Маңғыстаумұнайгаз АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасы

1. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ туралы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . 4
1.1 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-на қысқаша баяндама және құрылымы . . . . .
. . 4
1.2 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның даму тарихы . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . 8
1.3 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның жауапкерлігі шектеулі серіктестіктері .
. 13
2. “Маңғыстаумұнайгаз”АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасы . . 17
2.1 Кәсіпорынның ішкі шаруашылық жоспарлау жүйесі . . . . . . . . . . .
. . . . . 17
2.2 Маңғыстаумұнайгаз АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау
басқармасының функциялары мен міндеттері . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . 20
2.3 Ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасына келіп түсетін барлық
шығындардың сметасы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Қолданылған әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .. . . . .30

Кіріспе
Есеп беру
Мұнай – қара алтын. Жер қойнауынан алынатын табиғи байлық болып
табылады. Қазақстан Респуликасы мұнай мен газға бай ел. Сондықтан шет
елдерден бұл қазба байлыққа инвестиция салушылар жылдан жылға көбеюде. Ал
бұл өз кезегінде қазақ елінің әлемдік нарықтағы елеулі орны бар екенін
көрсетеді.
Маңғыстаумұнайгаз акционерлік қоғам Каспий өңіріндегі мұнай өндіретін
елдің ең басты компаниясы болып табылады. Жылдық өндіру көлемі түрліше
ауытқып тұрса да, елдің мұнай өндіру кәсіпорындары арасындағы басты орынды
алуда. Өз дамуын он тоғызыншы ғасыр ортасынан бастаған бұл компания қазірде
құрамына көптеген еншілес компанияларды қосып ұлғаюда. Маңғыстаумұнайгаз
акционерлік қоғам өз кезегінде әртүрлі бөлімшелер мен басқармаларға
бөлінеді. Оның құрамында Жетібай және Қаламқас өндірістік басқармалары бар.
Сонымен қатар, Қаржы мен Бухгалтерлік есеп басқармасы, Ішкі шаруашылық
жоспарлау басқармасы, Әкімшілік шаруашылық қызмет көрсету басқармасы,
Бизнес және Экономикалық талдауды жоспарлау басқармасы, Материалдармен
қамтамасыз ету басқармасы, Мониторинг және копьютерлік ақпараттарды өңдеу
басқармалары бар. Бұл басқармалардың өз қызметтері мен міндеттері бар. Сол
өз жұмыстарын атқара отырып, олар кәсіпкерліктің өрлеуіне өз үлестерін
қосуда.
Маңғыстаумұнайгаз акционерлік қоғамының барлық еншілес компаниялары
мен барлық басқармаларының ең басты мақсаты акционерлік қоғамға қызмет
көрсету және оның алға дамуына жағдай жасау болып табылады.

1. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ туралы
1.1 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-на қысқаша баяндама және құрылымы
Мұнай қара алтын. Ол Қазақстан Республикасының басты табиғи газы болып
табылады. Оның құрлықтағы қоры ,ал газ конденсатының қоры млрд.тонна. Ал
Каспий теңізінің шельфіндегі мұнай қоры , ал газ конденсатының қоры
млрд.тоннаны құоайды. Сонымен қатар, Қазақстандағы табиғи газ көлемі
трлн.тонна. Осы көрсеткіштер бойынша Қазақстан Республикасы СНГ елдері
арасында екінші орынды, ал дүние жүзі бойынша орынды иеленіп отыр.
Қазақстанның көптеген тұрғындарының өмірі осы қара алтытмен тығыз
байланысты. Бірақ, көптеген аналитиктердің пікірінше елдегі мұнай сапасы
бәсекелес елдердің мұнайының сапасынан төмен екенін айтуда. Сонымен қатар,
Қазақстандағы көптеген мұнай кенорындарында өндіретін мұнай құрамында
парафин және меркаптин жоғары мөлшерде. Бұл дегеніміз Қазақстан
Республикасында өндіретін мұнайды тасмалдау, сақтау және оны өңдеу өте қиын
әрі тиімсіз екенін білдіреді. Алайда, Республикадағы өндірілетін шикізаттар
соңғы он жылдық шамасында жақсы көрсеткіштер беруде.
Әртүрлі кезеңдер аралығында елде өндірілетін мұнай мн газ көлемі
түрліше ауытқуда. Бұны, әсіресе, Қазақстан Республикасының мұнай және газ
өндіру бойынша басты кәсіпорыны Маңғыстаумұнайгаз акционерлік қоғамының
қаржылық шаруашылық қызметінен анық байқауға болады. Бұл кәсіпорын
Республикадағы, аймақтағы және саладағы негізгі көрсеткіштерге макро
деңгейде әсер етеді.
“Маңғыстаумұнайгаз” ашық акционерлік қоғамы — Қазақстан Республикасында
ірі мұнай өндіруші кәсіпорындардың бірі. Басты орталығы Батыс Қазақстандағы
Каспий теңізінің жағалауындағы Ақтау қаласында орналасқан.
Басты тауар өнімі сәйкесінше орнатылған талаптарымен мұнай және онымен
шығатын газ болып табылады.
Негізгі айналысатын қызметі:
— Көмірсутекті шикізат жатынын барлау
— Мұнай және газ ұңғыларын іздеудің барлаулық, құрылымдық және
эксплуатациялық бұрғылау
— Мұнай және газ кеніштерін орналастыру, құрылыс-монтаждық және жөндеу-
құрылыс жұмыстары, автокөлік жолдарының құрылыс және жөндеу
жұмыстары
— Мұнай және газды өңдеу
— Тұтынушыларға жеткізілетін мұнайды өнеркәсіп ішіндегі жинау, жеткізу
және кешенді дайындау
— Республикадағы мұнай өңдеуші зауыттарда мұнай өнімдерін өңдеуден
кейінгі іске асыру
— Мұнайкәсіптік және электромеханикалық құрал-жабдықтарға жөндеу және
қызмет ету, бақылау-өлшеу саймандарының қолданыстағы ұңғыларға,
автоматизация құралдарының өндірістік процестері, байланыс
құралдарының эксплуатациясы және монтаж
— Шикі мұнай және мұнай өнімдерінің ішкі және сыртқы нарығының
маркетингі және зерттеу
— Тауар және қызмет көрсету экспорты және импорты бойынша
операцияларды орындау, шетел фирмаларын тиімді сыртқы экономикалық
байланыс, сауда-экономикалық және ғылыми-техникалық әрекет етуді
жетілдіру
— Кенішті барлау процесін ақпаратты-есептеу қызмет ету.

1999 жылдың ақпан айындағы Қоғам жарғысына негізделе отырып
Маңғыстаумұнайгаз АҚ-ның бас директоры мен басқа да басқару мүшелері
келесідей бағытта жіктелді:
— жұмысшылар және бірлестіктермен байланыс директоры;
— техникалық директор;
— қаржы директоры;
— әкімшілік-шаруашылық директоры;
— қаржы және бухгалтерлік есеп басқармасы;
— бас геолог.
2006 жылдың 1 қаңтарынан бастап Маңғыстаумұнайгаз АҚ-ның басқарма
құрылымының ұйымдастырылуы келесі сызбада көрсетілген.

Маңғыстаумұнайгаз АҚ-ның басқармасының ұйымдастырылу құрылымы

2. Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның даму тарихы
Қазақстанның аудандары (мұнай өндірудің 60%-ын өндіреді) және толық
алғанда салалары дамуының макрокөрсеткіштеріне “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ
жоғары деңгейде әсер етеді.
Обылыс бойынша және “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның мұнай және газ
өндіруінің 2004-2005 жылдардағы көрсеткіштері
Көрсеткіш 2004 жыл 2005 жыл
I кв. II кв.
1963 ж. 27 қараша Батыс Қазақстандық Мемлекеттік өндірістік
авиархоздың қаулысы N280 бірлестік
Маңғышлакнефть
1992 ж. 11 қыркүйек Қазақсанмұнайгаз ұлттық“Маңғыстаумұнайгаз”
мұнай компаниясының өндірістік бірлестігі
бұйрығы N100 атының өзгеруі
1995 ж. 24 мамыр Маңғыстау теркомының “Маңғыстаумұнайгаз” ашық
мемлекеттік мүлігіне акционерлік қоғам болып
N59101-5 қаулысы қайта құрылды
1999 ж. 12 қаңтар Қоғам акционерлерінің “Маңғыстаумұнайгаз”
жиналыс шешімі акционерлік қоғам болып
өзгертілді

Сонымен, жаппай жекешелендіру нәтижесінде (1995-1997 ж.ж. ҚР-дағы
жекешелендірудің екінші кезеңі) Бұрынғы өндірістік бірлестіктерді
акционерлендіру үрдісі жүрді.
1997 жылдың 31 желтоқсандағы “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның акционерлік
құрылмы келесі кестеде көрсетілген.
“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның акционерлік құрылмы
Акциярлар саны, Меншік пайызы Номиналды құны (бір
дана акц.) тг.
Жай акционерлер 9805142 90% 1000
Қазақстан үкіметі
Артықшылығы бар 1089460 10% 1000
акционерлер,
қызметкерлер және
т.б.
Барлығы 10895602 100%

1997 жылы 11 мамырда Қазақстан Үкіметі жекешелендіру аумағында жеке
жобалары бойынша (“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ акциясы ҚР-дың қор нарығының
көгілдір фишкларының (голубая фишка) бірі) индонезиялық Central Asia
Petroleum LTD компаниясымен 60 % акциясын сату-сатып алу келісімшартына
қол қойды. Бұл келісімшарт 1998 жылдың наурызында толықтай жүзеге асырылды.
1998 жылдың мамыр айында Central Asia Petroleum LTD өкілі
“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ басшылығына келді (қоғамды 31 жыл басқаруға қол
қойылды).
ҚР Үкіметіне тиесілі 30% акциясын Қазақойл Ұлттық компаниясы
басқарады.
01.01.2001 ж. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның акционерлік құрылымы
“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның акция Жарияланған жарғылық капиталдың үлесі.
иелері
Central Asia Petroleum LTD 60%
ҰМК Қазақойл 30%
Кәсіпорынның жұмысшыларына тиесілі 10%
артықшылығы бар акциялар
барлығы 100%

Сонымен, қазіргі таңда “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ жеке мемлекеттік
кәсіпорын болып табылады және оның табысы мен шығыны туралы ақпарат
коммерциялық құпия.
1998 жылдан бастап мұнай және газ өндіру 12 кенорынның бірігуімен іске
асуда, соның ішінде ең көп бөлігін Қаламқас, Жетібай, Алатюбе кенорындары
өндіруде.2000 жылдың бірінші тоқсанында Қаламқасмұнайгаз өндірістік
бірлестігі 839100 тонна, Жетібаймұнайгаз өндірістік бірлетігі – 136100
тонна мұнай өндірді. Қаламқастың тұрақты тәуліктік мұнай өндіру көлемі
9500, ал Жетібайдікі – 1700 тоннаны құрады. “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның
мұнайшылары аталған ірі кенорындар тиімділігін артырумен қатар өздерінің
шағын кенорындарының – Асар Восток, Солтүстік Қарағия, Солтүстік Аккар,
Оймаша және т.б.өнім өндіру көлемін өсіруге талпынуда. Мысалы, 2000 жылдың
басында осы жерде 975200 тонна мұнай өндірілді. Оның ішінде 28,08 мың
тоннасы артық орындалған.“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның қаржылық басқармасының
жетістіктерін келесі көрсеткіштер айқындайды. 1998 жылдың 1 қаңтарында
қоғамның кредиторлық борышы 8,21 млрд тенге, бюджетке және бюджеттік
қорларға — 13,1 млрд тенге, еңбекақы борышы — 2,7 млрд тенге құрады.2000
жылдың басында барлық қарыздармен төлеп құтылды, 1999 жылдың өзінде
еңбекақы қарыздарын толық төлеп қоймай, сонымен қатар 1998 жылдың үш
тоқсанына девиденттер төленіп, депозитке салынған еңбекақының үстеме
төленді.
“Маңғыстаумұнайгаздың” сот талаптарының нәтижесінде 1999 жылдың шілде
айында “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның мүлігінің көп бөлігі (51%) Павлодар мұнай
өңдеу зауытына берілді.Осылай келе, қазіргі таңда “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ
мынандай сипатқа ие: 1) монополист;
2) аймақтық көрсеткіштерге жоғары деңгейде әсер ететін донор кәсіпорын;
3) ірі салық төлеуші;
4) ірі басқару обьектісіне ие.
1.3 “Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-ның жауапкерлігі шектеулі серіктестіктері
Өндірістің негізі болып табылатын мұнай және газ өндірудің
технологиялық үрдісі автоматтандырылған. Осы үрдістің үздіксіз жұмыс істеуі
үшін негізгі өндірістік қорлар көмегімен қадағалау жүйесін қалпына келтіру,
кенрынды энергиямен, су және бумен, сонымен қоса, автоматты жұмыс істеу
жүйесін уақытылы қалпына келу мүмкіндігімен қамтамасыз ету.
Осыған байланысты кәсіпорынның үздіксіз қызметін қамтамасыз ету үшін
бірнеше жауапкершілігі шектеулі серіктестері қызмет етуде. Мысалға айта
кететін болсақ, ұңғыларды бұрғылау және жөндеу жұмыстарын жүргізу,
жөндеудің жерасты жіне күрделі түрлнрін іске асыру, сораптар мен құбырларды
уақытымен қалпына келтіру қызметтерін ЖШС “Oil Services Company”;
техникалық тасымалдар, жер қондырғыларын тасымалдау, вахта қызметкерлерін
тасымалдау, трактормен тасымалдау, инженерлік жіне оперативтік тасымалдау,
монтаждық тасымалдау, орталықтан тасымалдау қызметтерін ЖШС “Oil Transport
Corporation”, кенорындағы газ трубаларын орнату, цехаралық жолдарды салу,
вахталық әдіспен жұмыс істейтін мұнайшыларға жатахана салумен айналысатын
ЖШС “Oil Construction Company” және т.б.
2000 жылдың 21 қаңтарынан бастап Маңғыстаумұнайгаз АҚ-ның басқарма
құрылымының ұйымдастырылуы келесі сызбада көрсетілген.

Маңғыстаумұнайгаз АҚ-ның басқарма құрылымының ұйымдастырылуы
Акционерлердің жалпы жиналысы

Маңғыстаумұнайгаз АҚ-ның жауапкершілігі шектеулі серіктестіктері және
олардың атқаратын қызметтері
№№ Атауы Айналысатын қызметі
Пп
“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ — Мұнай және газ кеніштерін барлау және
игеру;
— Мұнай және газды өндіру және айдау;
— Мұнайгаз шикізатын және өнімдерін
өндіру, өткізу;

“Маңғыстаумұнайгаз” АҚ-на 100% қызмет ететін ЖШС-тер

“Oil Transport Corporation”: — Арнайы техникамен қызмет көрсету;
— “Жетібай технологиялық — Вахталық жолаушылар тасымалдау және
көлік” жеңіл көліктермен қамтамасыздандыру;
1 — “Бұзашы технологиялық — Мұнай жіне газ кеніштерінде
көлік” транспорттық қызметтер көрсету;
— “Арай”

“Oil Services Company”: — Қаламқас кенішінде ұңғыларды толық
— “Химремонтскважин” және жерасты жөндеу;
2 — “Шегендеу” — Мұнай және газ өндіру технологиялық
-“Бұрғышы” процестерінде химизациялау;
— Цементті агрегаттарды қолданумен
арнайы қызметтер көрсету;
— Жетібай кенішінде ұңғыларды толық және
жерасты жөндеу;
— Мұнай және газ барлау ұңғыларын
орналастыру;

3 “Oil Construction Company”: — Мұнай және газ кеніштеріне құрылыс
— “Маңғыстаумұнара” және орналастыру;
— “Мұнайқұрылыс” — Мұнарақұрылыс;
— “Маңғыстаумұнайжолдары” — Кеніштерде автокөлік жолдарымен
қамтамасыздандыру ;
— Цементтейтін агрегаттарды пайдаланып,
арнайы қызметтер көрсету;

4 “Денсаулық” Санаторлы-курорттық емдеу бойынша қызмет
көрсету;
5 — Өнеркәсіптік электржүйелерін қолдану;
“Маңғыстауэнергомұнай”
6 “Мұнайтелеком” — өлшеу құрылғыларымен техникалық қызмет
көрсету, автоматика, телемеханикамен
қамтамасыз ету;
— радио және телефон байланысымен
қамтамасыз ету;

2. Маңғыстаумұнайгаз АҚ- ның ішкі шаруашылық жоспарлау басқармасы
2.1 Кәсіпорынның ішкі шаруашылық жоспарлау жүйесі
Мұнай өндіруші бірлестіктердің басты ұйымдасу негізі технологиялық және
анықталған мұнай және газ табу өндірістік процесінебайланысты құрылады.
Мұнай мен газ дайындау және айдаудың технологиялық … жалғасы