Құрылысиндустрия зауытын электрмен жабдықтау жүйесін жобалау

9

10

11

Аннотация

Дипломная работа посвящена разработке системы электроснабжения
завода стройиндустрии. Произведен расчет нагрузок по всему заводу в целом,
выбор наиболее рациональной схемы электроснабжения (сравнение двух
вариантов), рассчитаны токи короткого замыкания на шинах 115кВ и 35кВ, по
результатам которых осуществлен выбор электрооборудования. В
специальной части произведен расчет релейной защиты трансформатора
главной понизительной подстанции ГПП.
В дипломнойработе были расмотрены безопасность жизнидеятельности
и экономическая часть.

Аңдатпа

Дипломдық жұмыс құрылысиндустрия зауытын электрмен жабдықтау
жүйесін жобалауға арналған. Жұмыста бүкіл зауыт бойынша жүктемені
есептеу жүргізілген, электрмен жабдықтаудың ең тиімді сұлбасы таңдалған
(екі нұсқаны салыстыру арқылы), 115кВ және 35кВ шиналарындағы қысқа
тұйықталу тоқтары есептелініп, олардың нәтижелері бойынша электр
жабдықтары таңдалды. Арнайы бөлімде бас төмендеткіш қосалқы станция
(БТҚС) трансформаторының релелік қорғанысы қарастырылды.
Дипломдық жұмыста өміртіршілік қауіпсіздігі мен экономикалық бөлім
қарастырылды.

Annotation

Thesis is devoted to the development of of power supply system Building
Industry factory . The calculation of loads throughout the plant, chosen as the most
rational scheme of power supply (to compare two versions), calculated short-circuit
currents at the buses of 115kV and 35kV, which resulted in realized selection of
electrical equipment. In the special part deals choice of a rational voltage inside the
plant.
As a capstone work sections were examined for life safety and economic part.

12

Мазмұны

Кіріспе

8

1
1.1
1.2
2
2.1
2.2

2.3

2.4
3
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5

4
Құрылыс индустрия зауытын электрмен жабдықтау
Зауыттағы технологиялық процесс
Жобаға берілген мәліметтер
Зауыт бойынша электр жүктемелерін есептеу
Жарықтану жүктемесін есептеу
Зауыт бойынша 0,4 кВэлектр жүктемелерін есептеу
Трансформаторлар санын анықтау барысында 0,4 кВ
шинасындағы реактивті қуатты компенсациялау

Зауыт бойынша электр жүктемесінің нақтыланған есептелуі
Сыртқы электрмен жабдықтау сұлбаларын таңдау
I нұсқа 115 кВ желі үшін
Қысқа тұйықталу токтарын анықтау
Кернеуі 115 кВ кездегі коммутациялық аппараттарды таңдау
II нұсқа35 кв желі үшін
Кернеуі 35 кВ кездегі коммутациялық аппараттарды таңдау
U1кВ үшін жабдықтың таңдауы және қысқа тұйықталу тоғын
есептеу
9
9
11
12
12
13

14

25
27
27
30
31
33
37

40

4.1 СҚ — дан тұтынуын ескерете отырып Iкз (U=10 кВ) қысқа
тұйықталу тоқтарды есептеу
4.2 Ажыратқыштарды таңдау
4.3 Кабельдерді таңдау
4.4 Тоқ трансформаторларын таңдау
4.5 Кернеу трансформаторын таңдау
4.6 БТҚС шинасын таңдау
4.7 Изолятор таңдау
4.8 Картограмманы есептеу

41

42
45
49
55
47
57
57

5

6

6.1
Ағаш өңдеу шеберханасы шығырының электрлі жарық беретін
қондырғысының есебі
Экономикалық бөлім
Электр энергиясымен жабдықтаудың сыртқы сұлбасының
тиімділігінің техника-экономикалық дәлелдемесі
59

72
72

6.2 Инвестициялық жоспар
72

6.3

7

Финансты-экономикалық тиімділіктің инвестициялық
көрсеткіштері
Өмір тіршілік қауіпсіздігі

77

79

7.1 Зауыт цехтарындағы қауіпті және зиянды факторларға талдау

13
79

жасау

7.2
Зауыттағы өртке қарсы шаралар. Спринклерлік қондырғыға есеп
жүргізу
83

7.2 Электр қауіпсіздігі бойынша нөлдеуге есеп жүргізу
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымша А
Қосымша Б

14
86
90
91

Кіріспе

Хaлық шaруaшылығының жәнe өндіріcтің дaмуы элeктр энeргияcының
oдaн әрі жeтілдіруды тaлaп eткізудe: өндіріcтік кәcіпoрындaрды
экoнoмикaлық ceнімді элeктрмeн қaмтaмacыз eту жүйeлeрін, элeктржeтeктeрін
жәнe тeхнoлoгиялық прoцeccтeрді aвтoмaтты бacқaруды құру. Бүгінгі күндeгі
энeргeтикa caлacының мaмaндaры өндіріc көлeмінің үздікcіз ұлғaюы, жaңa
энeргeтикaлық oбъeкттeрдің құрылыc уaқытын aзaйту жәнe ecкілeрін қaйтa
қaлпынa кeлтіру, бacтaпқы қaржы caлымын aзaйту, eңбeк өнімділігін aрттыру,
элeктр энeргияcын өндірудің құрылымын жaқcaрту мәceлeлeрін шeшудe.
Элeктр энeргияcының нeгізгі пaйдaлaнушылaры өндіріc oрындaры,
трaнcпoрт, aуыл шaруaшылығы, қaлaлық кoммунaлды құрaлымдaр бoлып
тaбылaды. Aл, бұның көп бөлігі ocы өндіріc oрындaрынa тиecілі.
Диплoмдық жұмыcтың нeгізгі мaқcaты құрылыcиндуcтрия зaуытын
элeктрмeн қaмтaмacыз eтуді жoғaры ceнімділікпeн жәнe экoнoмикaлық
тиімділікпeн жoбaлaу. Элeктрмeн қaмтaмacыз eту үш кeзeңнeн тұрaды:
тeхникaлы-экoнoмикaлық нeгіздeмe, тeхникaлық жoбa жәнe cызбaлaр.
Oрнaтылғaн элeктрқoндығылaр экcплуaтaциялық қaуіпcіздікті, ceнімділікті
жәнe үнeмділікті қaмтaмacыз eтулeрі кeрeк. Жoбaлaу бaрыcындa бұл
көрceткіштeр тeхникaлық-экoнoмикaлық eceптeу көмeгімeн aлынaды.

Тeхникo-экoнoмикaлық
eceптeулeр нeгізіндe
өндіріcoрнын элeктрмeн

жaбдықтaудың cыртқы cұлбacын тaңдaу. Oл үшін өндіріcoрнының eceптік
жүктeмecін aнықтaу жәнecыртқы жaбдықтaу cұлбacындaғы кoммутaциялық
aппaрaтурaны тaңдaу қaжeт.
Бacты төмeндeткіш қocaлқы cтaнциядa жәнe трaнcфoрмaтoрлық қocaлқы
cтaнциядa кoндeнcaтoрлaр бaтaрeяcын қoю aрқылы рeaктивті қуaтқa
кoмпeнcaция жacaу. Зaуыт ішіндe БТҚC-дaн ТҚC-ғa дeйін, cинхрoнды
қoзғaлтқышқa дeйін жәнe дoғaлы бoлaт бaлқытқыш пeшкe дeйінгі жoғaры
кeрнeулі кaбeльдeрді тaңдaу жәнe кaбeльді журнaлды тoлтыру, зaуыттың
бacты жocпaрын, бір cызықты элeктрлік cхeмacын, aрнaйы бөлімнeн cұлбa
cызу кeрeк.

15

1 Құрылыс индустрия зауытын электрмен жабдықтау

1.1 Өндірістің технологиялық процессі

Құрылыс зауыттары негізінен цехтардан, шеберханалардан және басқа
да өндірістік құрылымдардан ұрады. Цехтардың, шеберханалардың және
өндірістік құрылымдардың құрамы өздері өндіретін бұйымдардың көлемімен,
технологиялық процесстың сипатымен және басқа да өндіріс факторларымен
анықталады. Сонымен қоса белгілі бір мөлшерде өндіріс дәрежесін
мамандандыру және басқа зауыттармен немесе өндіріс орындарымен бірге
жұмыс істеу қабілеті жатады.
Зауыт цехтары негізгі және қосымша болып бөлінеді. Негізгі цехтар
өндірістік өнімдерді өндірумен айналысады. Өнімді ұйымдастырудағы
технологиялық принципте негізгі цехтар бұйымды дайындайтын, өңдейтін
және шығаратын болып бөлінеді.
Минералды өнім цехында оқшаулағыш материалдар, минералды
мақтадан жасалған панельдер, жұқа талшықтар және басқа да бейметалл
минералды бұйымдар өндіріледі.
Бөлшектеу-сараптау қондырғысы- бұл тау жынысынан алынған массаны
өңдеп, оны өндіріске қолдануға шығаратын қондырғы болып табылады. Бұл
қонырғы өзінің ішіне үлкен немесе орта бөлу бөлшектегіштерін, тас елегіш
қондырғыны, конвейерлерді және тағы басқа жерүсті немесе жерасты
орындалатын ағымдық және кешенді жұмыстарды қамтиды.
Ағаш өңдеу шеберханасында келген ағаш өнімдерін өңдеумен
айналысады. Ағаш өңдеу жұмыстарына: едендерді, төбелерді орнату, қорама
қалыптарды, шатыр тіреуіштерін дайындау және өңдеу жатады. Сонымен
қатар, ағаш өңдеу жұмыстарына терезенің, есіктің ағаш бекітпелерін
дайындау және өңдеу, жиһаз дайындау жатады.
Металлқұрылыс цехының негізгі жұмысына металл бұйымдарын
жобалау, дайындау және құрастыру жатады.
Сөндіру қондырғысы- сумен араласқан қоймалжың әктас жасау ұшін
қолданылатын ұнтақты әктас өндіретін қондырғы.

Құрылыстермооқшаулау
шеберханасында төменгі және жоғары

температурада жұмыс жасайтын құбырлардың, қондырғылардың
оқшауламаларын құрастыру-құрылыс, жөндеу және қалпына келтіру
жұмыстары жүргізілелі.
Электрремонттық цехта трансформаторларды, электр машиналарын
және коммутациялық аппараттарды жөндейтін белгіленген нақты жұмыстар
жүргізіледі.
Арматуралық цехта арматура өнімдерін дайындаумен айналысады.
Дайындау процессі келесі кезеңдерден тұрады: жүкті түсіру, арматура
болатын қоймада қаттау және сақтау; оны арматура цехына жеткізу;
арматураны өңдеу және қалыптау орындарына жеткізу.

16

Іріпанелді құрылыс цехы- тұрғын үй құрылысында, фундамент
блоктарында, әртүрлі қондырғылар мен құрылымдарды қолданылатын
темірбетонды дайындайтын өндіріс орны болып табылады.
Ұяшықты бетон цехында майда қабырғалық блоктар, қабырғалық
ұяшықты бетонның жылуландырғышы, ұяшықты бетоннан жасалған
жылуоқшаулағыштар дайындалады.
Гипсшлакты қаптама цехында гипсшлактан жасалынған қаптамалар
өндіріледі. Қаптамалар ағаштан, металлдан және темірбетоннан дайындалады.

Шифер цехы-
шифер беттерін және басқа жабын өнімдерін

дайындаумен айналысатын өндіріс орны.
Электрремонттық жұмыстар зауыттың өзкүшімен қатар
мамандандырылған ұйымдармен жүргізіледі. Қуаты 1000кВА жоғары күштік
трансформаторлар және 1000 кВт жоғары электрқозғалтқыштарына
мамандандырылған ұйымдар жөндеу жұмыстарын жүргізеді. Үлкен

зауыттарда электрмашиналарын ,
қосылысреттегіш
аппараттар,

трансформаторларды және басқа да үлкен қондырғыларды жөндеп қалпына
келтіретін электрремонт цехтары салынады және бүкіл жұмыстар осы жерде
жүргізіледі.
Үлкен шеберханаларда электрқұрылғыларын жөндеудің технологиялық
процессі электрқондырғылардың бүлінген түйіндерін арнайы
мамандандырылға бөлімдерге (шашып-жинау, шаю, кептіру, орамдарды
қалпына келтіру) алынып келгенліктен ағымды-түйіндік әдісі бойынша
жүргізіледі.
Жөндеудің барлық түрлері ұжымның арнайы мамандандырылған
шеберхана бөлімдерін және бригаданы талап ететін электрремонт цехында
белгіленген технологиялық реттілікпен орындалады. Бұл цехтарда, негізінен,
қойма, жинақтау, дефектация және шаю,майлау орындары табылады.
Механизациялау базасы- бұл барлық құрылыс саласындағы өндірістегі
керекті жұмыс орны. Мұнда құрылыс орындарын, жөндеп, қалпына келтіру
орындарын, құрылыс және автотранспорт машиналарын, қойма
шаруашылығын, құрылыстағы өндірістік-басқармалық маңызы бар объекттеге
қызмет көрсетеді.
Механизация базасына келіп түсетін құрылғылар немесе көліктер базада
Техникалық байқаудан немесе жөндеуден өтіп эстакададағы тазалау орнына
жеткізіледі және өндіріс орынының техникалық байқау күту алаңына
қойылады. Техникалық байқаудан немесе жөндеуден кейін арнайы тұрақтарда
сақталынады.

17

1.2 Жобаның бастапқы берілгендері

Зауыт қуаты 40 МВА кернеулері 1153710,5 кВ екі үш орамды
трансформаторлары бар энергожүйе подстанциясынан қорек алады.
Трансформаторлар жеке-жеке жұмыс жасайдыЖүйе қуаты 700 МВА;
жүйенің115 кВ жағындағы жүйеге қатысты реактивті кедергісі — 0,4.
Энергожүйеден зауытқа дейінгі қашықтық 5,5 км. Зауыт екі ауысыммен
жұмыс істейді. Зауыт цехтары бойынша электр жүктемесінің деректері 1.1-
кестеде көрсетілген және де зауыттың бас жоспарының сұлбасы берілген.

1 кесте — Зауыттың электр жүктемелері

18 Цех №
Цехтар атауы
ЭҚ
саны, n
Орнатылған қуат, кВт
Цех №
Цехтар атауы
ЭҚ
саны, n
Бір ЭҚ, Рн
∑Рн
1
Толтыру қоймасы
25
1-20
250
2
Цемент қоймасы
10
1-30
380
3
Минералды өнім цехы
70
1-30
1900
4
Бөлшектеу-сараптау қондырғысы
20
10-30
350
5
Тб өнімінің ашық полигоны
30
1-20
250
6
Ағаш өңдеу шеберханасы
10
1-10
70
7
Металлконструкция цехы
40
1-50
930
8
Сөндіру қондырғысы
5
10-20
80
9
Компрессорлар орны:
—
—
—
—
a) 0,4 кВ
10
10-40
280
—
б) СҚ 10 кВ
4
800
3200
10
Құрылыстермооқшаулау
шеберханасы
10
10-30
200
11
Қазандық
35
10-80
580
12
Электрремонттық цех
36
4-30
200
13
Зауыт әкімшілігі
30
1-10
150
14
Арматура құю цехі
50
1-80
1600
15
Іріпанельдік құрылыс цехы
60
1-80
1900
16
Тб өнім цехы
30
10-30
580
17
Ұяшықты бетон цехы
50
10-30
980
18
Гипсшлакты қаптама цехы
30
5-30
350
19
Шифер цехы
50
3-40
1200
20
Механизациялау базасы
45
2-50
900
21
Бетон-ерітінді цехы
30
1-30
450

2 Зауыт бойынша электр жүктемелерін есептеу

2.1 Жарықтандыру жүктемесін есептеу

Өндірістің жүктемесін анықтағанда, жарықтану жүктемесінің есептелуін
сұраныс коэффициенті және өндіріс ауданының шаршы метрге жарықтану
жүктемесінің меншікті тығыздығының жеңілдетілген әдісімен шығарамыз.
Бұл әдіс бойынша есептелетін жарықтандыру жүктемесі ең жүктелген
ауысымдағы жарықтандырудың орташа қуатына тең деп қабылданады және
келесі формулалар бойынша есептеледі:

PPO K CO PУО , кВт,
QPO tg 0 PPO , квар,

(2.1)

(2.2)

мұнда, Кco — жарықтандыру жүктемесінің активті қуаты бойынша
сұраныс коэффициенті. Сұраныс коэффициенті (Кco) цехтың түріне
байланысты анықтамалардан алынады.
tg о — жарық қондырғысының белгілі cosφ мәнімен анықталатын
реактивті қуат коэффициенті (ДРЛ және люмминисценті лампа үшін cosφ мәні
0,9-ға тең, сәйкесінше tgφ=0,5.);

P
— цех бойынша жарықтандыру қабылдағыштардың орнықты қуаты.

PУO 0 F , кВт,

(2.3)

мұнда, F — зауыттың жалпы планы бойынша анықталатын өндіріс
ғимаратының аймағы:

Fцех.терр. F1 F2 F3 … Fn ,
(2.4)

Fз.терр. А В , м2
Fтерр.жарык Fз.терр. , м2

(2.5)

(2.6)

мұнда, о -1м2 келетін меншікті есептік қуат, кВт. Бұл шама ғимараттың
түріне тәуелді.
Барлық есептік берілулер мен мәндер 2.1 -«Жарықтандыру жүктемесін
есептеу» кестесіне енгізіледі.

19уо

2.1 кесте — Жарықтық жүктемені еептеу

20 Цех
№
Цехтар атауы
Ғимарат өлшемдері, м
Ұзын.,м Ені, м
Ғимарат
ауданы,
м²
Меншікті
жарықтану
жүктемесі,
ρ0, кВтм2
Сұран
ыс
коэф.,
Кс0
Жарық-
танудың
орнатыл-
ған қуаты,
Рyо, кВт
Жарықтану
жүктемесінің
есеп.қуаты
Cosϕ0
tgϕ0
Лам-
па
түрі
Цех
№
Цехтар атауы
Ғимарат өлшемдері, м
Ұзын.,м Ені, м
Ғимарат
ауданы,
м²
Меншікті
жарықтану
жүктемесі,
ρ0, кВтм2
Сұран
ыс
коэф.,
Кс0
Жарық-
танудың
орнатыл-
ған қуаты,
Рyо, кВт
Рро,
кВт
Qро,
кВар
Cosϕ0
tgϕ0
Лам-
па
түрі
1
Толтыру қоймасы
172 24
4128,00
0,01
0,6
41,28
24,76
12,38
0,90
0,5
ДРЛ
2
Цемент қоймасы
44 32
1408,00
0,01
0,6
14,08
8,44
4,22
0,90
0,5
ДРЛ
3
Минералды өнім зауыты
76 56
4104
0,012
0,95
49,24
46,78
23,39
0,90
0,5
ДРЛ
4
Бөлшектеу-сараптау
қондырғысы
44 44
1936
0,015
0,95
29,04
27,58
13,79
0,90
0,5
ДРЛ
5
Тб өнімінің ашық
полигоны
108 24
2592
0,012
0,95
31,10
29,54
14,77
0,90
0,5
ДРЛ
6
Ағаш өңдеу шеберханасы
44 12
528
0,015
1
7,92
7,92
7,96
0,90
0,5
ДРЛ
7
Металлконструкция цехі
52 32
1664
0,012
0,95
19,96
18,96
9,48
0,90
0,5
ДРЛ
8
Сөндіру қондырғысы
24 24
576
0,015
0,95
8,64
8,64
4,32
0,90
0,5
ДРЛ
9
Компрессорлар орны
32 20
640
0,01
0,6
6,4
3,84
1,92
0,90
0,5
ДРЛ
10
Құрылыстермооқшаулау
шеберханасы
40 12
480
0,015
1
7,2
7,2
3,6
0,90
0,5
ДРЛ
11
Қазандық
44 16
704
0,014
0,95
9,85
9,36
4,98
0,90
0,5
ДРЛ
12
Электрремонттық цех
36 24
864
0,015
0,95
12,96
12,31
6,15
0,90
0,5
ДРЛ
13
Зауыт әкімшілігі
100;24;28 20;12;12
2624
0,018
0,90
47,55
42,8
21,4
0,90
0,5
ЛЛ
14
Арматура құю цехі
124 32
3968
0,013
1
51,58
51,58
25,79
0,90
0,5
ДРЛ
15
Іріпанельдік құрылыс
зауыты
132 36
4752
0,015
0,95
71,28
67,72
33,86
0,90
0,5
ДРЛ
16
Тб өнім зауыты
20;32 20;20
1040
0,015
0,85
15,6
13,26
6,63
0,90
0,5
ДРЛ
17
Ұяшықты бетон зауыты
60;24 40;12
2688
0,015
0,85
40,32
34,27
17,13
0,90
0,5
ДРЛ
18
Гипсшлакты қаптама
зауыты
60 24
1440
0,015
0,95
21,6
20,52
10,26
0,90
0,5
ДРЛ
19
Шифер зауыты
212 40
8480
0,015
0,95
127,2
120,84
60,42
0,90
0,5
ДРЛ
20
Механизациялау базасы
120 16
1920
0,015
0,95
28,8
27,36
13,68
0,90
0,5
ДРЛ
21
Бетон-ерітінді зауыты
104 68
7072
0,015
0,95
106,08
100,78
50,39
0,90
0,5
ДРЛ
Цехтар бойынша қорытынды
— —
53608
—
—
—
684,46
346,52
—
—
—
Аумақты жарықтандыру
616 408
197720
0,009
1
2261,9
2261,9
1130,97
0,90
0,5
ДРЛ
13

2.2 Зауыт бойынша электрлік жүктемелерді есептеу

Зауыт цехтары бойынша кернеуі 1кВ-қа дейінгі электр жүктемелерді
есептеу РТМ 36.18.32-92 бойынша жүргізіледі. Цехтар бойынша күштік
және жарықтану жүктемелерді есептеудің нәтижелері 2.2кестеге «Кернеуі 0,4
кВ зауыт цехтары бойынша күштік жүктемелерді есептеу» енгізілген.
Электр қабылдағыштар топтары үшін ең жүктелген ауысымдағы орташа
активті және реактивті жүктеме есептеледі:

Рсм=Ки∙ΣРн,
Qсм=Pсм∙tgφ,

мұндағы, Ки — қолданыс коэффициенті;
tgφ — қолданыс коэффициенті.
Электр қабылдағыштардың эффективті саны:

(2.7)
(2.8)

nэ=

2 Pн
Pн. макс.

(2.9)

Электр қабылдағыштардың есептік активті және реактивті қуаттары:

Pp=Kр∙Pсм,

(2.10)

мұндағы, Кр — есептік коэффициент.

2.3 Цех трансформаторлар санын таңдау және 0,4 кВ және 10 кВ
кернеудегі реактивті қуатты компенсациялау

Цех трансформаторларының саны мен қуатын таңдау келесі
факторларды ескеріп, технико-экономикалық есептеулер жолмен
шығарылады: тұтынушыларды электрмен қамдау сенімділігінің
категориялары; 1кВ-қа дейінгі реактивті жүктемені компенсациялау; қалыпты
(нормалы) және авариялы режимдерде трансформатордың аса жүктемелу
қабілеті;жүктеме графигі бойынша трансформаторлардың тиімді жұмыс
режимдері.
Ең көп есептік активті жүктемені қамдау үшін қажетті қуаттары бірдей
цех трансформаторлардың минималды саны:

N Tmin

Pp0,4
K 3 SHT

N ,

(2.11)

мұнда, Рp0,4 — суммалық есептік активті жүктеме, кВт

14

2.2 кесте -U = 0,4 кВ Зауыт цехтары бойынша күштік және жарықтық жүктемелерді есептеу

15 №
Цехтардың аталуы
ЭҚ
сан
Орнатылған қуат,
кВт
m
Kи
cos
tg
Орташа жүктеме
nэ
Kp
Есептік жүктеме
№
Цехтардың аталуы
n
Рнmin
Рнmax
Pн
m
Kи
cos
tg
Pсм,кВт
Qсм,квар
nэ
Kp
Pp, кВт
Qp, квар
Sp, кВА
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1
Толтыру қоймасы
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
а) күштік жүктеме
25
1
20
250
m3
0,25
0,6
1,33
62,5
83,12
25
0,82
51,56
83,12
—
1
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
24,76
12,38
—
1
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
76,33
95,51
122,26
2
Цемент қоймасы
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
2
а) күштік жүктеме
10
1
30
380
m3
0,25
0,6
1,33
95
126,35
10
0,9
85,5
138,95
—
2
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
8,44
4,22
—
2
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
93,95
143,21
171,27
3
Минералды өнім
зауыты
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
3
а) күштік жүктеме
70
1
30
1900
m3
0,6
0,8
0,75
1140
855
70
0,8
912
855
—
3
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
46,78
23,39
—
3
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
958,78
878,29
1300,32
4
Бөлшектеу-сараптау
қондырғысы
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
4
а) күштік жүктеме
20
1
30
350
3
0,5
0,75
0,88
175
154
20
0,85
148,75
154
—
4
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
27,58
13,79
—
4
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
176,33
167,79
243,4
5
Тб өнімінің ашық
полигоны
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
5
а) күштік жүктеме
30
1
20
250
m3
0,3
0,7
1,02
75
76,5
25
0,85
63,75
76,5
—
5
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
29,54
14,79
—
5
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
93,30
91,29
130,53
6
Ағаш өңдеу
шеберханасы
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
6
а) күштікжүктеме
10
1
10
70
m3
0,4
0,65
1,17
28
32,76
10
0,9
25,2
36,03
—
6
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
7,92
3,96
—
6
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
33,12
39,99
51,92
15

2.2 — кестенің жалғасы

16 №
Цехтардың аталуы
ЭҚ
сан
Орнатылған қуат,
кВт
m
Kи
cos
tg
Орташа жүктеме
nэ
Kp
Есептік жүктеме
№
Цехтардың аталуы
n
Рнmin
Рнmax
Pн
m
Kи
cos
tg
Pсм,кВт
Qсм,квар
nэ
Kp
Pp, кВт
Qp,
квар
Sp, кВА
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
7
Металлконструкция цехі
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
7
а) күштік жүктеме
40
1
50
930
m3
0,4
0,6
1,33
372
494,76
38
0,75
279
494,76
—
7
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
18,96
9,48
—
7
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
297,96
504,24
585,70
8
Сөндіру қондырғысы
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
8
а) күштік жүктеме
5
10
20
80
m3
0,5
0,7
1,02
40
40,8
5
0,96
38,40
44,88
—
8
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
8,64
4,32
—
8
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
47,04
49,20
68,06
9
Компрессорлар орны
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
9
а) күштік жүктеме
10
10
40
280
m3
0,7
0,8
0,75
196
147
10
0,90
176,40
161,70
—
9
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
3,84
1,92
—
9
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
180,24
163,62
243,43
10
Құрылыстермооқшаулау
шеберханасы
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
10
а) күштік жүктеме
10
10
30
200
M=3
0,5
0,65
1,12
100
117
10
0,90
90,00
128,70
—
10
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
7,20
3,60
—
10
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
97,20
132,30
164,16
11
Қазандық
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
11
а) күштік жүктеме
35
10
80
580
m3
0,5
0,8
0,75
290
217,5
15
0,85
246,50
217,50
—
11
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
9,36
4,68
—
11
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
255,86
222,18
338,86
12
Электрремонттық цех
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
12
а) күштік жүктеме
36
4
30
200
m3
0,30
0,7
1,02
60
61,2
14
0,85
51,00
61,20
—
12
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
12,31
6,16
—
12
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
63,31
67,36
92,44
16

2.2 — кестенің жалғасы

17 №
Цехтардың аталуы
ЭҚ
сан
Орнатылған қуат,кВт
m
Kи
cos
tg
Орташа жүктеме
nэ
Kp
Есептік жүктеме
№
Цехтардың аталуы
n
Рнmin
Рнmax
Pн
m
Kи
cos
tg
Pсм,кВт
Qсм,квар
nэ
Kp
Pp, кВт
Qp,квар
Sp, кВА
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
13
Зауыт әкімшілігі
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
13
а) күштік жүктеме
30
1
10
150
m3
0,40
0,70
1,02
60
61,2
30
0,75
45,00
61,20
—
13
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
42,80
21,40
—
13
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
87,80
82,60
120,55
14
Арматура құю цехі
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
14
а) күштік жүктеме
50
1
80
1600
m3
0,30
0,60
1,33
480
638,4
40
0,75
360,00
638,40
—
14
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
51,58
25,79
—
14
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
411,58
664,19
781,38
15
Іріпанельдік құрылыс
зауыты
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—

—
15
а) күштік жүктеме
60
1
80
1900
m3
0,25
0,70
1,02
475
484,5
48
0,75
356,25
484,50
—
15
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
67,72
33,86
—
15
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
423,97
518,36
669,66
16
Тб өнім зауыты
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—

—
16
а) күштік жүктеме
30
10
300
580
m3
0,30
0,70
1,02
174
177,48
30
0,75
130,50
177,48
—
16
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
13,26
6,63
—
16
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
143,76
184,11
233,59
17
Ұяшықты бетон
зауыты
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—

—
17
а) күштік жүктеме
50
10
30
980
m=3
0,40
0,65
1,17
392
458,64
50
0,75
294,00
458,64
—
17
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
34,27
17,14
—
17
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
328,27
475,78
578,04
18
Гипсшлакты қаптама
зауыты
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—

—
18
а) күштік жүктеме
30
5
30
350
m3
0,40
0,70
1,02
140
142,8
24
0,85
119,00
142,80
—
18
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
20,52
10,26
—
18
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
139,52
153,06
207,11
17

2.2 — кестенің соңы

18 №
Цехтардың аталуы
ЭҚ
сан
Орнатылған қуат,кВт
m
Kи
cos
tg
Орташа жүктеме
nэ
Kp
Есептік жүктеме
№
Цехтардың аталуы
n
Рнmin
Рнmax
Pн
m
Kи
cos
tg
Pсм,кВт
Qсм,квар
nэ
Kp
Pp, кВт
Qp,квар
Sp, кВА
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
19
Шифер зауыты
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
19
а) күштік жүктеме
50
3
40
1200
m3
0,35
0,70
1,02
420
428,40
50
0,75
315,00
428,40
—
19
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
120,84
60,42
—
19
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
435,84
488,82
654,91
20
Механизациялау
базасы
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
20
а) күштік жүктеме
45
2
50
900
m3
0,30
0,70
1,02
270
275,40
40
0,75
202,50
275,40
—
20
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
27,36
13,68
—
20
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
229,86
289,08
369,33

Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
229,86
289,08
369,33
21
Бетон-ерітінді зауыты
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
21
а) күштік жүктеме
30
1
30
450
m3
0,50
0,75
0,88
225
198
30
0,80
180,00
198,00
—
21
б)жарықтық жүктеме
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
100,78
50,39
—
21
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
280,78
248,39
374,88
Аумақты жарықтандыру
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
2261,90
1130,97
—
Қорытынды
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
7116,72
790,45
9836,34
18

Кз — трансформатордың жүктеме коэффициенті, Кзтр=0,7;
ΔN — ең жақын бүтін санға дейінгі қосымша;
Sнтр — трансформатордың келісілген номиналды қуаты.
Трансформатордың келісілген номиналды қуатын жүктеменің меншікті
тығыздығы арқылы табамыз.

S уд
S p0,4
Fцех о в (2.12)

S уд
9836,34
53608
0,18кВА м

Sуд0,2 болғандықтан трансформатор қуатын Sнтр= 1000 кВА тең
қабылдаймыз. Майлы трансформатор ТМН-1000-100,4 кВ таңдаймыз.[2,
215б]

N т min
7116,72
0,75 1000

0,52 10 дана

Трансформаторлардың таңдалған саны бойынша кернеуі 1 кВ-қа
дейінгі желіге трансформаторлар арқылы берілетін ең көп реактивті қуатты
анықтаймыз.

Q 1 (1,1 N

тэ

з р 0,4

(2.13)

Q = (1,1 10 1000 0,75) 2 — 7116,722=4173,1квар
1

Реактивті қуаттың таралуы 2.1 суретте көрсетілген.

Qэ

6 кВ

Q1

N=11

0,4кВ

Qнбк

Рp0,4;Qp0,4

2.1 сурет — Реактивті қуаттың таралу сұлбасы

0,4 кВ шиналарында реактивті қуаттар балансы шартынан Qнбк1
шамасын анықтаймыз:

19

Sнт К 2 ) — Р 2

Qнбк1 Q1 Q p0,4

(2.14)

Qнбк1 6790,45 4173,1 2617,35кваp

Әр трансформаторға келетін бір конденсатордың батареясының қуатын
анықтаймыз:

Qнбк.ТП
Qнбк
N т.э
(2.15)

Q НБКТП

2617,35
10

261квар

Есептеулер нәтижесі бойынша УКЛН-0,38-300-150У3конденсаторлық
батареясын таңдаймыз. [2, 400б]. Есептеулер нәтижесі бойынша 2.3 кесте —
«ТП бойынша цехтер жүктемелерін тарату» құрылады.

2.3 кесте — Төменвольтті жүктемелерді ТҚС бойынша орналастыру

20 № ТП Sнт,кВА Qнбк
№ цехов
Рр0,4, кВт
Qр0,4, кВар
Sр0,4, кВA
К’з
ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
3
958,78
878,29

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
8
47,04
49,2

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
11
255,86
222,18

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
1
76,33
95,51

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
12
63,31
67,36

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
17
328,27
475,77

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
19
438,84
448,82

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
20
229,86
289,08

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
56% жару
1261,9
633,34

ТП1 ТП2 ТП3
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк

—
-1500,00

ТП1 ТП2 ТП3 жиынтық

3657,2
1659,65
4016,16
0,8
ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
7
297,97
504,24

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
4
176,34
167,79

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
15
423,97
518,36

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
14
411,58
664,19

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
13
87,8
82,6

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
10
97,2
132,3

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
2
93,94
143,21

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
16
143,76
184,11

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
9
180,24
163,62

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
5
93,30
91,29

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
18
139,52
153,06

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
6
33,12
39,99

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
21
280,77
248,39

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк
44% жару
1000
497,62

ТП4 ТП5 ТП6
(2х1000)
(2х1000)
(1х1000)
Qнбк = 5*300= 1500 квар
— Qнбк

-1500

ТП4 ТП5 ТП6 жиынтық

3459,52
2058,55
4025,45
0,81

2.3.2 Реактивті қуатты цехтық қосалқы станциялар бойынша
нақтыланған пропорционал таратылуы

Конденсаторлық батареяның есептік мәні

Q р.нбк
Qнб к Q p .ТП 1 ТП 3
Q p.0,4

(2.16)

мұндағы, Qнбк — төмен кернеулі конденсатор батареялардың қуаты, кВар;
Q pТТ 1 ТП 3 — әр магистраль бойынша реактивті қуаттың мәні,кВар;
Qp.0,4 — зауыт бойынша жиынтық реактивті қуат, кВар.
Компенсацияланбаған реактивті қуаттың мәні:

Qкомп Qp.ТП1 ТП 3 Qф.ТП1 ТП 3

(2.17)

ТП1ТП3 бойынша:
ТП1 ТП3бойынша:

Q р нбкТП1 3
2617,35 3159,65
6790,45

1217,87квар

Нақты реактивті қуат:
Qф.ТП1 ТП 3 5 300 1500квар,
Q 3159,65 1500 1796,02 .

ТП4 ТП6 бойынша:

Q р нбкТП4 6

2617,35 3558,15
6790,45

1371,47квар

Нақты реактивті қуат:

Qф.ТП 4 ТП 6 5 300 1500квар,

Трансформаторлық қосалқы станция бойынша реактивті қуаттың
таралуы 2.4 кестеде келтірілген.

2.4 кесте — Qнбк — лардың ТҚС-лар бойынша нақтыланған таратылуы

21 ТҚС
Qр ТП, квар
Qр НБК, квар
Qф ТП, квар
Qнеск, квар
ТҚС1 ТҚС3
3159,65
1217,87
1500
1659,56
ТҚС4 ТҚС6
3558,15
1371,47
1500
2058,15

2.3.3 Трансформаторлардағы қуат шығындарын анықтау

Есептеу нәтижелері

бойынша 1000 кВА қуатты ТМН-1000

трансформаторын таңдадық. Трансформаторлардың паспорттық мәліметтері
2.5 кестеде келтірілген.

2.5кесте- Трансформатордың паспорттық берілулері

Трансформатордағы актив қуаттың шығыны келесі өрнекпен анықталады:

Рт ( Pхх Pкз К з2 ) N (2.18)

Трансформатордағы

реактив

қуаттың

шығыны

келесі

өрнекпен

есептеледі:

I %
100
U %
100
Sн т К з2 ) N (2.19)

I магистраль үшін: жүктелу коффициенті Кз=0,8, трансформаторлардың
саны N=5.
ΔРт (1,9 10,8 0,762 ) 5 44,32, кВт

ΔQт (
1,2
100
1000
5,5
100
1000 0,762 ) 5 237,32, квар

II магистраль үшін:
трансформаторлардың саны N=5;

жүктелу

коффициенті

Кз=0,81,

ΔРт (1,9 10,8 0,762 ) 5 44,58кВт

ΔQт (
1,2
100
1000
5,5
100
1000 0,762 ) 5 238,64квар

Трансформатордың жиынтық шығыны:

Σ Δ Р = 44,32+44,58=88,9 кВт;

Σ Δ Q = 237,32+238,64=475,96 квар

22 Sн, кВА
Iх.х, %
Uк.з, %
∆Pх.х, Вт
∆Pк.з, Вт
1000
1,2
5,5
1900
10800
Qт ( хх
Sн т кз

2.3.4 Жоғары вольтты есептік жүктемелерді анықтау

9 цех бойынша 10 кВ СТД-800-2РУХЛ4 типті синхронды
қозғалтқыштардың паспорттық мәліметтері: Рн СД=800кВт; cos =0,89; NСД=4;
к з=0,85, tgφ= 0,62, ω=500 обмин.[2, 133б]
Синхронды қозғалтқыш үшін есептік активті және реактивті қуаттарды
анықтаймыз:

р.сд н.сд N сд К з

. 800 4 0,85 2720 ;

Qр.сд Р р.сд tg
(2.20)

(2.21)

Q р.сд 2720 0,62 1686,46квар.

2.3.5 БТҚС — ң 10 кВ шинасындағы реактивті қуаттың компенсациялық
есебі
10кВ-тық шинадағы реактивті қуаттың таралу сұлбасы 2.2 суретінде
көрсетілген.
Резервті қуат:

Q рез 0,15 Q расч 0,12 (Q р0,4 QтТП Q рСД ),

Q рез 0,15·(366,51 + 475,96 + 1686,4) = 895,23 квар.

Энергетикалық жүйеден келетін қуат:

Qэ 0,25 Р … жалғасы