Баланың нерв психикалық дамуының көрсеткіштері

Жоспар
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
# Баланың нерв психикалық дамуының көрсеткіштері
# Нәрестенің шартсыз рефлекстері
# Баланың нерв жүйесін объективті зерттеу
# Нерв жүйесі зақымдалған кездедегі менингеальды симптом дары.
# Нәрестенің шартсыз рефлекс тері
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Туған күннен бастап белгілі бір әлеуметтік ортада бала өседі, және тәні де жаны да дамиды. Әртүрлі жасқа байланысты даму кезеңдерінде әртүрлі ерекшеліктерге ие болады. Бір жастан екінші жасқа өту шекарасы, және олардың арасында бөгет болмаса да, әр жастағы ерекшеліктер өзгеріссіз қалмаса да, дегенмен де, педагогикалық теорияда бұрыннан балалық шақтың төмендегідей кезеңдері белгіленді: сәбилік жас — 3 жасқа дейін, мектепке дейінгі жас -3 тен 7-ге дейін, төменгі мектептік жас -7 ден 11-12 ге дейін, т.с.с
Даму — баланың қоғамдық-тарихи тәжірибені игеру процесі. Адам мен жануарлардың психикасы үздіксіз даму күйінде болады. Алайда жануарлар дүниесі мен адамның даму процестерінің сипоты мен мазмұны сапа жағынан ерекшеленеді. Адам мен жануарлардың психикалық функциялары шығуы жағынан да теңесе алмайды. Адамның психикалық іс-әрекеті — өте күрделі құрылым. Оның ерекшеліктері алдымен баланың тіршілігі мен тәрбиесімен сабақтас. Адамның психикалық дамуының әлеуметтік табиғатын ескеру бұл процестің күрделілігі мен сан қырлылығын түсінуге мүмкіндік береді, өйткені посылай қарастырғанда ғана даму қайсібір жекеленген функциялардың жетілуі немсе сан жағынан көбеюі түрінде емс, адамның бүтіндей дамуы, яғни жеке адамның дамуы ретінде көрінеді.
Адам өмірінің кезеңдері:
1. Нәрестелік кезең.
2. Емшектік кезең.
3. Мектепке дейінгі сәбилік кезең.
4. Мектепке дейінгі естияр кезең.
5. Мектеп жасындағы ппппересек кезең.
6. Жасөспірімдік кезең.
7. Балғын жастық (бойжеткен, бозбала) кезең.
8. Кемелденген кезең.
9. Мосқалдық кезең (пожилой).
10.Қарттық кезең.
Нәрестелік шақтағы психикалық дамудың алғы шарттары мен ерекшеліктері Жаңа туған бала туған сәттен бір-екі айға дейін бала көптеген жануарлардың төліне қарағанда дәрменсіз болып туылады. Оның шартсыз рефлекстік мінез—құлық формаларының қоры, сыртқы ортаға бейімделулері біршама шағын мөлшерде болады. Жаңа туған кезеңдегі мидың қалыпты жетілуінің қажетті шорты — анализаторадың белсенді қызмет атқаруы. Егер бала сенсорлық оқшаулану жағдайына түссе, оның соматикалық дене қимылдарынан гөрі анализатора іс- әрекеттері қарқынды қалыптасады.

Онтогенезде тең уақыт ішінде адам психикасы дамуы жағынан әр түрлі «қашықтықтан» өтеді. Бала психикасында алғашқы үш жылда болатын сапалыққсайта өзгерістер сайтарлықтай қомақты болады. Ерте сәбилік шақта бала мен ппппересек адамның бірлескен іс-әрекеті қарқынды демиды. Араласуда ппппересек адам қарым-қатынас басшылығын өзіне аллоды. Ол өзара түсінісуді ұйымдастырады. Жаңа туған кезеңдегі мидың қалыпты жетілуінің қажетті шорты — анализаторадың белсенді қызмет атқаруы. Егер бала сенсорлық оқшаулану жағдайына түссе, оның дамуы күрт баяулайды. Жаңа туған баланың дамуының айрықша ерекшелігі сол, оның соматикалық (дене) қимылдарынан гөрі анализатора іс-әрекеттері тезірек қалыптасады, соның ішінде әсіресе көру, ммместу тәрізді жоғары анализаторадың іс-әрекеттері қарқынды қалыптасады. Осының негізінде бағдарлау рефлексі демиды және сан алуан шартты рефлекстік байланыстар сажала бастарды. Көптеген жаңа туған балаларда алғашқы он күн таматану қалпына байланысты шартты рефлекс пайда болады. Алғашқы екі айда барлық анализаторадан шартты рефлекс тер жасаллоды.
Бағдарлау рефлексінің дамуы көру мен есту қабілеттерінің жинақталуынан көрінеді, бұл кезде ырықсыз, шашыранды қимылдар тежеледі. Егер өмірге келудің алғашқы күндерінде баланың ұйқысы және сергейтік күйлері әлі нашар ажыратылатын бокса, ал туған кезеңнің соңына қарай олар бөлініп, сергейтік неғұрлым мазмұнды, белсенді дәретке отыра алады. Пайда болған психикалық белсенділік ырықсыз қимыл белсенділігін баса білуден көрінеді. Екі-үш айға қарай баллада үлкендерге көңіл аударудың ерекше түрлері көріне бастарды. Нәресте үлкен адамды қоршаған дүниемен жанасудың қажетті дәнекершісі қажеттерін қанағаттандырудың қайнар көзі ретінде бөліп қарайды. Біртіндеп баланың ппппересек адамның көрінуіне байланысты жадырау комплексі деп аталатын, арнайы эмоциялы-қимыл реакциясы қалыптасады. Жадырау комплексі қол мен аяқтың екпінді қимылдарынан көрінеді. Бала өзіне еңкейген адамның бетіне тесіле қарап, оған жымиятын болады. Жадырау комплексінің пайда болуы жаңа туған кезеңнің соңы, нәрестелік кезеңнің басы деп есептелінеді. Бір жас ішінде бала қимыл-қозғалыстарының дамуы және психикалық процестері мен қасиеттерінің қалыптасуы жағынан үлкен жетістіктерге жетеді. Ол басын ұстауды, отыруды, еңбектенуді, ақырында, тік тұруды және бірнеше қадам жасауды үйренеді. Үш-төрт айлық кезде жар массу қимылдары дамы бастарды. Бала өзін қызықтырған жарқырауық затқа ұмтылады, оған қолын созады, ұстауға тырысады. Нәрестелік шақта баланың психикалық белсенділігінің сипоты өзгереді. Әдейі іс- әрекет жасау тенденциясы көріне бастарды.
Қозғалыстар мен дағдылар Орташа мерзім Мерзім шекаралары Езу тарту,жымю 5 опта 3-8 опта Үілдеу 7 опта 4-11 опта Бас ұстау,мойын қатаюы 3 ай 2-4 ай Қолдың бағытталған қозғалысы 4 ай 2,5-5,5 ай Аунау 5 ай 3,5-6,5 ай Отыру 6 ай 4,8-8 ай Еңбектеу 7 ай 5-9 ай Еркін шоп беру,ұстап алу 8 ай 5,5-10,5 ай Түрегелу 9 ай 6,5-12,5 ай Қол ұстап жүру 9,5 ай 6,5-12,5 ай Өз бетінше тұру 10,5 ай 8-13 ай Өз бетінше жүру 11,5 ай 9-14 ай 1 жасқа дейінгі балалардағы психо-моторлық дамудың орташа мерзімдері мен ықтимал шекаралары
Баланың нерв психикалық дамуының көрсеткіштері. 1 жасқа дейінгі баланың нерв — психикалық дамуының көрсеткіштері:
1. Қозғалыс дағдылары (жалпы қозғалыстар,статикалық функиялар,локомоторлық дағдылар, заттармен әрекеттену,жүру)
2. Сенсорлық даму (көру және ммместу бағдарлау реакция лары,эмоциялар және әлеуметтік мінез-тәртіп)
3. Сөйлеудің дамуы (сөйлеудің бастапқы статусы,сөз түсіну,белсенді сөйлеу)
4. Тамақтандыру кезіндегі дағдылар
1,5 — 2 айдан бастап бала гуілдейді — бұл болашақ сөздердің негізі. Тіл дыбысқа еліктеуден, басталлоды, сол себепті балаға бұрмаламай сөйлеген дұрыс. Туғаннан бастап бала сергей кезінде онымен сөйлескен дұрыс, 3-4 айында бала ұзақ уілдейді, өз дыбы сын өзі тыңдайды, 6-айында әртүрлі буындар сайта бастарды — ба, -ма, -па; 7-8 айында буындарды қсайталайды: -ба, -ба, -ба, ма-ма-ма, -ма-ма, -па-па-па; 9-айында аты аталған заттарды көзімен көрсете аллоды. 10-айында жануарларды өзінше атайды: сиырды му, мысықты мәу, күшікті ав-ав дейді; 11-айында бірінші сөздерді атайды; 1- жасында 8-10 сөз біледі; 2-жасында 300-ге … жалғасы