Түріктердің материалдық және рухани мәдениеті

Күні:
Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:
Қатысқандар:
Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы
Түріктердің материалдық және рухани мәдениеті
Зерттеу сұрағы: Әлем өркениетінің дамуына түрік мәдениеті қандай үлес қосты?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сәйкес)
6.2.2.4 – түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М.Қашғари, Ж.Баласағұни және А.Яссауи еңбектерінің тарихи құндылығын түсіндіру;

Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар ғалымдардың еңбектерін атап, шыққан өңірін картадан көрсете алады
Көпшілік оқушылар қазақ даласындағы ғалымдар еңбектерінің құндылығын түсіндіре алады
Кейбір оқушылар: ғұламалар еңбектерінің сол дәуірде атқарған қызметі мен бүгінгі күнгі тарихи маңызына баға бере алады

Бағалау критерийі

Ғұламар есімдерін, еңбектерін атайды, шыққан өңірлерін картадан көрсетеді.
Қазақ даласындағы ғалымдар еңбектерінің құндылығын түсіндіреді
Ғұламалар еңбектерінің сол дәуірде атқарған қызметі мен бүгінгі күнгі тарихи маңызына баға береді

Тілдік мақсаттар

Ғылым, трактат, ойшыл,философия, кумандар, өркениет
1. Жоғарыда аталған сөздердің мағынасын алған мәліметтер арқылы ашады және түсіндіреді (оқылым және айтылым дағдысы).
2. Егер сынып топқа бөлінсе әр топ мәтінде кездескен термин мағынасын ашады, керектісін оқушылар жазады (тыңдалым және жазылым дағдысы).
Диалогқа, жазуға қажетті сөз тіркестері
Ғалымдар еңбектерінің қызметі
Ғұламалар еңбегінің құндылығы

Құндылықтарға баулу
Ұлттық сана-сезім

Пәнаралық байланыс
География – ғалымдардың шыққан аймағын картадан көрсетеді
Дүниежүзі тарихы- ғалымдар сапар шекке өзге елдерді анықтайды
Әдебиет – әдеби шығармаларда кездескен мақалдар мағынасын түсінеді

Алдыңғы білім
6.2.2.4

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері
Ресурстар

Сабақтың басы
5 мин.
(Б) Түркілер сызбасын толтыру арқылы (тақтада) түркі сөзінің мағыналарын еске түсіру, жаңа тақырыпқа ойысу

Түркілер

Үшкір басты дулыға
Әскери шонжар
Үстемдік етуші тайпа

Сыныпты қиынды қағаздарды үлестіру арқылы 3 топқа бөлу. (қағаздарға Ж.Баласағұни, М. Қашғари, Қ.А. Яссауи деп жазылған)
Тірек сызба

Сабақтың ортасы
20 мин
(мәтінмен жұмысқа 8 мин.қорғауға 7 мин картамен жұмысқа 5 мин. беріледі)

Тапсырма № 1
(Т) Біздің ғалым және ол туралы ақпарат
Ғалымдар есімдері бойынша сынып топтарға бөлінеді. Топ болып мәтінмен жұмыс жасайды, ғалым туралы барлық мәліметті береді, топ болып өз жұмыстарын қорғайды. Топтың әр мүшесі ақпаратты жеткізуге қатысады. Ғалымдар өлкесін картадан көрсетеді
7 сынып оқулығы
Орта ғасыр картасы

Дескриптор
Мәтінмен танысады, тақырыпты меңгереді.
Ғалымдар туралы толық ақпарат ала отырып өзгелермен бөліседі, мәдениетке қосқан үлесіне тоқталу құндылығын сипаттау дағдысы қалыптасады
Картамен белсенді жұмыс жасайды

Сабақтың соңы
7 мин

Дескриптор

10 мин

Дескриптор

Тапсырма № 2 Қауіпті сұрақтар, мұқият бол
(Ж) Мұғалім сұрақтары бірнеше нұсқа жауаптарымен беріледі. Оқушы нұсқалардан дұрыс жауапты көрсетеді, немесе өз жауабын жазбаша түрде ұсынады.(10 сұрақ)
Мысалы:
Қауіпті сұрақтар, мұқият бол

р/с
Сұрақ
Иә н/е жоқ
Жоқ н/е иә
Өз жауабым

1
Әл Фараби жерленген қала?
Сарайшық
Түркістан

2
Ж.Баласағұнның атағы
Ұлы уәзір
Ақын

3
М. Қашғаридың еңбегі
Диуани хикмет
Даналық кітабы

4
Шу бойындағы қала?
Алмалық
Сығанақ

5
Қ. Яссауидің шәкірті
С. Бақырғани
Ю. Хамадани

6
Әл Фараби болған қала?
Исфахан
Бағдат

7
М.Қашғари турал пікір айтқан ғалымдар
А.Н. Кононов
Н.А. Баскаков

8
Фараб қаласы қай өзенге жақын?
Арыс
Сырдария

9
Дәуірлес ғалымдар
Баласағұни
Қашқари
Әл Фараби
Яссауи

10
Баласағұни еңбегін қай қалаларда жазды?
Баласағұн
Қашқар

1.Алған білімдерін жүйелеу дағдысы қалыптасады
2. Өз ойын орнықтылау дағдысын бекітеді

Тапсырма № 3
Бұл тапсырманы жұптасып орындайды
(Ж) Түркі ғалымдарының еңбектері және құндылықтары кестесін толтыру
Еңбек
Құндылығы

Түркі дәуірінде
Қазірде

Даналық кітабы

Құтты білік

Түркі тілдерінің сөздігі

1.Тарихи еңбектердің құндылығын көрсетеді
2.Зерттеу және салыстыру дағдысы қалыптасады

Үлестірме

7 сынып оқулығы
Үлестірме

Кері байланыс
3 мин
5 есеп әдісі кері байланыс жасалады
Р/с
Маған түсінікті болды
Маған түсініксіз болды
Маған оңай болды
Маған қиын болды
Мен қандай қабілетімді жетілдіруім керек

1

2

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?
Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Сыныппен жұмыс барысында (топтастыру әдісі арқылы) түркі сөзінің мағынасын толықтырады, мұғалімнен қолдау көреді. Топпен жұмыс жасау кезінде (Оқы, меңгер, бөліс, көрсет тапсырмасында ) үлгерімі төмен оқушылар қабілетті оқушылардан көмек алады, ЖАДА қалыптасады.
Жеке жұмысты орындау барысында (Таныс, жауап бер, толықтыр, дәлелде тапсырмасында ) қабілетті оқушылар тапсырманы жоғары деңгейде орындап өз білімдерін көрсетеді, дәлелдейді, толықтырады, мұғалімнен өз қолдау көреді.
Топтастыру әдісі арқылы алдыңғы білімге оралып, өткен сабақ пысықталады
Оқы, меңгер, бөліс, көрсет әдісі арқылы оқушылардың оқылым, айтылым, тыңдалым, дағдылары орнығады.
Таныс, жауап бер, толықтыр, дәлелде әдісі бойынша өз білімін жүйелеу , ұтымды ойлау, жазылым дағдылары қалыптасады.
Оқығанды салыстыр және бағала әдісі арқылы салыстыру, бағалау, зерттеу дағдылары қалыптасады.
Сергіту сәттерін қолдану
АКТ қолдану

Денсаулық сақтау технологиялары.
Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолдану.
Осы сабақта қолданылатын
Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма?
Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?
Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз. Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?
1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?
1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?