Мұхтар Шахановтың Отырар өлеңі слайд,презентация — Әдебиет

Мұхтар Шахановтың Отырар өлеңі слайд,презентация

дамытушылық: оқушылардың өлеңді мәнерлеп оқу дағдыларын арттыру, әдеби шығарманы талдау біліктілігін дамыту. 
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд.
Сабақтың пәнаралық байланысы: қазақ тілі, бейнелеу, тарих.
Сабақтың барысы.
             І. Ұйымдастыру кезеңі:
а) оқушыларды түгелдеу;
ә) оқушылардың назарын аудару;
б) сабақтың тақырыбы мен оның мақсаттарымен таныстыру;
        1219 жылы қыркүйек айында Шыңғыс хан жасағы Отырар қаласын 200 мың әскермен қоршап алды. Бірақ қаншама шабуыл жасағанмен, моңғолдар қаланы ала алмады. Шыңғыс хан қаһарланып: «Бүкіл қол қырылса да, Отырарды алу керек!»- деп бұйрық береді. Күн санап Отырар тұрғындарының жағдайы нашарлайды. Азық-түлік, су таусылады. Әскер басшысы опасыздық жасап, қараңғы түнде өздері қорғап тұрған қаланың қақпасын ашып жібереді. Жау әскерлері кәрі-жас, бала-шаға демей қала халқын қырып салады. Қалаға жаппай өрт қояды. Отырардың аянышты зарлы өмірі басталады. Алты ай бойы берілмеген әлемге әйгілі Отырар қаласының орнында төбе-төбе топырақ пен күл үйінділері қалады. (Сурет: Шығысхан портрет, Отырар шайқасы, сол кездегі жер картасы).
             Қайырхан шамамен 1165-1220 жылдары өмір сүрген Отырар қаласының билеушісі болған. Тарихи әдебиеттерде бұл қырғын «Отырар опаты» деген атпен берілген. 
        Осы тарихи шындықты ақын Мұхтар Шаханов негізге ала отырып, сыртқы басқыншы жауға қарсы күрескен Отырар халқының ерлік ісін, оның басшысы Қайырханды мақтап жырлайды. Сол арқылы Отанына, еліне опасыздық жасаған сатқынның қай дәуірде де алар сазайын сездіреді.

Оның бірі – аты аңызға айналған,
Алты ай бойы Отырарды
Құтқарам деп арпалысқан қайраннан,
Аман өткен сан алапат майданнан,
Жүрек шамы ізгіліксіз жалғайтын,
Қанаттыны талаптыға жалғайтын,
Фараби мен Йасауидың жырларын 
Таңнан-таңға жатқа айтудан талмайтын,
Әрі өзгеше ел басқару мәнері
Отырардың Қайыр ханы еді.

…Сорлы Отансыз
Қарайыпсың қаныңа
Сатқындыққа сатқындықпен тіл қату
Ұқсамай ма табиғаттың заңына?-

Ер басына күн туса
Мейірімділік
       Мейірімсіздік
Елін сүйгеннің
Ер намысы –
Ер бір рет өледі,