«Birlikten» – Jastar jylyna deıin

Batyr babalardan qalǵan qasıetti dástúr keıin Alash arystarynyń boıynan tabyldy. Aıtalyq, Alashtyń erek tulǵasy Smaǵul Sádýaqasuly qazaqta eń alǵashqy jastar uıymy Omby qalasynda 1914 jyly ashylǵandyǵyn jazady. Ol uıymnyń aty «Birlik» edi deıdi. Qarap otyrsaq, sol kezde de qazaq halqyn mádenı hám ádebı jaǵynan ilgeri qatardaǵy jurttarǵa qosý, ultshyldyq sezimin týǵyzý jolynda Maǵjan Jumabaıuly, Smaǵul Sádýaqasuly, Qoshke Kemeńgeruly, Shahmardan Áljanuly syndy ultymyzdyń óreli jastary bas kóteripti. Jáne bul jerde atalǵan uıymnyń ıdeologııalyq tizgini qazaqtyń rýhty aqyny Maǵjan Jumabaıulynda bolǵanyn aıta ketkenimiz jón. «Birlik» uıymynyń jınalysynyń tóraǵalyǵyna da, «Birliktiń» úni «Balapan» jýrnalynyń redaktorlyǵyna da Maǵjan Jumabaıuly saılanady. Sol kezeńde Alashtyń mańǵaz aqyny Maǵjannyń:

Arystandaı aıbatty,

Jolbarystaı qaıratty –

Qyrandaı kúshti qanatty

Men jastarǵa senemin! – dep barlyq qazaq jastaryna qaratyp óleń arnaýy ómir talabynan týǵanyna kóz jetkizemiz.

Aty aıtyp turǵandaı, «Birlik» qaýymy kúlli qazaq jastarynyń basyn qosqan úlken ıdeologıa alańy boldy. О́zderi jazyp qaldyrǵandaı, qıyn kúnderde týyp, qara túnderde ómirin ótkizse de aldyndaǵy adaldyq, ádildik, ultshyldyq jolynan taımady. Izgi nıet, qasıetti tileginen qaıtpady, shamasynsha ultyna qyzmet etý jolynda boldy. 

Ekken dán, etken qyzmet eshqaıda joǵalyp ketpeıtinindeı, odan beride qanshama ýaqyt ótip, túrli dáýirler qazaq halqyn nebir zobalańǵa salsa da, qazaq jastarynyń sol ór rýhy áli boıymyzda ekenin ár kezde ańǵartyp kelemiz. Tar kezeńde Alash arystary bastap «Birlikke» shaqyrǵan ulttyq rýh keıin 1986 jylǵy Jeltoqsan oqıǵasynda da týra solaı bas kóterdi. Ult taǵdyry tarazyda turǵanda batyr babalardyń qanymen kelgen ór namys qazaq jastaryn alańǵa atoılatyp shyǵardy. Sol Maǵjan aıtqan, kózderinde ot oınaǵan, sózderiniń jalyny bar, janynan góri ardy qymbat qoıatyn aıbarly jastar qazaqqa egemendik áperdi.

Biz munyń bárin nege aıtyp otyrmyz? Tabaldyryǵymyzdan attaǵan 2019 jyl – barlyǵymyz biletindeı Jastar jyly dep atalyp otyr. Ony Elbasy óziniń byltyrǵy 5 qazandaǵy kezekti Joldaýynda jastar men otbasy ınstıtýtyn qoldaý – memlekettik saıasattyń basymdyǵyna aınalýy tıis ekendigin eskerte kelip: «Jastardyń barlyq sanatyn qoldaýǵa arnalǵan sharalardy tolyq qamtıtyn áleýmettik satynyń aýqymdy platformasyn qalyptastyrý kerek. Kelesi jyldy «Jastar jyly» dep jarıalaýdy usynamyn», degen bolatyn.

Táýelsizdik jylnamasyna kóz júgirter bolsaq, Prezıdentimiz Nursultan Nazarbaev jastarǵa únemi qoldaý bildirip kele jatqanyn kóremiz. Aıtalyq, óz jemisin berip ónerli de ónegeli jastarǵa sep bolǵan «Serpin», «Dıplommen – aýylǵa!» baǵdarlamalary jastardyń óz mamandyǵy boıynsha jumysqa turyp, elimizge qyzmet etýi máselesine úlken kópir bolǵany anyq. 

Sondaı-aq Memleket basshysy N.Nazarbaev qazaq jastarynyń shetelde oqýyna úlken jol ashqan «Bolashaq» baǵdalamasyn jarıalap, jastardyń saıası-rýhanı jaǵynan tárbıeleýine kóp úles qosty. Bunyń barlyǵy bıylǵy Jastar jylyna ákelgen úlken baspaldaqtar. Eki  jyldan beri el ishinde úlken qoldaýǵa ıe bolyp, ónerli de bilimdi jastarymyzdyń tanylýyna sep bolyp jatqan «100 jańa esim» jobasy da Jastar jylynyń jarqyn bir beti dep qabyldaýymyzǵa turarlyq.

Biz Jastar jylynan ne kútemiz? Árıne, bıyl biz bul ataýly jyldan qazaq qoǵamynda buryn-sońdy bolyp kórmegen qazaq jastarynyń ıdeıalyq turǵyda uıymdasýy jáne qoǵamdyq-saıası isterge belsene aralasýyn kútetinimiz anyq. 

Qazaq halqyn órge súırer, ult qamy úshin ómirlerin sarp eter zıaly jastar bizde jeterlik. Solardyń kúsh biriktiretin, bir-birin birlikke shaqyratyn, baıaǵy «Birliktiń» jańasha sıpatta jalyndaı jarqyraıtyn kúnin kórseter jyl deýimiz kerek.