Adasqandardyń aldy jón, arty soqpaq…

Dinshil fanattardyń aldaýyna arbalyp, ózin ǵana emes otbasy músheleriniń de ómirine qaýip tóndirip, soǵys oshaqtary júrip jatqan arab eline áketkenderdiń aqyl-esi durys adam dep aıtýǵa kúmán keltiresiń. О́ıtkeni, er adam eń aldymen óziniń otbasynyń amandyǵyn, tynyshtyǵyn qamtamasyz etýi kerek edi ǵoı, sol úshin tipti shybyn janyn shúberekke túıip, qaterge barsa da bolady. Allanyń erkekke násip etken eń negizgi mindeti de sol. Al mynalar bolsa aıdaladaǵy Sırıada bolyp jatqan soǵysqa «din qaryndastarymyzǵa kómek berýimiz kerek» degen fanattardyń aıtaǵyna erip, ózi ǵana emes, áıelderi men jas balalaryn da áketken…

Jan-jaqtan jarylys, atys-shabys bolyp, gúrildegen bomba túsip jatqan jerge óz erkimen baryp, kim úshin soǵysatynyn da bilmeı, qantógiske aralasqandardy aıaýdyń da qajeti joq sıaqty. Biraq dinı fanattardyń adastyrǵanyna aldanǵandar dep keshirimmen qaraǵyń keledi. Al endi áıelderi men jas balalary jazyqsyz japa shegýshiler ekeni anyq. Árıne, kóptegen áıelder qandaı qıyndyq bolsa da kúıeýimmen birge kóremin dep óz erkimen barǵandar. Olardyń óz kúıeýlerine adaldyǵyn baǵalaýǵa da bolar. Biraq ananyń negizgi mindeti aldymen balanyń qamy emes pe edi? Balasyn shubyrtyp, adasqan kúıeýiniń sońynan ergen áıelderdi de kim dep aıtýdy da bilmeısiń. Osy kúngi halyqtyń kem degende toǵyz synyptyq bilimi bar, bári de teledıdar kórip, jańalyqtardy tyńdaıdy. Endeshe solar Sırıada soǵys júrip jatqanyn, adamdar qyrylýda ekenin kórmeı me, estimeı me? Estise «dinı qandastarymyzǵa kómektesýimiz kerek» deıtin fanatık zarjaqtyń ózi barmaı, basqalardy otbasylarymen birge sol jaqqa jóneltip jatqanynan nege shoshynbaıdy, nege úrikpeıdi?

Áıteýir túsiniksiz. Bir mezgilde sonshama jastyń aqyl-esterinen birden aırylýy múmkin degenge de sene almaısyń. Tipti kóp aqsha tólegen soń kóngen shyǵar degenge de ılanbaısyń. О́ıtkeni, aqsha óziniń, balasynyń janynan qymbat emes ekenin túsinýge tıisti edi ǵoı. Bular úshin áıteýir arty qaıyr boldy, memleket qamqorlyq jasap, qutqaryp aldy. Biraq áli de sol jaqta júrgender bar ekeni belgili. Olardyń jaǵdaıy ne bolady?

Prezıdent óziniń jasaǵan málimdemesin­de qutqarylǵandar bir aı boıy beıimdeý ortalyǵynda bolatynyn jetkizdi. Árıne, qandy soǵystyń kesapattary bala túgil úlkenniń óziniń psıhıkasyn buzady. Al ólgen adamdardyń, aıaǵynan, qolynan aırylyp, qansyrap, jan ushyryp aıǵaıǵa salǵandardyń ortasynda júrgen jas balalardyń shoshynýy tipti erekshe bolatyn shyǵar. Sonyń bárin umyttyratyn osyndaı ortalyqtardyń psıhologtary bolýy kerek. Áıtpese, týmaı jatyp jan azabyn tartqan balalar sanasynyń qalypqa túsýi ońaı emes.

Adasýshylyq fenomenin halyqqa jetki­zýdiń de mańyzy zor. Áıtpese dinı fanat­tar­dyń aldaýyna túsýge beıil bolyp júrgender áli de jeterlik ekeni jasyryn emes. Jýyrda Májilis depýtaty Qýanysh Sultanov Premer-Mınıstr Baqytjan Saǵyntaevtyń atyna depýtattyq saýal joldap, Sırıadan elge jetkizilgender týraly fılm túsirýdi usyndy.

Qazir áleýetti qurylymdar ózderi qutqarǵan adamdardyń arasynan «lańkestikke qatysy bolýy múmkin» degenderdi anyqtamaq bolyp, olardy uzaq tekseristerge alyp jatqan kórinedi. Bul týraly jýyrda UQK departamentiniń bastyǵy, general-maıor Baqytbek Rahymberdıev málimdedi.

Árıne bul syrtynan qaraǵanda ózderi qandy qasaptyń ortasynan kelgen jandarǵa qosymsha qyspaqtaı kóringenimen, tıisti organdardyń bul isi zań aıasynda atqarylyp jatqany belgili. «Saqtyqta qorlyq joq» deıdi halqymyz. Sondyqtan mundaıda eki shoqyp, bir qaraǵan artyqtyq etpeıdi.

Al Qýanysh Sultanov «Jýsan» operasıasy­nyń negizinde túsiriletin shytyrman oqıǵaly, derekti, patrıottyq tárbıedegi kórkem fılmde qutqarýshylardyń erligi men ójettigin jastarǵa úlgi etýdi usynyp otyr. Sonymen birge fanattarǵa aldanǵandardyń qaıǵylary men ókinishteri, jan-dúnıesiniń azaby da osy fılmde ashylyp, jastardyń sanasyna dinı radıkalızmniń zardaby ashyq kórsetilse durys bolar edi dep oılaımyz.