарудың мүлдем басқа, жаңа әдістерін білген өз ісінің мамандары болуы тиіс.
Жаңа жетекшілікпен қабылданған шешімдер жылдамды, әдепті, нақты ойланған және талданған. Тек осы талаптарға жауап беретін жетекші жаңа нарықта табысты кәсіпкерлік қызметті жүргізу және бәсекешілердің қысымымен тіршілік қызметтің қатты жағдайларына шыдау мүмкін. Нарықтық экономиканың негізгі тәсілдері (дербестілік, өзін-өзі қаржыландыру, өзін-өзі өтелеуі және т.б.) өндірілген өнімге қатысты дербес шешімдердің үлкен санын қабылдаудың және қабылданған шешімдер үшін өзіндік жауап беруге шаруашылық субъектілердің талап етеді.
Әрбір қабылданған шешімге кәсіпорынмен өндірілген өнімнің бәсекеге жарамдылығы және кәсіпорын өзінің бәсекеге жарамдылығы байланысты. Бәсекеге жарамдылығы кәсіпорын қызметі факторларының үлкен санына: ассортиментке, қызметтердің сапасына, қонақ үй ғимаратының дизайны мен безеңдірілуіне, ыдыстың формасы мен сыйымдылығына, жарнама қызметіне, қызмет көрсету сервисіне және т.б. байланысты. Кәсіпорынның табысты қызметі үшін басқару персоналының білімі мен тәжірибесі, жаңа нарыққа бейімделу, кәсіпорынның табысты қызметіне қатысты жылдам және сол уақытта ойланған, нақты талданған шешімдерді қабылдау үлкен маңыз алады.
Жоғарыда аталғанның негізінде дипломдық жұмыстың тақырыбы өзекті және оның зерттелуі қажет деп айтуға болады. Зеттеудің нысаны ретінде «Пірімқұл және К» ЖШС және 2007-2008 жж. оның қызметі қарастырылады.
Дипломдық жұмыс үш тараулардан тұрады. Бірінші тарауда табыстардың мәнін, олардың қалыптасуын және бөлінуін, нарық жағдайында кәсіпорын табыстылығын арттырудың жолдарын сипаттайтын теоретикалық сұрақтар қарастырылған. Екінші тарауында «Пірімқұл және К» ЖШС-нің жалпы сипаттамасы, оның даму тарихы, өндірістік құрылымы және кәсіпорын басқару құрылымы берілген, «Пірімқұл және К» ЖШС-де табысты қалыптастыру мен бөлінуінің экономика- математикалық талдауы орындалған. Соңғы тарауында ұсынылатын шаралардың экономикалық тиімділігінің есептеулері келтірілген. Дипломдық жұмыста статистикалық өңдеудің әртүрлі әдістері: топтастыру әдісі, тізбекті қойылымдар әдісі, абсолютті айырмалар мен экономика-математикалық әдістер, атап айтқанда сараптау бағалардың әдісі қолданған.
- Табыс – нарық жағдайында кәсіпорынның бәсекеге жарамдылығын қамтамасыз етудің негізгі факторы ретінде
1.1. Табыстардың экономикалық мәні мен топтастырмасы
Әрбір шаруашылық субъектінің негізгі мақсаты өз қызметінен табыс (пайда) алу болып табылады.
Табыс – бұл өндірістік, коммерциялық, делдалдық және басқа да қызметтен алынған ақшалар мен материалдық құндылықтар.
Табыс – төтенше таралған, кең түрде қабылданылатын, сонымен қатар түрліше маңызды қолданылатын көп мағыналы ұғым. Сөздің кең мағынасында ақшалай құнына ие болуды кез келген ақша қаражатының түсімі немесе материалдық құндылықты алуды көрсетеді
Кәсіпорынның табысы олардың активтерінің артуы немесе капитал меншігінің көбеюіне әкелетін міндеттемелердің кемуі. «Табыс» ұғымы мемлекетке (ұлттық табыс), кәсіпорындарда (жалпы табыс, таза табыс) ал жеке тұлғаларда (халықтың ақшалай табысы, жеке табыс) болып қолданылады.
Табыстың әрбір түрлерінің мазмұны мен мәнін және оларды қалыптастырудың көздерін қарастырайық.
Өткізілген өнім деп тұтынушыға жіберілген немесе кәсіпорын-өндірушінің қоймаларынан әкетілген (алынған), төлемі жабдықтаушының есеп шотына толық түскен, дайын өнім саналады.
Өнімді сатудан түскен табыстар есепті мерзімнің өткізілген өнім мен көрсетілген қызметтердің құнын көрсетеді.