ҚАЗАҚСТАННЫҢ БЕЙМЕТАЛЛ КЕНДЕРІ

ҚАЗАҚСТАННЫҢ БЕЙМЕТАЛЛ КЕНДЕРІ

Жұмыстың мақсаты
Қатты флотациялық
заттарды байыту
әдісімен оның
модельдеу және гранулометриялық
құрамын анықтау

Жоспары
І.Кіріспе.Бейметалл кендері ІІ. Негізгі бөлім.Кен орындарыФосфор және Бор бейметалдарын сипаттауӨндірісіЭкономикадағы орныҚолданылуыТасымалдануыҚоршаған ортаға әсеріТәжірибе нәтижелері ІІІ. Қорытынды.

Қазақстанның пайдалы қазбаларының жіктелуі:
Мұнай мен газ
Көмір кеніҚара металл Түсті металл Сирек металлдар Асыл металлдарБейметалл кендері Жер асты су кендері

Бейметалл кендері
Құрамынан металдар өңдірілмейтін, табиғаты мен сипаты жағынан сан түрлі пайдалы қазба түрлерінің үлкен тобы.Бейметалл кен байлықтарының барланған және әлеуеттік қоры мол. Республика аумағында бейкентасты шикізаттың 2000-нан аса барланған кен орындары бар, оның 1200-і құрылыс материалдарының кен орындары. Республикада шипалы балшықтың 30-дан астам кен орны тіркелген. Олардың көпшілігі Қазақстанның батысы мен солтүстігінде орналасқан.

МЕТАЛЛ ЕМЕС КЕНДЕР
НитраттарКалий тұздары ФосфаттарАс тұзы Күкірт

Метал л емес
кенде р
БОР РУДАСЫ
БОКСИТ
ФОСФО РИТ
АПАТИТ
ГРАФИТ
АСБЕСТ
ФЛЮОР ИТ

Қазақстандағы ірі кен орындары
АПАТИТ ПЕН ФОСФОРИТ КЕН ОРЫНДАРЫ ЕКІ АЛАПТА ОРНАЛАСҚАН: ҚАРАТАУ ЖӘНЕ МҰҒАЛЖАР. ҚАРАТАУ АЛАБЫНЫҢ ЕҢ ІРІ КЕН ОРЫНДАРЫ: ЖАҢАТАС, ШОЛАҚТАУ, АҚСАЙ, КӨКСУ, ТҮЙЕСАЙ, КӨКЖОН, ҮШБАС. МҰҒАЛЖАР АЛАБЫНЫҢ КЕН ОРЫНДАРЫ: ШИЛІСАЙ, БОГДАНОВ, КӨКТӨБЕ, АЛҒА.БОР КЕНІ – ИНДЕР, БОЗШАКӨЛ, ЗЫРЯН, УСПЕН, ЖЕЗҚАЗҒАН, ҚОҢЫРАТТАЗА ГРАФИТ – СЕМЕЙДІҢ АЯГӨЗІ МЕН ЖЕЗҚАЗҒАННЫҢ ҰЛЫТАУЫНДА;МӘРМӘР ТАС- ТАСКӨЛ, ШҚО, АЛТЫНЕМЕЛ;КҮКІРТ КЕН ОРЫНДАРЫ- МАЙҚАЙЫҢ, АЛТАЙ, ЖОҢҒАР АЛАТАУЫ, ТҰЗДАРЫ- ПАВЛОДАР;ФЛЮОРИТ — БАДАМ, ТАСҚАЙНАР, ҚАЗАЛБЕЛДЕУКВАРЦИТТЕР ЕРЕЙМЕНТАУ, ТЕКТҰРМАС, МҰҒАЛЖАР, ОСАКАРОВКА;

Бор рудасы
“Бор” деген аттың өзі арабтың “борақ” деген сөзінен туындаған, ол ақ түсті,сілтілік қасиеті бар, кристалды затқа ұқсайды.А.Е.Ферсманның дерегі бойынша бор жер қыртысындағы мөлшері жағынан 22 орындағы, салмақтық құрамы жағынан 27 орындағы элементке жатады.

Бор кенінің минералдары
Оттексізқосылыстары
Оттектіқосылыстары
Ферручит NaBF4 Авогадрит KBF4
Метаборит HBO2 Сассолин H3BO3 Диамагнит Li2B4O7 Амегинит Na2B6O4*4H2O Бура Na2[B4O5(OH)4]*8H2OКернит Na2B4O7*4H2O

Фосфор
Фосфор жер қыртысында
мөлшерде болады,
әжептеуір бірақ
өте тотыққыш
дербес
болғандықтан,
кездеспейді. Табиғатта
тау жыныстары
күйінде фосформен
минералдарда қосылыс түрінде кездеседі. Мысалы, фосфорит және апатитте кальций фосфаты Са3(РO4)2 түріндеболады.Фосфорит әр жерлерде кен түрінде кездеседі;

Фосфор қосылыстарының түрлері
Фосфорит Са3(РO4)2Апатит Ca10(PO4)6(OH,F,Cl)2Фторапатит ЗСа3(РO4)2•CaF2Гидроксоапатит ЗСа3(РO4)2•Са (ОН)2Амблигонит LiAl[PO4](F,OH)Монацит (Ce, La, Nd, Th)[PO4]

Фосфорит өндірісі
Фосфориттер кең ауқымды жер үсті әдістерді қолдана отырып өндіреді. Негізінен жерасты тау-кен әдістері үлкен рөл атқарды. Қазіргі уақытта, бүкіл әлемде фосфориттердің өндірісті ашық әдіспен бір шөмішті экскаватор тау-кен әдістерін пайдалана отырып алынады. Бұл әдіс АҚШ, Марокко және Ресей бөліктерінде кеңінен пайдаланылады. Тау-кен Бетін барысында аршу, бұрғыланған жарылуы, және одан кейін рекультивациялау қолданылады.Электр күректер, және бульдозерлер қолданылады.Фосфат тау-кен материалдарды тасымалдауда жүк сорғы және конвейерлік жолдар пайдаланылады.

Бор шикізатын өңдейтін тура әдістер
Бор шикізатын өңдейтін тура әдістер
Күкірт
қышқылды
Азот
қышқылды
Азот-күкірт
қышқылды
Тұз
қышқылды
Фосфор
қышқылды
Сілтілік-
термиялық
Биборатты
Флотациял
ық
Классифик
ация
Қысым,
жоғары
температур
аны
қолданып
Спиртті
қолдану
Буды
қолдану
арқылы айдау

Флотация әдісі
Флотация- ұсақ бөлшектерден тұратын қатты фазаның компоненттерін бір-бірінен бөліп немесе сұйық фазадағы қатты бөлшектерді бөліп алу әдісі. Флотация әдісі минерал түйіршік беттерінің сулануының әртүрлілігіне негізделген. Егер беті нашар суланатын минерал түйіршігі су ішінде ауа көпіршігімен соқтығысса ол оған жабысады да, су бетіне қалқып шығады, ал жақсы суланатын түйіршіктер ауа көпіршігіне жабыспайдыдағы су ішінде қалып қояды.

Қалдық ерітінділерді екіншілік өңдеу әдістері
Бор-магний тыңайтқыш алуМагний бораттарын алуКальций бораттарын алуМагнезийді және аммоний сульфато-боратын алуМагнезийді және натрийдің сульфато- бораттарын алуБассейндеуБөліп кристалдауБиборлауКласқа бөлуФлотацияСпирттік әдістерКүкірт қышқылымен тұздау

Ресей
АҚШ
Қытай
Марокко
0
30252015105
Экономикасы

Күкірттің 2015 жылғы әлемдік өндірісі 57200000 тоннаны құрайды.Күкірт өндіруші ірі елдер
Күкірт өндіруші іріелдер (әлемдік өндірістің60%)
Германия
АҚШ
Жапония
Қытай
Қазақстан
Ресей
Сауд Арабиясы
Канада

Бор рудаларының
Барланғанэбкоорнқоомрыинкыаңсыжалпы саны 72,6млн. т. бағаланды. Боркені
США 18,1%
Оңт. Америка 9,1%
Турция 36,2%

Қолданылуы
Фосфордың жартысына жуығы қазіргі кезде синтетикалық жуғыш заттар жасауға қолданылады.Фосфор көп мөлшерде шырпы өндірісінде қолданылады.Ақ фосфор жанғанда будақ-будақ қалың қабатты ақ түтін (фосфор (V)оксиді) түзіледі, сондықтан оны «түтін шымылдығын» жасау үшін снаряд, бомбаларға салады.Зиянкес жәндіктерге қарсы дәрі жасауға фосфор- органикалық препараттар синтезіне қолданылады.
•
Фосфордан едәуір мөлшері зиянды жәндіктерді жою үшін пайданылатын әр түрлі фосфор органикалық препараттар өндірісіне жұмсалад.Фосфорды оттекті қосылыстар, фосфор қышқылы және оның тұздарды алуда кеңінен қолданады.

Бор минералдарын қолдану
Химия өнеркәсібінде ,әшекей
бұйымдарда қосылыстарын онеркісібінде
қолданады.Оныңтерезе беріктілігі қатты
материал ретінде , линолеум
,
пленка жасауда қолданады. Оның таныс қолданыста металлдарды балқытып қосу үшін қолданды. Баритті медицина емдік қасиетті
тас ретінде минералды
қолданады. тұздарын
Барит ауыл зиянды
шаруашылығында
жәндіктерге қарсы қолданады

Тасымалданылуы
Көлік магистраліТемір жол магистТеңіз кемежолдар
раліы

Кез келген кен орны табиғатқа өте көп зиян келтіреді. Рудалардың техногенді қалдықтары жер бетінің көптегенаумақтарын қамтып,топырақ коррозиясына әкеліп жатады.Сонымен бірге тұрғылықты жерлерді,ауаны,жер қабаттарын,жалпылай келгенде биосфераны ластауда.
Қоршаған ортаға әсері

Қорытынды
Металл емес пайдалы қазбаларды зерттегенде маңыздысы – құрамындағы пайдалы компоненттер мөлшерін анықтау ғана емес, бастысы –өңдеу технологиясы мен ақырғы өнімнің сапасына әсер ететін техникалық және физика-химиялық қасиеттірін анықтау. Бейметалл пайдалы қазбалар көбінесе көп мақсатта пайдаланылатын шикізат

Назарларыңызға рахмет!!!