Әйелдер консультациясының құрылымы | Скачать Материал

Ñòóäåíòòåðãå àðíàë¹àí ¸äiñòåìåëiê í½ñºàó

Òàºûðûáû: ТҰРҒЫНДАРҒА ЕМДЕУ-ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ КӨМЕКТІ
ҰЙЫМДАСТЫРУ. АНАЛАР МЕН БАЛАЛАРҒА ЕМДЕУ-
ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ КӨМЕКТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ.

Ôàêóëüòåò: Åìäåó iñi

Мамандығы: Акушерлік іс. Жалпы тәжірбиелік іс 040140

Êàôåäðà: Әлеуметтік медицина, қî¹àìäûº äåíñàóëûº æ¸íå äåíñàóëûºòû
ñàºòàó

Êóðñ: 5

²½ðàñòûð¹àíдар:
м.ғ.к., доцент Р.С.Бектұрғанов
оқытушы Г.Ж. Сәрсенбаева

ØÛÌÊÅÍÒ — 2006 æ.
²î¹àìäûº äåíñàóëûº æ¸íå äåíñàóëûºòû ñàºòàó êàôåäðàñûíû ì¸æiëiñiíäå
òàëºûëàíûï, áåêiòiëãåí
Õàòòàìà № ___, ____ ____________ 2006 ж.

ÁÅÊIÒÅÌIÍ
Êàôåäðà ìåãåðóøiñi
ì.¹.ä., ïðîôåññîð Ì.°.Á¼ëåøîâ

γÒÑÒIÊ ²ÀÇÀ²ÑÒÀÍ ÌÅÌËÅÊÅÒÒIÊ ÌÅÄÈÖÈÍÀ ÀÊÀÄÅÌÈßÑÛ

Студенттерге àðíàë¹àí ¸äiñòåìåëiê í½ñºàó

Òàºûðûáû: Дәрігерлік еңбектік сараптама. Санитарлық ағарту
Ôàêóëüòåò: Åìäåó iñi

Êàôåäðà: Әлеуметтік медицина, қî¹àìäûº äåíñàóëûº æ¸íå äåíñàóëûºòû
ñàºòàó

Êóðñ: 5

²½ðàñòûð¹àíдар:
м.ғ.к., доцент Р.С.Бектұрғанов
оқытушы А.А. Төлегенова

ØÛÌÊÅÍÒ — 2006 æ.
²î¹àìäûº äåíñàóëûº æ¸íå äåíñàóëûºòû ñàºòàó êàôåäðàñûíû ì¸æiëiñiíäå
òàëºûëàíûï, áåêiòiëãåí
Õàòòàìà № ___, ____ ____________ 2006 ж.

ÁÅÊIÒÅÌIÍ
Êàôåäðà ìåãåðóøiñi
ì.¹.ä., ïðîôåññîð Ì.°.Á¼ëåøîâ

γÒÑÒIÊ ²ÀÇÀ²ÑÒÀÍ ÌÅÌËÅÊÅÒÒIÊ ÌÅÄÈÖÈÍÀ ÀÊÀÄÅÌÈßÑÛ

Оқытушыларға àðíàë¹àí ¸äiñòåìåëiê í½ñºàó

Òàºûðûáû: ТҰРҒЫНДАРҒА ЕМДЕУ-ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ КӨМЕКТІ
ҰЙЫМДАСТЫРУ. АНАЛАР МЕН БАЛАЛАРҒА ЕМДЕУ-
ПРОФИЛАКТИКАЛЫҚ КӨМЕКТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ.

Ôàêóëüòåò: Åìäåó iñi

Мамандығы: Акушерлік іс. Жалпы тәжірбиелік іс 040140

Êàôåäðà: Әлеуметтік медицина, қî¹àìäûº äåíñàóëûº æ¸íå äåíñàóëûºòû
ñàºòàó

Êóðñ: 5

²½ðàñòûð¹àíдар:
м.ғ.к., доцент Р.С.Бектұрғанов
оқытушы Г.Ж. Сәрсенбаева

ØÛÌÊÅÍÒ — 2006 æ.

²î¹àìäûº äåíñàóëûº æ¸íå äåíñàóëûºòû ñàºòàó êàôåäðàñûíû ì¸æiëiñiíäå
òàëºûëàíûï, áåêiòiëãåí
Õàòòàìà № ___, ____ ____________ 2006ж.

ÁÅÊIÒÅÌIÍ
Êàôåäðà ìåãåðóøiñi
ì.¹.ä., ïðîôåññîð Ì.°.Á¼ëåøîâ

1.Тақырыбы: Тұрғындарға емдеу-профилактикалық көмекті
ұйымдастуру. Аналар мен Балаларға емдеу-
профилактикалық көмекті ұйымдастыру.

2.Оқу сағаты-4 сағат (160 минут)
3.Тақырыптың өзектілігі (мотивация)-
Áàëàëàð¹à åìäåó-ïðîôèëàêòèêàëûº ê¼ìåêòi ½éûìäàñòûðó ìåìëåêåòòiê æ¾éå
àðºûëû æ¾ðãiçiëåäi. Îíû íåãiçãi “²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíäà àçàìàòòàðäû
äåíñàóëû¹ûí ñàºòàó òóðàëû£-Çàûíäà æàçûë¹àí (8-òàðàó, 55-áàï). Ìåìëåêåò
áàëàëàðäû º½ºûºòàðû ìåí ì¾ääåñií ºîð¹àóäû æ¾çåãå àñûðàäû, îëàðäû äåíå
áiòiìi, àºûë-îéû, ðóõàíè, àäàìãåðøiëiê æ¸íå ¸ëåóìåòòiê æåòiëói ¾øií ºàæåòòi
ò½ðìûñ æà¹äàéûí, º½ºûºòàðûí ºàìòàìàñûç åòåäi.
Ìåìëåêåòòiê ¼êiìåò ïåí áàñºàðó æ¾éåëåði, æ½ìûñ áåðóøiëåð àðíàéû
ìåäèöèíà æ¸íå áàëàëàð ìåêåìåëåðiíi æ½ìûñûí êå äàìûòóäû ºàìòàìàñûç åòåäi
æ¸íå ñîë æåðäåãi áàëàëàðäû ñàóû¹óû ¾øií æàóàïòû áîëàäû. Á½ë æ½ìûñòû æàí-
æàºòû æ¾ðãiçó ¾øií áàðëûº åìäåó-ïðîôèëàêòèêàëûº ìåêåìåëåðäi áið-áiðiìåí
òû¹ûç áàéëàíûñòû áîëó êåðåê.
Áàëàëàð¹à ìåäèöèíàëûº æ¸ðäåì ê¼ðñåòåòií íåãiçãi ìåêåìåëåð: åìõàíà,
àóðóõàíà, ìåêòåï æàñûíà äåéiíãi áàëàëàð ìåêåìåëåði, ìåêòåïòåð, ñàíàòîðèéëåð
æ¸íå áàñºà äà ñàóûºòûðó, ò¸ðáèåëåó ìåêåìåëåði. Á½ëàðäû á¸ðiíi æ½ìûñûíû
íåãiçãi áà¹ûòû ïðîôèëàêòèêàëûº, ÿ¹íè àóðóäû àëäûí àëó, ñàóûºòûðó.
Áàëàëàð¹à åìäåó-ïðîôèëàêòèêàëûº æ¸ðäåì ê¼ðñåòóäåãi å ìàûçäûëàðû
àìáóëàòîðëûº-åìõàíàëûº ìåêåìåëåð, àóðóõàíàëàð, àë îëàðäû iøiíäå-áàëàëàð
åìõàíàñû.
Áàëàëàð åìõàíàñû-äèñïàíñåðëiê ¾ëãiäåãi åìäåó-ïðîôèëàêòèêà-ëûº ìåêåìå,
îë áàðëûº áàëàëàð¹à òóûë¹àííàí áàñòàï 14 æàñºà òîë¹àí¹à äåéií ìåäèöèíàëûº
æ¸ðäåì ê¼ðñåòóãå ìiíäåòòi.
Áàëàëàð åìõàíàñû ºàëàëûº áàëàëàð àóðóõàíàñûíû º½ðàìûíà êiðåäi,
áîëìàñà æåêå ìåêåìå äå áîëà àëàäû. Á½ëàð åìäåó-ïðîôèëàê-òèêàëûº æ½ìûñòàðäû
åìõàíàíû ¼çiíäå, áàëàëàðäû ¾éiíäå ìåêòåï æàñûíà äåéiíãi ìåêåìåëåðäå (áàëà
áàºøàëàðûíäà), ìåêòåïòåðäå æ¾ðãiçiëåäi.
Áàëàëàð åìõàíàñûíû ä¸ðåæåëåði áàºûëàó¹à àëûí¹àí áàëàëàð ñàíûíà
áàéëàíûñòû áîëàäû äà, æ½ìûñ ò¸ðòiái äåíñàóëûº ñàºòàó iñiíi æî¹àð¹û áàñºàðó
îðãàíäàðûíäà áåêiòiëåäi.

Әйелдер денсаулығын қорғаудың әллуметтік-медициналық маңызы өте зор.
Себебі болашақ ұрпақтың саулығы, оларды туғаннан бастап тәрбиелеу. өсіру
денсаулығына байланысты. Тағы бір маңызды мәселе – халық санының тең
жартысынан көбі әйелдер және олардың мемлекеттік, өндірістік,қоғамдық
жұмыстағы үлесі айтарлықтай. Сондықтан әйелдер денсаулығын сақтау. Ана және
сәби өлімін азайту, әйелдер және балалар аурушылығын төмендету,жұқпалы
аурудың алдын алу мәселелерінің әлеуметтік-медициналық маңызы зор деп
есептелінеді.
Қазіргі уақытта әйелдер денсаулығын қорғаудың мемелекеттік жүйесі
бар.Бұл жүйенің негізі 1917 жылдың желтоқсан айынан басталды. Себебі сол
уақыттан бастап әйелдерге қамқорлық жасау үшін Халық комиссариатының
жанынан ана мен баланы қорғау бөлімі ашылды, ал кейін 1918 жылдың шілде
айынан бастап Денсаулық сақтау халық комиссариаты ұйымдастырылған соң
соның құрымына қосылды. Сол кездерден, яғни 1917-1920 жылдардан бастап ана
мен баланы қорғау үшін олрдың денсаулығын нығайту мәселерімен
шұғылданылатын арнайы емдеу –профилактикалық мекемер ашылды.
1920 жылдан бастап ананы және баланы қорғау, сәбилердің денсаулығвн
зеттеу журналдарды Мәскеуде шыға бастады. Сондай-ақ 1922 жылдан бастап
Мәскеуде және басқа да ірі қалаларда, сонымен қатар Алматыда1932 жылы ана
мен сәбиді қорғау ғылыми зерттеу институттары ашылды.
Ауылдық жерде ана мен баланы қорғау жөніндегі мекемелер тек қана 1935
жылдан бастап кеңінен үйымдастырыла бастады.
Ұлы Отпн соғысы кезінде үкімет арнайы жарлықпен жукті
әйелдерге, жас балалы аналарға қосымша тамақ, азық-түлік алуға мумкіншілік
жасады.
1944 жылы жүкті әйелдерге, көп балалы және жалғыз басты
аналарға мемлекеттік көмекті көбейту, ана мен баланы қорғауды күшейту, көп
балалы аналарға Батыр ана деген кұрмет атағын, Ана даңқы ордені,
Аналық медалін беру туралы жарлық қабылданды. Соғыстан кейін ана мен
баланы қорғау жұмысына көп қөңіл бөлінді де 1936 жылы, 1977 жылы
қабылданған Конституцияларда, арнайы баптар белгіленді. Сонымен қатар 1969
жылы қабылданған үкіметтің қаулысы ана мен бала
ны қорғау, оларға емдеу- профилактикалық жәрдем көрсету мәселелеріне
арналды.
Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын сақтау
туралы заңында екінші тараудың 54-бабында ананың денсаулығын қорғау туралы
құқы келтірілген.
Қазақстан Республикасының Негізгі Заңы – жаңадан қабылданған
Конституцияда да ана мен баланы қорғау мәселелеріне өте зор маңыз беріліп
отыр.
Сонымен қатар Еңбек туралы заңда да әйелдердің,
жасөспірімдердің денсаулығын сақтау үшін оларды зиянды өндірістерде жұмыста
пайдаланбау көзделген. Бірақ іс жүзінде республикамызда әйелдердің бір
қатары денсаулығына зиян келтіретін кәсіпорындарда жұмыс істейді. Әсіресе,
жергілікті жеңіл, химиялық өнеркәсіптерге, саудада, байланыс жүйесінде, мал
шаруашылығында жұмыс істейтін әйелдердің саны көп. Статистикалық деректерге
жүктенсек, әрбір 10-11 жұмысшы әйел денсаулығына зиян келетін жағдайда
қызмет істейді, мысалы он мыңдаған әйелдер шаңдалған, газдалған, суықта
немесе ыстықта, асашулы жерлерде жұмыс істейді, мал шаруашылығында 10000-
даған әйелдер жұмыс істейді, 370 мыңнан астам әйел денсаулығына зиян
келетін жерде, ал 140 мың әйел түнгі кезекте жұмыс істейді, 500 мыңнан
астам әйелдер ауыр қол жұмысымен шұғылданады. Бұның бәрі еңбек туралы
заңды, т.б. заңды сақтамаудың нәтижесі.
Дегенмен, Республикада әлеуметтік көмек көрсету мәселесі де өз
шешімін таба бастады. Ол әйелдерге бала туғанда қаржылай көмек көрсету,
әйелдерді қиын және денсаулығына зиян келтіретін жұмыстарға жұмсамау,
жүкті әйелдерге жұмыста дұрыс жағдай жасап, дәрігерлердің кенесің
орындауларына жағдай жасау, жұмыс істейтіндерге босанғанға дейін 70 күн
демалыс беру, егер босану жағдайына байланысты аурудың асқынушылығы
байқалса, онда босанғаннан соң 70 күн демалыс беру, бала 1,5 жасқа
толғанға дейін тәрбиелеүіне қаражат төлеп тұру, бала ауырғанда оны
күтуге мүмкіншілік берц, яғни уақытша еңбектен босату, сол уақытқа толық
қаражат төлеу, балалы әйелдерге жартылай жұмыс күнін және жұмыс кестесін
белгілеу секілді жағдайларды қамтиды.
Сонымен қатар Қазақстан Республикасы азаматтарының
денсаулығын сақтау туралы заңда әйелдер мен балаларға басқа да жеңілдік
беруге рұхсат етілген.

4.Сабақтың мақсаты:
— Ñòóäåíò áiëói ºàæåò:

Áàëàëàð¹à ìåäèöèíàëûº ê¼ìåêòi ½éûìäàñòûðóäû íåãiçãi ìiíäåòòåðií áiëó.
аìáóëàòîðëûº-åìõàíàëûº ê¼ìåêòi æ¾éåñiìåí, íåãiçãi ò¾ðëåðiìåí òàíûñó,
îëàðäû º½ðûëûìûí æ¸íå æ½ìûñûíû ìàçì½íûí àíûºòàó. Áàëàëàð åìäåó-
ïðîôèëàêòèêàëûº ìåêåìåëåðiíi º½æàòòàðûí òîëòûðóäû áiëó æ¸íå æ½ìûñûíû
íåãiçãi ê¼ðñåòêiøòåðií åñåïòåóäi, îëàðäû òàëäàóäû áiëó.

— Ñòóäåíò iñòåé áiëói ºàæåò:

Әйелдер денсаулығын қорғаудың әлеуметтік-медициналық маңызын түсіну,
әйелдерге медициналық көмек көрсететін негізгі мекемелердің жұмысты
ұйымдастыру жүйесімен танысу, оның негіздерін білу. Бұл мекемелердегі
профилактикалық жұмысты ұйымдастырудың ерекшеліктері. Әйелдер
денсаулығын қорғаудағы қолданылатын заңдарды білу.

5. ´ç áåòiíøå äàéûíäàëó¹à àðíàë¹àí ñ½ðàºòàð:

à) áàçèñòiê áiëiì áîéûíøà ºîéûëàòûí íåãiçãi ñ½ðàºòàð:
1.Бàëàëàð¹à åìäåó-ïðîôèëàêòèêàëûº æ¸ðäåìäi ºàíäàé ìåäèöè-íàëûº
ìåêåìåëåð æ¾ðãiçåäi?

2. Áàëàëàð åìõàíàñûíû æ½ìûñû ìåí îíû íåãiçãi ìàºñàòû ºàíäàé?

3. Áàëàëàð åìõàíàñûíû º½ðûëûìû.

4. Åðåñåê àäàìäàðäû åìäåéòií ìåêåìåëåð ìåí áàëàëàð åìõàíàñû-íû
º½ðûëûìûíû àéûðìàøûëûºòàðû íåäå?

5. Áàëàëàð åìõàíàñûíäà «ñ¾çãiíi ½éûìäàñòûðóäû ìàûçû», îíäà æ½ìûñ
iñòåéòií ìåéiðáèêåíi ìiíäåòòåði ºàíäàé?

6. Ó÷àñêåëiê áàëàëàð ä¸ðiãåðiíi æ½ìûñû íåäåí º½ðûëàäû?

7. Áàëàëàð åìõàíàñûíû º½ðàìûíäà¹û ¸ëåóìåòòiê-º½ºûºòûº á¼ëiìøå ºàíäàé
æ½ìûñ àòºàðàäû?

8. Áàëàëàð åìõàíàñûíû òiðêåó á¼ëiìiíi íåãiçãi ìiíäåòòåði ºàíäàé?

9. Áàëàëàð ä¸ðiãåðiíi ó÷àñêåñiíå ñèïàòòàìà áåðó.

10. Ó÷àñêåäå áàëàëàðäû äåíñàóëû¹ûí ïðîôèëàêòèêàëûº áàºû-ëàóäû
½éûìäàñòûðó æ¸íå áàëàëàðäû äàìóûí ºàäà¹àëàó.

11. Áàëàëàð åìõàíàñûíäà áàëàëàðäû ä¸ðiãåðëiê áàºûëàó¹à àëó
åðåêøåëiêòåði ºàíäàé?

12. Áàëàëàð ä¸ðiãåðiíi åìäåó æ½ìûñûí ½éûìäàñòûðó.

13. Áàëàëàð åìõàíàñûíäà òîëòûðûëàòûí íåãiçãi º½æàòòàðûíû ò¾ðëåði.

14. Áàëàëàð åìõàíàñûíäà ñàíèòàðëûº-à¹àðòó æ½ìûñû ºàëàé
½éûìäàñòûðûëàäû?

15. Áàëàëàð åìõàíàñûíû ó÷àñêåëiê ä¸ðiãåði áàñºà ìåêåìåëåðìåí æ½ìûñ
áàáûíäà ºàëàé áàéëàíûñ æ¾ðãiçåäi?

16. Áàëàëàð åìõàíàñûíû æ½ìûñûíû òèiìäiëiãiíi íåãiçãi ê¼ð-
ñåòêiøòåði.

17. Áàëàëàð àóðóõàíàñûíû º½ðûëûìû, àóðóõàíàíû íåãiçãi á¼-ëiìøåëåði
ºàíäàé?

18. Ìàìàíäàíäûðûë¹àí á¼ëiìøåëåðäi ºàëûïòàñòûðó ò¸ðòiái.

19. Àóðóõàíàäà áàëàëàðäû æàñûíà ñ¸éêåñ æ¸íå àóðóäû ò¾ðiíå áàéëàíûñòû
á¼ëiìäåð ºàëàé º½ðûëàäû?

20. Àóðóõàíàäà 潺ïàëû àóðóëàðäû òàðàìàóûíà ºàðñû ºàíäàé æ½ìûñòàð
æ¾ðãiçiëåäi?

21. Àóðóõàíàäà¹û ä¸ðiãåðëåðäi íåãiçãi ìiíäåòòåði ºàíäàé?

22. Àóðóõàíàíû æ½ìûñûíû íåãiçãi ê¼ðñåòêiøòåði îëàðäû åñåï-òåó
¸äiñòåði ºàíäàé?

23. Àóðóõàíàíû æ½ìûñûí òiðêåéòií íåãiçãi º½æàòòàð.

24. Áàëàëàð àóðóõàíàñûíû áàñºà ìåêåìåëåðìåí áàéëàíûñû.

á) òàºûðûï áîéûíøà ºîéûëàòûí íåãiçãi ñ½ðàºòàð:

1. Áàëàëàð äåíñàóëû¹ûí ºîð¹àéòûí ìåìëåêåòòiê æ¾éå, îíû íåãiçäåði.
2. Áàëàëàð¹à åìäåó-ïðîôèëàêòèêàëûº æ¸ðäåì ê¼ðñåòåòií ìåêåìåëåðäi íå-
ãiçãi ò¾ðëåði.
3. Áàëàëàð åìõàíàñûíû º½ðûëûìû.
4. Áàëàëàð åìõàíàñûíû º½ðûëûìûíû åðåêøåëiêòåði.
5. Áàëàëàð åìõàíàñû æ½ìûñûíû íåãiçãi º½æàòòàðû.
6. Ó÷àñêåëiê áàëàëàð ä¸ðiãåði æ½ìûñûíû íåãiçãi á¼ëiìäåði.
7. Ó÷àñêåëiê áàëàëàð ä¸ðiãåðiíi áàñºà ìåêåìåëåðìåí áàéëàíûñû.
8. Áàëàëàð åìõàíàñû æ½ìûñûíû íåãiçãi ê¼ðñåòêiøòåði.
9. Áàëàëàð¹à àóðóõàíàëûº ê¼ìåêòi ½éûìäàñòûðó.
10. Áàëàëàð àóðóõàíàñûíû º½ðûëûìû æ¸íå îíû åðåêøåëiêòåði.
11. Áàëàëàð àóðóõàíàñûíû º½æàòòàðû æ¸íå æ½ìûñûíû íåãiçãi ê¼ðñåò-
êiøòåði.
12. Áàëàëàð àóðóõàíàñû ä¸ðiãåðiíi íåãiçãi ìiíäåòòåði.
13. Áàëàëàð åìäåó-ïðîôèëàêòèêàëûº ìåêåìåëåðiíi æ½ìûñûíà åíãiçiëãåí
æààëûºòàð.

1. Өз бетінше дайындалуға арналған сұрақтар:
а) базистік білім бойынша қойылатын негізгі сұрақтар

1. Республикада әйелдердің денсаулығын қорғаудың негізгі мақсаттары.
2. Әйелдерге акушерлік-генекологиялық жәрдем көрсететін
негізгі емдеу-профилактикалық мекемелердің түрі.
3. Әйелдер консультациясының құрылымы.
4. Перзентхананың құрылымы.
5. Акушерлік-гинекологиялық учаскенің жұмысын ұйымдастыру.
6. Дені сау әйелдердің консультацияға қаралу жиілігі.
7. Акушер-гинекологтардың әйелдер консультациясында толтыратын құжаттары.
8. Алмастыру картасы жүкті әйелдерге қай мерзімнен бастап беріледі?
9. Жүкті әйел дерге туғанға дейінгі және босанғаннан кейінгі демалыс
қанша уақытқа беріледі?
10. Қандай жағдайларда босағаннан кейінгі дкмалыс 70 күнге беріледі?
11. Учаскелік акушер-гинекологтің міндеттері.
12. Әйелдер консультациясының жұмысы қандай көрсеткіштермен
сипатталынады?
13. Перзентхананың қабылдау бөлімінің ерекшеліктері.
14. Әйелдер босанатын үйдің обсервациялық бөліміне кімдер қабылданады?
15. Перзентханадағы сәбилер бөлімінің балалар дәрігерінің жұмысы.
16. Әйелдер босанатын үйдің жұмысының негізгі көрсеткіштері.
17. Аналар өлімі көрсеткішін есептеу әдісі және оның деңгейін бағалау.
18. Сәбилердің перинаталдық өлімі қалай есептелінеді?
19. Әйелдердің консультациясының, перзентхананың және балалар емханасының
бір-бірімен байланысы.
б) тақырып бойынша қойылатын негізгі сұрақтар:
1. Әйелдер денсаулығын қорғаудың мемлекеттік жүйесінің негізі.
2. Ананың азаматтық құқының кеілі жазылған құжаттар.
3. Еңбек туралы заңдағы әйел еңбегін қорғау, әйел денсаулығына зиян
келтірмеу туралы заң.
4. Жүкті әйелді және ананы әлеуметтік қауіпсіздендіру және
қамтамасыздандыру.
5. Әйелдерге емдеу-профилактикалық көмекті ұйымдастырудың негіздері
(Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын сақтау туралы заң).
6. Әйелдерге акушерлік-гинекологиялық жәрдемді ұйымдастыру мекемелері.
7. Әйелдер консультациясының және перзентхананың құрамы.
8. Учаскелік акушер-гинекологтың міндеті.
9. Әйелдер консультациясының және перзентхананың негізгі құжаттары.
10. Әйелдер консультациясының және перзентхананың жұмысын бағалайтын
көрсеткіштер.

2. Дидактикалық-мәліметтік блок:
Áàëàëàð åìõàíàñûíû íåãiçãi ìiíäåòòåði:
— ïðîôèëàêòèêàëûº øàðàëàðäû ½éûìäàñòûðó æ¸íå æ¾ðãiçó. Á½ë æ½ìûñ áàðëûº
äåíi ñàó áàëàëàðäû ìåäèöèíàëûº áàºûëàó¹à àëó, ïðîôèëàêòèêàëûº òåêñåðóäåí
¼òêiçó, äèñïàíñåðëåó, ïðîôèëàêòèêàëûº åãóëåð æ¾ðãiçó, àíà ñ¾òií æèíàó æ¸íå
ñ¾ò òàðàòó á¼ëiìäåðiíi æ½ìûñûí òîºòàóñûç æ¾ðãiçó ñåêiëäi ñàëàëàðäàí
ò½ðàäû;
— åìäåó æ½ìûñûí ¾é æà¹äàéûíäà æ¸íå åìõàíàäà æ¾ðãiçó, àóðó áàëàëàðäû
àóðóõàíàëàð¹à, ñàíàòîðèéëåðãå ñàóûºòûðó¹à æiáåðó, áàëàëàðäû àðíàéû áàëà
áàºøàëàð¹à, ìåêòåïòåðãå îðíàëàñòûðó;
— ìåêòåï æàñûíà äåéiíãi ìåêåìåëåðäå æ¸íå ìåêòåïòåðäå åìäåó-ïðîôèëàê-
òèêàëûº æ½ìûñòû æ¾ðãiçó;
— ñàíèòàðëûº-ýïèäåìèîëîãèÿëûº ñòàíöèÿëàðìåí áiðiãiï, 潺ïàëû àóðó-
ëàð¹à ºàðñû øàðàëàðäû æ¾ðãiçó;
— áàëàëàðäû º½ºû¹ûí ºîð¹àó.
Åìõàíàäà ºîëäàíûëàòûí íåãiçãi ¸äiñ – äèñïàíñåðëiê áàºûëàó, îíû
¸ëåóìåòòiê-ãèãèåíàëûº ìàºñàòû – áàëàëàðäû äåíå áiòiìiíi ä½ðûñ
ºàëûïòàñóûíà æ¸íå îëàðäû ïñèõèêàëûº äàìóûíà ä½ðûñ æà¹äàé æàñàó, àóðóäû
åðòå àíûºòàó, åìäåó æ¸íå ºàéòàëàíáàóûí ê¼çäåó.
Áàëàëàð¹à ºàæåòòi ìåäèöèíàëûº æ¸ðäåì ê¼ðñåòó ¾øií äåíñàóëûº ñàºòàó
iñiíi æî¹àð¹û áàñºàðó îðãàíäàðûíäà ºûçìåòêåðëåðäi øòàòòûº êåñòåñi
áåëãiëåíåäi. Áàëàëàð¹à àìáóëàòîðëûº-åìõàíàëûº ê¼ìåêòi ä½ðûñ ½éûìäàñòûðó
¾øií 10 000 áàëà¹à 12,5 ó÷àñêåëiê áàëà ä¸ðiãåði, 0,3 – æ¾ðåê, àóðóûí
åìäåóøi, 0,45 – îòàøû, 1,2 — º½ëàº-òàìຠåìäåóøi, 1,0 – ê¼ç ä¸ðiãåði, ò.á.
òà¹àéûíäàëàäû.
Ìåêòåï æàñûíà äåéiíãi áàëàëàð¹à àðíàë¹àí ìåêåìåëåðäå æ¸íå ìåêòåïòåðäå
ä¸ðiãåðëåð îðíû áàëàëàð ñàíûíà áàéëàíûñòû òà¹àéûíäàëàäû. Ìûñàëû: áàëà-
áàºøàñûíäà, ÿñëè òîáûíäà 180-220 áàëà¹à 1 ä¸ðiãåð, æî¹àðû òîïòà¹û 600
áàëàëàð¹à 1 ä¸ðiãåð, ìåêòåïòåðäå 2000 îºóøû¹à 1 ä¸ðiãåð áåëãiëåíåäi.
Ôòèçèàòð:
-ñàíàòîðëûº ÿñëèäå íåìåñå áàëà áàºøàñûíäà 100 áàëà¹à – 1 ä¸ðiãåð.
Ïñèõèàòð:
-àºûë-åñi êåìiñ áàëàëàð¹à àðíàë¹àí ºîñàëºû ìåêòåïòåðäå 300 áàëà¹à – 1
ä¸ðiãåð.
Åãåð ó÷àñêåëiê ä¸ðiãåðëåðäi ñàíû 6,5-9 áîëñà, îíäà 0,5 ñòàâêàëû
áàëàëàð á¼ëiìiíi áið ìåãåðóøiñi òà¹àéûíäàëàäû, àë 9-äàí àñàòûí áîëñà 1
ìåãåðóøiíi îðíû áîëàäû. Á½ë ìåãåðóøi ä¸ðiãåðëiê åìäåó æ½ìûñûíàí
áàñòàëàäû.
Áàëàëàð åìõàíàñûíäà ê¾í ñàéûí 20-äàí àñòàì áàëàëàð ä¸ðiãåði ºàáûëäàó
¼òêiçåòií áîëñà, áàñ ä¸ðiãåðäi îðûíáàñàðûíû îðíû áåëãiëåíåäi.
Áàëàëàð åìõàíàñûíû æ½ìûñûí áàñ ä¸ðiãåð æ¾ðãiçåäi, îë ¼òå ò¸æiðèáåëi
æ¸íå æàºñû ½éûìäàñòûðóøû áîëóû êåðåê.
Áàëàëàð åìõàíàñûíû º½ðàìûíäà ìûíàäàé á¼ëìåëåð áîëàäû:
— æåêå êiðåòií åñiãi áàð æ¸íå îàøàëàéòûí á¼ëìåëåði áàð ñ¾çãi
(ôèëüòð);
— áàëàëàð ä¸ðiãåði ìåí áàñºà ìàìàíäàðäû êàáèíåòòåði;
— áàëàëàðìåí ïðîôèëàêòèêàëûº æ½ìûñ æ¾ðãiçó êàáèíåòi (äåíi ñàó áàëàëàð-
äû êàáèíåòi);
— äåíñàóëûºòû á½ðûí¹û ºàëïûíà êåëòiðó á¼ëiìi;
— åìäåó-äèàãíîñòèêàëûº êàáèíåòòåð (ðåíòãåí, ôèçèîòåðàïåâòèêàëûº, äåíå
øûíûºòûðûï åìäåó, óºàëàó, åãó êàáèíåòòåði);
— òiðêåó îðíû, ê¾òó, êèiì øåøåòií æ¸íå äå áàñºà ºîñûìøà êàáèíåòòåð;
— ¸êiìøiëiê-øàðóàøûëûº á¼ëiìi (æåêå åìõàíàëàðäà).
µéûìäàñòûðóøûëûº øàðàëàðäû å ìàûçäû ò¾ðiíi áiði – îë äåíi ñàó
áàëàëàð á¼ëiìií àøó. Á½ë á¼ëiìíi íåãiçãi ìàºñàòû ¸ð æàí½ÿäà ñàëàóàòòû ¼ìið
ñ¾ðóäi íàñèõàòòàó, àòà-àíàëàðäû äåíi ñàó áàëàíû ò¸ðáèåëåó íåãiçäåðiíå
¾éðåòó (ä½ðûñ òàìàºòàíäûðó, äåíå ¼ñóií áàºûëàó, ê¾í ò¸ðòiáií ðåòòåó,
øûíûºòûðó, ê¾òó), àòà-àíàëàð àðàñûíäà òàçàëûºòû ñàºòàó¹à ñàíèòàðëûº-à¹àðòó
æ½ìûñûí æ¾ðãiçó, àóðóäû àëäûí àëó æ¸íå áàëàíû ¼ñiï,äàìóûíäà¹û
¼çãåðiñòåðäi ºàäà¹àëàï îòûðó¹à ¾éðåòó. Äåíi ñàó áàëàëàð á¼ëiìiíi º½ðàìûíà
áàëàëàðìåí ïðîôèëàêòèêàëûº æ½ìûñ æ¾ðãiçó êàáèíåòi, ä¸ðiãåðäi êàáèíåòi, åãó
æ¾ðãiçåòií á¼ëìå æ¸íå ê¾òó îðíû êiðåäi. Á½ë á¼ëìåëåðäi á¸ði æ¾ðãiçiëåòií
æ½ìûñûíà ñ¸éêåñ æàáäûºòàëàäû.
Åìõàíàíû º½ðàìûíäà¹û íåãiçãi á¼ëiìíi áiðåói – òiðêåó îðíû. Á½ë –
æåðäå áàëàëàðäû ºàáûëäàóäû ðåòòåï, æ¸ðäåì ê¼ðñåòóäi ò¾ðií àíûºòàï îòûðàäû.
²àáûëäàíàòûí áàëàëàðäû º½ðàìû ïðîôèëàêòèêàëûº òåêñåðóäåí ¼òåòiíäåðäåí,
äèñïàíñåðëiê òiðêåóãå àëûíàòûíäàðäàí æ¸íå á½ðûííàí åìäåëiï æ¾ðãåíäåðäåí
ò½ðàäû.
ĸðiãåðëåðäi ºàáûëäàóûíà æàçûëó ¾øií òåëåôîí øàëó êåðåê æ¸íå
åìõàíàíû ¼çiíäå äå êåëãåí àäàìäàð ºàáûëäàíàäû.
Áàëàëàð åìõàíàñûíû º½ðûëûìûíû åðåêøåëiãi ñîíäà, á½ë æåðäå àðíàéû
á¼ëìå (ôèëüòð) áîëàäû. Îíäà áàëàñûìåí êåëãåí àòà-àíàëàðäàí ìåéiðáèêå
áàëàíû äåíñàóëû¹û æàéëû àºïàðàòòàðäû ñ½ðàï, îíû òàìà¹ûí æ¸íå ¾ñòi-áàñûí
ºàðàï øû¹àäû. Á½ë æ½ìûñòû ìàºñàòû – 潺ïàëû àóðóäû áàð-æîºòû¹ûí àíûºòàó.
Åãåð áàëà àóðó áîëñà, îíäà æåêå íàóºàñòàð æàòàòûí á¼ëìåãå æiáåðiëåäi.
Åìõàíàäà áàëàëàð¹à ä¸ðiãåðëiê æ¸ðäåìäi ê¼ðñåòåòií å áiðiíøi ó÷àñêåëiê
ä¸ðiãåð. Îíû æ½ìûñû áàëàëàðäû àóðó-ñûðºàóøûëû¹ûíæ¸íå ¼ëiìií àçàéòó¹à,
áàëàëàðäû äåíå ¼ñóií, ïñèõèêàëûº ä½ðûñ äàìóûíà áà¹ûò áåðóãå àðíàëàäû.
ĸðiãåð ¼çiíi æ½ìûñûíäà ïðîôèëàêòèêàëûº øàðàëàðäû æ¾éåëi ò¾ðëåðií
ïàéäàëàíàäû.
°ðáið áàëàëàð ä¸ðiãåðiíi áàºûëàóûíäà 800-äåí àñïàéòûí ì¼ëøåðäå
áàëàëàð áåêiòiëiï áåðiëåäi.
Äåíñàóëûº ñàºòàó iñiíi æî¹àð¹û áàñºàðó îðãàíäàðûíû æàðëû¹û áîéûíøà
ó÷àñêåëiê áàëàëàð ä¸ðiãåðëåði ñà¹àòûíà 5 ºàáûëäàó æàñàéäû, àë
ïðîôèëàêòèêàëûº òåêñåðóäå 7 ºàáûëäàó æ¾ðãiçåäi. Åãåð àóðó¹à æ¸ðäåìäi ¾éiíäå
¼òêiçñå, îíäà ñà¹àòûíà 2 áàëàíû ºàðàéäû.
ĸðiãåðëåðäi åìõàíàäà ºàáûëäàóäû æ¾ðãiçó æ¸íå áàëàëàð¹à ¾éäå ê¼ìåê
ê¼ðñåòó óàºûòûíû ìåðçiìi ¸ðºàëàé áîëàäû. Åìõàíàäà ºàáûëäàó ìåðçiìi 2,5-3,5
ñà¹àòºà äåéií áîëñà, ¾éëåðiíå áàðûï ê¼ìåê ê¼ðñåòó 3-4 ñà¹àòºà ñîçûëàäû.
Àðíàéû çåðòòåóëåðäi í¸òèæåñiíå ºàðà¹àíäà ó÷àñêåëiê ä¸ðiãåð æ½ìûñ
óàºûòûíû 30 ïàéûçûí ìåéiðáèêå îðûíäàéòûí æ½ìûñòàð¹à æ½ìñàéäû åêåí.
Ñîíäûºòàí ó÷àñêåäåãi æ½ìûñòû ½éûìäàñòûð¹àíäà ä¸ðiãåð ìåéiðáèêåíi
ìiíäåòòåðií íàºòû áåëãiëåó êåðåê. °ð ó÷àñêåëiê ä¸ðiãåðãå ê¼ìåêêå 1,5 ºûçìåò
îðíûíà ìåéiðáèêå á¼ëiíåäi.
Áàëàëàð ä¸ðiãåðiíi æ½ìûñûíäà äèñïàíñåðëiê ¸äiñ íåãiçãi áîëûï
åñåïòåëiíåäi. Á½ë ¸äiñòi ºîëäàíóäû áiðíåøå êåçåäåði áîëàäû.
Ó÷àñêåëiê ä¸ðiãåð ¼çiíi æ½ìûñûíäà ìûíàäàé º½æàòòàðäû ºîëäàíàäû:
1) áàëàíû äàìóûí áàºûëàó êiòàïøàñû (112 òiðêåó ¾ëãiñi);
2) äèñïàíñåðëiê áàºûëàó êàðòàñû (030 òiðêåó ¾ëãiñi);
3) ä¸ðiãåðäi ¾éãå øàºûðóäû æàçó êiòàáû (031 òiðêåó ¾ëãiñi);
4) ïðîôèëàêòèêàëûº åãóäi òiðêåó êiòàáû (063 òiðêåó ¾ëãiñi);
5) ä¸ðiãåðäi æ½ìûñûíû ê¾íäåëiãi (039 òiðêåó ¾ëãiñi);
6) ñòàòèñòèêàëûº òàëàï 0-25-4 òiðêåó ¾ëãiñi.
Îñû º½æàòòàðäû ïàéäàëàíûï, ä¸ðiãåð àé ñàéûí ¼çiíi æ½ìûñûíà ºîðûòûíäû
æàñàï, òàëäàï îòûðàäû æ¸íå òîºñàí ñàéûí, ñîíàí ñî æûëäû àÿ¹ûíäà åñåï
áåðåäi.
Ó÷àñêåëiê ä¸ðiãåð áàñ ìàìàíäàðìåí áiðãå áàëàëàðäû àóðóõàíà¹à æàòºûçó
ì¸ñåëåñií øåøåäi. Àóðóõàíà¹à æiáåðó àëäûíäà åìõàíàäà, íå áîëìàñà
àìáóëàòîðèÿäà òîëûº ì¼ëøåðäå ëàáîðàòîðèÿëûº çåðòòåóëåð æ¾ðãiçiëåäi (ºàíäû,
íåñåïòi òåêñåðó, áèîõèìèÿëûº òåêñåðóëåð).
²àçiðãi óàºûòòà àóðóõàíàëàðäû íåãiçãi ìàºñàòû – àéûºòûðó åìií æàñàó.
Îë ¾øií 4 áà¹ûòòà æ½ìûñ æ¾ðãiçiëåäi: àóðóäû àíûºòàó, åìäåó, ø½¹ûë æ¸ðäåì
ê¼ðñåòó, äåíñàóëûºòû ºàëïûíà êåëòiðó.

Áàëàëàð àóðóõàíàñûíû º½ðûëûìûíäà ìûíàäàé íåãiçãi á¼ëiìäåð áàð:
1. ²àáûëäàó æ¸íå àóðóõàíàäàí øû¹àðó á¼ëiìi.
2. Åìäåó á¼ëiìäåði.
3. Àíûºòàó-æåêåëåíäiðó á¼ëiìäåði.
4. ²îñûìøà á¼ëiìäåð.
5. °êiìøiëiê-øàðóàøûëûº á¼ëiìi.
Àóðóõàíà¹à áàëàëàð æåðãiëiêòi åìõàíàëàðäàí æ¸íå áàñºà äà áàëàëàð
ìåêåìåëåðiíåí æiáåðiëåäi. Àë iði ºàëàëàðäà áàëàëàðäû àóðóõàíà¹à æàòºûçóäû
îðòàëûºòàí¹àí æ¾éåñi áîëàäû.
Åãåð àóðóõàíàäà ò¼ñåê îðíû 200-äåí àñàòûí áîëñà, ºàáûëäàó á¼ëiìiíäå
ä¸ðiãåð, ìåéiðáèêå, êåçåêøi ëàáîðàíò æ¸íå ø½¹ûë çåðòòåóëåð æ¾ðãiçó ¾øií
ñàíèòàð áîëàäû. Øà¹ûí àóðóõàíàëàðäà ºàáûëäàóäû êåçåêòi ºûçìåòêåðëåð
æ¾ðãiçåäi. ²àáûëäàó á¼ëiìiíäå ä¸ðiãåð íàóºàñ æ¼íiíäåãi ì¸ëiìåòòåðäi àóðóäû
äàìóû òóðàëû (003 òiðêåó ¾ëãiñi) º½æàòûíà æàçàäû. ²àáûëäàó á¼ëiìiíäå áàëà¹à
àë¹àøºû ê¼ìåê ê¼ðñåòó ¾øií áàðëûº æà¹äàé æàñàëóû êåðåê.
²àæåòòi æà¹äàéäà, ìûñàëû, ¼êïå ºàáûí¹àíäà ¾ðäiñ åìäåó æ¾ðãiçiëåäi, îë
¾øií àðíàéû á¼ëìåëåð áåëãiëåíåäi. Àë ñ¸áèëåð æ¸íå øàëà òó¹àí áàëàëàð
á¼ëiìäåðiíäå ìiíäåòòi ò¾ðäå ¾ðäiñ åìäåó á¼ëìåëåði áîëàäû. ̽íäàé á¼ëiìäå
ò¼ñåê ñàíû àóðóõàíàäà¹û æàëïû ò¼ñåê ñàíûíû 4-5 %-íà òå áîëóû êåðåê. Á½ë
æåðäå ¸ð àóðó¹à 6 ì2 ê¼ëåìäåãi îðûí á¼ëiíói êåðåê, îòòåãi, ûñòûº æ¸íå ñóûº
ñó áîëóû òèiñ.
²àáûëäàó á¼ëiìi æ½ìûñ áàáûíäà åìõàíàìåí, ÑÝÑ-ïåí, æåäåë æ¸ðäåì
ñòàíöèÿñûìåí, ñàíàòîðèéëåðìåí, àòà-àíàëàðìåí òû¹ûç áàéëàíûñòà áîëàäû.
Áàëàíû àóðóõàíà¹à ºàáûëäàó¹à åìõàíà¹à àóðó æ¼íiíäåãi ºûñºàøà ê¼øiðìå
æ¸íå “áàëàíû äàìóû òóðàëû“ º½æàòû (112 òiðêåó ¾ëãiñi) áîëìàñà, îñû
º½æàòòàí òîëûº ê¼øiðìå òàëàï åòiëåäi.
Áàëàíû àóðóõàíàäàí øû¹àð¹àíäà “Áàëàíû äàìóû òóðàëû“ º½æàòûíà
ºîðûòûíäû ýïèêðèç æàçûëàäû æ¸íå åìäi æàë¹àñòûðó í½ñºàóëàðû, òàìàºòàíó, ò.á.
ò¸ðòiïòåði ê¼ðñåòiëåäi.
Àóðóõàíàíû åìäåó á¼ëiìäåði 潺ïàëû àóðóäû òàðàìàóû ¾øií øàðàëàð
ºîëäàíàäû. Îë ¾øií ¸ð á¼ëiìäi ñåêöèÿëàð¹à á¼ëåäi, îëàð ºàæåò êåçiíäå áið-
áiðiíåí á¼ëiíiï òàñòàëûíàäû. Áið æàñºà òîëìà¹àí áàëàëàð á¼ëiìiíäå ¸ð
ïàëàòàäà 1-2 ò¼ñåêòåí áîëàäû, åðåñåê áàëàëàð ïàëàòàñûíäà 4 ò¼ñåêòåí
ºîéûëàäû. Ñàíèòàðëûº ì¼ëøåð áîéûíøà æàëïû á¼ëiìäåðäå 1 ò¼ñåêêå 6 ì2, àë
潺ïàëû àóðóëàð á¼ëiìiíäå îðûí ê¼ëåìi 6,5 ì2 áîëóû òèiñ.

Äåíñàóëûº ñàºòàó ìèíèñòðëiãiíi æàðëû¹ûíà ñ¸éêåñ àóðóõàíàäà áið ä¸ðiãåðäå
10-25 áàëà¹à äåéií åìäåëåäi. Áåêiòiëãåí ì¼ëøåð ìûíàäàé:

Á¼ëìå (ïàëàòà) Àóðóëàð Á¼ëìå (ïàëàòà) Àóðóëàð
ñàíû ñàíû
Æàëïû áàëàëàð á¼ëiìiíäå 20 Æàëïû 潺ïàëû àóðóëàð á¼ëiìiíäå 20
Ѹáèëåð á¼ëiìiíäå 10 Æåêåëåíäiðiëãåí 潺ïàëû àóðó-ëàð
á¼ëiìiíäå 15
1 æàñòà¹û áàëàëàð á¼ëiìiíäå 15 ƾéêå àóðóëàðû á¼ëiìiíäå 20
´êïå àóðóëàðû á¼ëiìiíäå 18 Á¾éðåê àóðóëàðû á¼ëiìiíäå 20
Ñàðï àóðóëàð á¼ëiìiíäå 20 ʼç àóðóëàðû á¼ëiìiíäå 25

Àóðóëàðäû åìäåó, ê¾òó ì¸ñåëåñií øåøó ¾øií ìåéiðáèêåëåð áåëãiëåíåäi.
Àóðóõàíàíû áàð æ½ìûñûí áàñºàðóäû æ¸íå ½éûìäàñòûðóäû á¼ëiì ìåãåðóøiñi
àòºàðàäû. Áàëàëàð àóðóõàíàñû 30-60 ò¼ñåêòiê áîëñà, ìåãåðóøiñiíi îðíû
áåëãiëåíåäi. Åãåð ò¼ñåê ñàíû 60-òàí àç áîëñà, ìåãåðóøi åìäåóãå 10 àóðó
¹àíà ºàáûëäàéäû.

Åìõàíàíû æ¸íå àóðóõàíàíû æ½ìûñûíû ê¼ðñåòêiøòåði:
Ñòàòèñòèêàëûº åñåïòå áàëàëàð¹à ìåäèöèíàëûº æ¸ðäåì ê¼ðñåòåòií
ìåêåìåëåðäi ñèïàòòàìàñû áåðiëåäi æ¸íå îëàðäû æ½ìûñû òàëäàíàäû.
Ìåêåìåëåðäi æ½ìûñûí òàëäàóäà æ¸íå î¹àí áà¹à áåðóäå ä¸ðiãåð òåê ºàíà
åñåïòåãi ì¸ëiìåòïåí ºàíà¹àòòàíáàéäû, ñåáåái æ½ìûñûíà òîëûº ñèïàòòàìà áåðó
¾øií ê¾íäåëiêòi åñåïòåó, òiðêåó º½æàòòàðûí, îëàðäû ä½ðûñòû¹ûí òåêñåðó,
ä¸ðiãåðëåðäi, ìåéiðáèêåëåðäi æ½ìûñ óàºûòûñûí ïàéäàëàíóûí ¼ëøåó, àíêåòàëûº
ñ½ðàó, àòà-àíàëàðìåí êåçäåñó àðºûëû áiëóãå áîëàäû.
Ìåäèöèíàëûº º½æàòòàðäû òîëòûð¹àí êåçäå æàëïû åìäåó ìåêåìåëåðiíi
àëäûíà ºîéûëàòûí òàëàïòàð¹à ñ¸éêåñ åðåæåëåðäi îðûíäàó êåðåê. Áiðàº, êåéáið
º½æàòòàð òåê ºàíà áàëàëàð åìõàíàñûíà ò¸í áîëàäû. Ìûñàëû: «Áàëàíû äàìó
êàðòàñû» (112 òiðêåó ¾ëãiñi), «Áàëàíû ìåäèöèíàëûº êàðòàñû» (026 òiðêåó
¾ëãiñi), «Ïðîôèëàêòèêàëûº åãóëåð êàðòàñû» (063 òiðêåó ¾ëãiñi), «Áàëàëàð
åìõàíàñûíû îàøàëàíäûðó á¼ëiìiíi æ½ìûñûí òiðêåó êiòàáû» (059 òiðêåó
¾ëãiñi). Ñòàòèñòèêàëûº ì¸ëiìåòòåð æ¼íiíäåãi åñåï 90-øû ¾ëãi àðºûëû
ðåñïóáëèêà, îáëûñ ê¼ëåìiíäå æ¸íå ìåêåìå ê¼ëåìiíäå ¹àíà áåðiëåäi. Àë áàëàëàð
ìåêåìåñi áîéûíøà ºîñûìøà åñåï º½æàòû, «Áàëàëàð¹à ìåäèöèíàëûº æ¸ðäåì òóðàëû
åñåï» (2-òiðêåó ¾ëãiñi).

Áàëàëàð åìõàíàñûíû æ½ìûñûí òàëäàó êåçåäåði:
I. Åìõàíàíû æ¸íå îíû á¼ëiìäåðiíi æàëïû ñèïàòòàìàñû.
II. Òiðêåóäå ò½ð¹àí áàëàëàðäû ñàíû æ¸íå æàñû, æûíûñû, ò. á. áåëãiëåði
áîéûíøà º½ðàìû.
III. Åìõàíà æ½ìûñûíû ê¼ðñåòêiøòåði.
1. Åìõàíàäà áàëàëàðäû ºàáûëäàóäû ½éûìäàñòûðó æ¸íå îëàð¹à ¾éiíäå
ìåäèöèíàëûº æ¸ðäåì ê¼ðñåòó;
— àìáóëàòîðëûº-åìõàíàëûº æ¸ðäåìíi ê¼ëåìi;
— åìõàíàäà¹û ºàáûëäàóäû ñèïàòòàìàñû;
— ¾éäåãi ìåäèöèíàëûº æ¸ðäåìäi ½éûìäàñòûðó.
2. Áàëàëàðäû ¾çäiêñiç áàºûëàó ò¸ðòiái:
— æàà òó¹àí ñ¸áèëåðäi òåêñåðó;
— 1 æàñºà òîëìà¹àí áàëàëàðäû áàºûëàó;
— áàëà áàºøàñûíäà¹û áàëàëàðäû, ìåêòåïòi 1-ñûíûáûíà áàðóøûëàðäû,
îºóøûëàðäû òåêñåðó.
3. Åìõàíàäà áàëàëàðäû ºàáûëäàó æ¸íå åìäåó ñàïàñûí çåðòòåó.
4. Åìõàíàäà¹û ä¸ðiãåðäi àóðóäû àíûºòàó ñàïàñûí òåêñåðó.
5. °ðáið æàñ òîáûíäà¹û áàëàëàðäû äåíñàóëû¹ûíà ñèïàòòàìà áåðó.
6. Åìõàíà ìåí àóðóõàíàíû áið-áiðiìåí ñàáàºòàñòû¹ûí òåêñåðó.

Àóðóõàíà æ½ìûñûíû ê¼ðñåòêiøòåði:
1. Àóðóõàíàíû æ½ìûñûí ½éûìäàñòûðó (ò¼ñåê îðíûí ïàéäàëàíó ê¼ðñåòêiøòåði)
2. Àóðóëàðäû àóðóõàíàäà åìäåó ñàïàñûí òåêñåðó æ¸íå àóðó áàëàëàðäû æàñû,
æûíûñû, íàóºàñ áîë¹àíäà åìäåëó ½çàºòû¹û áîéûíøà òàëäàó.
3. Àóðóõàíàäà¹û ä¸ðiãåðëåðäi àóðóäû àíûºòàó ñàïàñûí òåêñåðó.
4. Á¼ëiìøåëåðäi æ½ìûñûíà òàëäàó æàñàó.
Îñû àòàë¹àí ¸ð òîï ê¼ðñåòêiøòåðäi iøiíäå æ½ìûñ ê¼ëåìiíå ñ¸éêåñ àðíàéû
ê¼ðñåòêiøòåð åñåïòåëiíåäi.
Біздің республикамызда әйелдерге медициналық көмек көрсету үшін арнаулы
медицина мекемелерінің жүйесі ұйымдастырылған (6 кесте). Олар:
әйелдер консульиациясы, перзентхана, мамандырылған әйелдер босанатын үйлер,
аналар мен балаларды қорғау, ғылыми зерттеу институттары, мансионаттар,
санаторийлер. Осымекемелердің ішінде негізгі және қол жетерлігі әйелдер
консультациясы мен перзентханалар, ал ауылдық жерде жалпы ауруханалардағы
акушерлік-геникологиялық бөліәмдер, әйелдер босанатын үйлер бар,ал кейбір
жерлерде геникологиялық ауруы бар әйелдер отбасылық бөлімдерде емделеді.
Негізгі акушерлік-геникологиялық көмек көрсететін орын -әйелдер
консультациясы. Оның еңбасты міндеті-әйелдердің денсаулығын нығайтуға
бағытталған жұмыс жүргізу. Ол үшін:
1. Жүкті әйелдердің денсаулығын қорғау және анаға да, балаға да босану
кезінің зиянсыз өтуіне жағдай жасау ;
2. жүкті әйелдерге және бала емізетін аналарға заңзы түрде көмек
көрсетуді ұйымдастыру;
3. Әәйелдерге жасанды түсік тастаудан сақтандыру үшін оларды және
жолдастарын контрацепция әдістеріне үйрету. Отбасы түрмысы жайында
кеңес беру;
4. Диспансерлік бақылау арқылы гинекологиялық аурудан сақтандыру, аурудың
алдын алу және емдеу;
5. Әйелдердің жұмыс және тұрмыс жағдайын зерттеу. Керек кезінде жұмыс
жағдайын жақсартуға және жүкті әйелдер мен гинекологиялық ауруға
шалдыққандарды жұмысқа орналыстыруды ұйымдастыру;
6. Халықтың санитарлық сауаттылығын жетілдіру және жас өспірім
қыздардың, жас әйелдердің жүкті және бала емізетін әйелдердің
сонымен қатар егде әйелдердің арасында арнайы санитарлық-гигиеналық
білімді, дағдыны енгізу;
7. Жүкті әйелдерді баланы уақытынан бұрын босанудан сақтандыру;
8. Аналар өлімін, өлі туулықты және сәбилер өлімін азайту.

Әйелдер консультациясының емдеу-профилактикалық жұмысынын негізі –
диспансерлік бақылау. Ол үшін өзіне қарасты жердегі әйелдердің және
15 жастан асқан қыздардың есебін алу керек. Бұдансоң жоғарыда аталған
жұмыстың бәрін жүргізу қа
жет.
Әйелдер консультациясының құрылымы оның түріне және категгориясына
байланысты. Бірақ бәрінде де тіркеу жүргізу орны ( регистратура),
жүкті әйелдерлі қабылдайтын бөмелер, жаңа босанған және
гинекологиялық аурулары барларды қабылдау бөлімшелері, шағын операция
бөлмесі; басқа мамандардың ( терапевт, стоматолог, заң қызметкерінің)
кабинеттері болады. Осы аталған әлеуметтік-құқықтық, терапевтік,
венерологиялық, стоматологиялық кабинеттер әйелдер консультациясында
учаскелер саны 8-ден көп болса ашылады.
Әйелдер консультациясының жұмыс кестесі жылжымалы болады,
себебі әр дәрігер өзінің учаскесіндегі әйелдерді оларға ынғайлы
уақытта қабылдауы керек. Қабылдау уақыты таңертаңгі сағат 8-ден – 20-
ға дейн, ал шағын операция жасау 9-дан – 18-ге дейін жүргізіледі.
Егер жүкті әйелдер немесе гинекологиялық аурулар консультацияға келе
алмайтын болса, онда дәрігер сол науқас адамды үйіне барып емдеуі
керек. Үйінде қарауға әр ауруға 45-50 мин. Уақыт бөлінеді.
Әйелдер консультациясының жұмысы учаскелік принциппен
ұйымдастырылады. Әр учаскелік акушер-гинекологтің өзіне бекітілген
учаскесі алынады. Бір дәрігердің қарауына 3000-ға жуық әйелдер
тіркеуге болады, олардың ішіне 15 жастан асқан жасөспірім қыздар да
кіреді. Бір сағатта 6 қабылдау болады, жұмыс күнінің ұзақтығы 6,5
сағат, аптасында 5 күн жұмыс істейді. Бір учаскеде акушер-гинеколог
пен орта буын қыметкер ( акушерка) жұмыс істейді. Ал туулық
көрсеткіші жоғары облыстарда қосымша тағы бір акушерка бөлінгені жөн.
Сонымен учаскеде барлық әйелдер есепке алынып, диспансерлік
бақылауда болуы керек. Әрқайсысының өзіне арнап жеке құжат
толтырылады.
Босанатын әйелдерге қалалы жерде де, ауылда да 126 күнге ( 70
күн туғанға дейін және 56 күн босаннғаннан соң) демалыс беріледі, ол
күндерге толық жалақысы мөлшерінде қаражат бөлінеді. Егер жүкті
болған кезінде немесе босанғанда акушерлік асқыну ананың, басқа да
қиналысқа душар болған жағдайы кездессе, онда туғаннан кейінгі демалыс
уақытысы 70 күнге созылады. Егер ананың заңды құқығы сақталмай
қиындық көретін болса, онда әлеуметтік құқылық көмек көрсетіліу керек.
Ол .үшін әйелдер консультация құрамындағы заң қызметкеріне шағым
жасауына болады.
Әлеуметтік-құқықтық кабинет азаматтардың өмір өзгерістерін
тіркеу бөлімімен, үкіметтік бөлімдермен, прокуратурамен, сотпен, т.б.
мекемелермен тығыз байланыс жасап, аналарға көмек көрсету қызметін
атқарады. Әйелдер консультуциясы жұмысының тағы бір маңызды тармағы –
санитарлық-ағарту жұмысы. Ол үшін әрбір дәрігер айына 4 сағат
санитарлық ағарту жұмысымен шұғылданады( дәріс оқу, санитарлық
бюллетень, шығару, радиодан, теледидардан сөйлеу, т.б. түрлері).
Сонымен бірге жастарды санитарлық дағдыға үйретеді, салауатты өмір
сүруге бағыттайды.
Жұмысшы әйелдерге барлық емлеу-профилактикалық көмек
медициналық-санитарылқ бөлімінде немесе өнеркәсіп мекемелерінің
емханасының акушерлік-гинекологиялық кабинеттерінде көрсетіледі. Олар
цехта істейтін жұмысшы әйелдерге дәрігерлік көмек көрсетеді және
олардың еңбек жағжайымен танысып, денсаулығына зиян келетін
жағдайларда жүкті әйелдердің басқа жеңілдеу жұмысқа ауысуына ықпал
етеді.
Әйелдер консультациясы жұмысының нәтижелілігі жүкті әйелдерді
ерте мерзімде тіркеуге алулары, үздіксіз бақылау жасаулары арқылы
бағаланады. Сонымен қатар әрбір жүкті әйел акушер қарағаннан соң
терапевтке және стоматологқа көрінуі керек,ал ауруы болса басқа
мамандарға да қаралады. Жүкті әйелге барлық лабораториалық тексеру (
қанды, зәрді, т.б.) жүргізіледі. Жүктіліктің екінші жартысында
қайтадан Вассерман реакциясына тексереді, бұдан соң терапевт пен
стоматолог және арнайы акушерлік зерттеулер жүргізіледі. Егер
инфекциялы ауруы болса, онда обсервациялық бөлімге қабылданады.
Ерте тіркеуге алынған әйелдер жукті кезінде дәрігердің
қабылдауында 13-15 рет болады. Жүктіліктің бірінші жартысында айына 1
рет, екінші жартысында 2 рет, ал 32 аптадан соң айына 3-4 рет қаралуы
керек. Әйелдер белгіленген уақытысында дәрігерге келмесе, онда
акушерка сол әйелдің үйіне барып, жағдайын біліп, келесі куні
дәрігердің қабылдауына шақырады. Науқас жүкті әйелдер акушер-
гинекологпен қоса терапевтің де диспансерлік есебіне алады.
Әйелдер консультациясында аналар мектебі ұйымдастырылады.
Оған 14-45 аптадан бастап бару керек. Сонан соң босанар уақытысы
жақындағанда балалар емханмсындағы сәбилер кабинетіне барып, баланы
күту, тамақтандыру туралы кеңес алып, учаскелік балалар дәрігерімен
және мейірбикемен танысады.
28-29 пталықтан кейін жүкті эйелдің қолына ескерту-картасы
беріледі. Онда барлық тексерудің нәтижелері және дәрігердің
қабылдауындағы мәліметтері жазылады.
Балалар емханасында учаскелік акушеркалар әйелдердің 32
апталы жүктілігінен кейін ананың қолына осы тізімдерді беріп қояды.
Жүкті әйелдер науқас болса, онда 24-26 апталықтан кейін
ауруханаға жатқызып емдейді.
Әйелдер консультациясының жұмысының бір түрі – ол туу
алдындағы демалыс уақытын дұрыс анықтау. Бұл жағдайда дәрігерлердің
қателесуі 12% дейін болады.

Әйелдер босанатын үйдің (перзентхананың)
жұмысын ұйымдастыру

Акушерлік-гинекологиялық көмек көрсетудің ең
негізгі түрі — әйелдер босанатын үйдегі босанатын үйдегі (перзентханадағы)
жәрдем. Перзентхананың құрамында қабылдау, акушерлік-гинекологиялық
бөлім, лаьоратория, дәріхана және басқа қосымша бөлімдер болады.
Перзентханадағы төсек орнаның мөлшері жүкті
әйелдерге, босанған әйелдерге және жаңа туған сәбилерге орай бала туу
көрсеткіштердің деңғейіне баланысты реттеледі. Сонымен қатар әйелдердің
ауру-сырқаулығының жиілігі есептелінеді.
Әйелдер босанатын үйдің түрлі бөлімдері болады.
Олар:
1) физиологиялық;
2) патологиялық жүктілік бөлімі;
3) обсервациялық
4) нәрестелер бөлімі;
5) гинекологиялық деп бөлінеді.
Перзентхананың құрамында төсектің 50-55 % физиологиялық
бөлімінде, 25%
обсервациялық және 25-30% патология бөлімінде, ал гинекологиялық
ауруларға арналған төсектің саны жалпы әйелдер босанатын үйдегі төсектің
25-30% болуы керек. Осындай шамамен төсек саны бөлінген соң, босанатын
әйелдерге немесе түрлі аурулары бар жукті әйелдерге толық дәрігерлік көмек
көрсету

етілуі мумкін. Қалалық әйелдер босанатын үйлердегі ауылдардан келетіндердің
үлес саны 25-30%. Бұлардың көбісі ауруханаға науқас болып түседі.
Әйелдерге гинекологиялық көмек көрсету үшін әрбір 10 мың қала
тұрғындарына 8 төсктен келуі керек. Акушерлік төсек қалалы жерде жылына
300 күн пайдалануы тиіс, ал ауылды жерде 280 күн болса да жеткілікті.
Гинекология бөліміндегі төсктер жылына 330-340 күн пайдалынады.
Перзентханадағы жұмысты дұрыс ұйымдастыру үшін қатал түрде
тазалықты сақтау керек, она асептика және антисептика тәртібін сақтау деп
атайды. Егер акушерлік бөлімдерде жұқпалы ауру кездессе, онда ол бөлім
түгелдей жабылады. Онда бактериологиялық тексеру, дезинфекция жүргізіледі,
ал қызметкерлердің бәрі жұқпалы аурудың қоздырғыштары бар ма, жоқ па соған
тексеруден өтеді. Ауру тарап кетпеу үшін жүкті әйелдерге, босанатын
әйелдерге және ғинекологиялық ауруы бар әйелдерге арналған бөлме бір-біріне
бөлек болуы керек.
Әйелдер босанатын үйде екі акушерлік бөлім болады: біріншісі
физиологиялық бөлім – ол дені сау жүкті әйелдерге, екіншісі –
обсервациялық бөлім, яғни әр алуан ауруы бар
әйелдерге арналады.
Ал кейбір үлкен перзентханаларда 3 бөлім ашыладыдің
босанғаннан кейін ауыр септикалық ауруға шалдыққандарға арналған.
Акушерлік бөлімнің қабылдау … жалғасы