Ең, ең ең! Сіз білу керек 83 дерек

1. Әлемдегі ең ірі материк — Еуразия (54 млн км²)
2. Әлемдегі ең үлкен шөл — Сахара (7 млн км²)
3. Әлемдегі ең ірі дүние бөлік — Азия (44 млн км²)
4. Әлемдегі халық ең тығыз қоныстанған континент -Еуропа (700 млн)
5. Әлемдегі ең суық жер — Антарктида (- 83°С)
6. Әлемдегі ең биік тау — Гималай (Джомолунга, 8848 м)
7. Әлемдегі ең ұзын тау — Анд (9000 км)
8. АҚШ-тағы ең биік сарқырама — Йосемите (739 м)
9. Солтүстік Америкадағы ең ыстық жер — Ажал алқабы (+ 57°С)
10. Солт. Америкадағы ең үлкен ел — Канада (9 млн 970 мың км²)
11. Солт. Америкадағы ең үлкен көл — Жоғарғы көл (82103 км²)
12. Әлемдегі ең үлкен көл — Каспий (390 мың км²)
13. Әлемдегі ең терең көл — Байкал (1620 м)
14. Әлемдегі теңіз деңгейінен ең төмен орналасқан жер -Гхор ойысы (403 м)
15. Әлемдегі ең үлкен түбек — Арабия (3 млн км²)
16. Солт. жарты шардағы ең суық жер — Оймякон (-71°С)
17. Әлемдегі жауын-шашынның ең көп түсетін жері -Черапунджи (жылына 12000 мм)
18. Әлемдегі ең ұзын әрі енді тау жүйес і- Кордилера (ұзындығы 9000 км, енді бөлігі 1600 км)
19. Әлемдегі ең үлкен арал — Гренландия (2 млн 176 мың км²)
20. Әлемдегі ең ұзын жер асты үңгірі – Флинт-Мамонт (500 км)
21. Әлемдегі ең үлкен тау мұздығы — Хабборт (145 км)
22. Әлемдегі ең биік ағаш — Секвойя (100 м)
23. Солтүстік Америкадағы теңіз деңгеңінен ең биік орналасқан нүктесі — Мак-Кинли шыңы (6193 м)
24. Солтүстік Америкадағы ең ыстық жер — Өлім аңғары (+57°C)
25. Солтүстік Америкадағы теңіз деңгеңінен ең төмен орналасқан нүктесі — Өлім аңғары (86 м төмен)
26. Әлемдегі ең суы мол өзен — Амазонка (6400 км)
27. Әлемдегі ең биік сарқырама — Анхель (1054 м)
28. Әлемдегі ең ылғалды ж/е ең жасыл материк — Оңтүстік Америка
29. Әлемдегі ең ірі эстуарийлық өзен сағасы – Ла-Плата (ені 220 км)
30. Оңт. Америкадағы теңіз деңгеңінен ең төмен орналасқан нүктесі — Валдес түбегі (-40 м)
31. Оңт.Америкадағы теңіз деңгеңінен ең биік орналасқан нүктес і- Аконкагуа (6960 м)
32. Жер шарындағы ең жоғарғы температура — Африкада тіркелген (+58°C)
33. Құрлықтағы ең ірі жануар — Африка пілі (7,5 тонна)
34. Африкадағы ең ірі көл — Виктория (68 мың км²)
35. Африкадағы ең терең көл — Танганьика (1470 м)
36. Африкадағы ең ірі сарқырама — Тугела (933 м)
37. Әлемдегі ең аласа материк — Аустралия (биіктігі 215 м)
38. Әлемдегі ең құрғақ материк — Аустралия (2/3 бөлігі шөлден тұрады)
39. Аустралияның теңіз деңгеңінен ең төмен орналасқан нүктесі — Эйр көлі (-16 м)
40. Аустралияның теңіз деңгеңінен ең биік орналасқан нүктесі — Косцюшко (2228 м)
41. Әлемдегі ең терең мұхит — Тынық мұхиты (11022 м)
42. Әлемдегі ең ірі мұхит — Тынық мұхиты (179 млн км²)
43. Әлемдегі ең ыстық планета — Шолпан (462°C)
44. Әлемдегі ең суық планета — Плутон (-235°C)
45. Әлемдегі ең жылдам планета — Меркурий (172 мың км/сағ)
46. Әлемдегі ең тығыз планета — Жер (судан 5 есе тығызырақ)
47. Әлемдегі ең үлкен жанартау — Гавайядағы Мауна-Лао
(ені 10 км, тереңдігі 180 км)
48. Әлемдегі ең биік сөнбеген жанартау – Охос-дель-Саладо (Оңт. Америкада, 6887 м)
49. Әлемдегі ең кішкентай құс — Колибри (5 см)
50. Әлемдегі ең жылдам қозғалатын құс — Ителгі (200 км/с)
51. Әлемдегі ең күшті циклон — 1991ж, Бангладештегі циклон (138 мың адам қаза тапты)
52. Әлемдегі ең дүлей су тасқыны — 1888ж, Аустралиядағы Жаңа Оңт. Уэльс (биіктігі 1500 м)
53. Әлемдегі ең үлкен бұршақ — 1970 ж, Канзасқа жауған (шеңбері 44,5 см, салмағы 1кг)
54. Әлемдегі ең қатты бұршақ жауу — 1888 жылы Үндістанда (246 адамның өмірін қиған)
55. Әлемдегі ең ірі жапырақ — Рафия пальмасы (20 м)
56. Әлемдегі ең ірі тұқым — Кокос пальмасы (20 кг)
57. Әлемдегі ең ежелгі өсімдік — Каучик ағашы, антарктикалық қына (12 мың жыл)
58. Әлемдегі ең ауыр жыртқыш — Касатка (салмағы 9000 кг, ұзындығы 9 м)
59. Әлемдегі ең ұзын құрт — Солт. теңіз немертині (55 м)
60. Әлемдегі ең үлкен өрмекші — Құс жейтін өрмекші (228 см)
61. Әлемдегі ең үлкен шаян — Өрмекші-шаян (ені 2 м)
62. Әлемдегі ең ауыр жәндік – Голиаф-қоңыз (70-100 г)
63. Әлемдегі ең биік сүтқоректі — Керік (6 м)
64. Әлемдегі ең үлкен тропикалық орман — Оңт. Америкада орналасқан (6 млн км )
65. Әлемдегі жерінің аумағы жағынан ең үлкен ел — Ресей
67. Әлемдегі ең ұзын ел — Чили (4300 км)
68. Әлемдегі ең құрғақ жер — Атакама шөлі (жылына 1 тамшы жаңбыр жаумайды)
69. Әлемдегі ең ауыр жылан — Анаконда (200 кг)
70. Әлемдегі ең жылдам ұшатын бунақденелілер -Инеліктер (9км/сағ)
71. Әлемдегі ең биік шөп — Бамбук (25 м)
72. Әлемдегі ең тез өсетін шөп — Бамбук (күніне 1 м өседі)
73. Әлемдегі ең қауіпті саңырауқұлақ — Боз арамқұлақ
74. Әлемдегі ең ежелгі, тірі ағаш — Қылқанды қарағайлар (5000 жыл бойы тіршілік етіп келеді)
75. Құрлықтағы ең жылдам жануар — Қабылан (100 км/сағ)
76. Әлемдегі ең ұзын бұғаз — Мозамбик (1670 км)
77. Әлемдегі ең ұзын тұщы көл — Танганьика (1470 м)
78. Әлемдегі ең ір құс — Африка түйеқұсы
79. Әлемдегі ең ескі тау — Орал таулары (ұзындығы 2,5 мың км)
80. Әлемдегі ең кіші мұхит — Солтүстік Мұзды мұхит,
81. Әлемдегі ең терең бұғаз — Дрейк бұғазы (5248 м).
82. Әлемдегі ең жылы қуатты ағыс — Гольфстрим,
83. Әлемдегі ең суық қуатты ағыс — Батыс желде.

Дереккөзі: «География» топтамасынан