Қазақстандық марганец: Болат Назарбаев, Құлыбаевтар мен Кеңес Рақышевтарды не байланыстырады?

Марганец өндіруші компанияның экс-қожайыны Нұрша Кәкенов Болат Назарбаевтың рейдерлік тәркілеудің жаңа фактісін жариялады. Ол «KARUAN» ЖШС-да жарты жыл ғана құрылтайшы болып үлгерген. Orda.kz редакциясы қазақтың марганецінен кім пайда тапқанын анықтаған. Зерттеу мақаласымен Kznews.kz сайты бөлісуді жөн көрді.

Қаржы мониторингі агенттігінің хабарлауынша, Алматы қаласының Экономикалық тергеу департаменті Болат Назарбаев пен оның бұрынғы әйелі Майра Құрманғалиеваға қатысты «KARUAN» ЖШС-ін рейдерлік жолмен басып алу фактісі бойынша тергеуді бастады. Елбасының інісі мен келініне қатысты арызды марганец барлау және өндіру кәсіпорнының бұрынғы ортақ иелерінің бірі Нұрша Кәкенов жазған. ҚР Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі ауыр өнеркәсіп департаментінің экс-директоры оның шығыны 150 млн долларды құрағанын айтты.

Orda.kz редакциясы былтыр қыркүйек айында таратылған «KARUAN» ЖШС қашан және кімге тиесілі екенін анықтады.

«KARUAN» ЖШС кімге тиесілі еді?

2004 жылдың қазан айында Руслан Амельченко Маңғыстау облысындағы Айткөкше кен орнында марганецті барлау және өндіру бойынша компания құрды. Бір жарым жылдан кейін, 2006 жылдың қаңтарында марганец өндіру кәсіпорнына жаңа құрылтайшылар – Яков Табачник, Сергей Бычков және Нұрша Кәкенов келді. Бірақ жарты жылдан кейін компания Елбасының інісі Болат Назарбаевтың қолына өткен.

Актив көпке дейін Назарбаевтың қолында болған жоқ: 2008 жылдың 13 ақпанында ЖШС екі жаңа құрылтайшы мен директорға берілді. Жалпы, Елбасының інісі KARUAN-ға бір жарым жылдан астам уақыт иелік етті. Басшы креслосына Владислав Быков отырды, ал Орталық Азия инвестициялық консалтингтік компаниясы мен ILMAX (GB) LTD қожайындары болды. Ал егер екінші компания жойылған болса, онда біріншісі туралы толығырақ айтып кеткен жөн.

Марганец өндіруші кәсіпорынды сатып алу кезінде Орталық Азия инвестициялық консалтингтік компаниясы заңды және жеке тұлғалардың меншігінде болды.

ALMEX PLUS

ALMEX PLUS ұйымы Тимур мен Динара Құлыбаевқа тең құқылы тиесілі.

Еркін Әбішев – «ALMEX Holding Group» АҚ заң департаментінің экс-директоры.

Марат Мұхамбетов – Басқарма төрағасының халықаралық істер жөніндегі экс-орынбасары
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ (Халық Банкі), «Цеснабанк» АҚ басқарма төрағасының бұрынғы орынбасары және басқарма мүшесі.

Серік Святов – «Narxoz University» АҚ директорлар кеңесінің төрағасы.

Болат Святов – Ақсу ферроқорытпа зауытының бұрынғы директоры және «Тау-Кен Самұрық» ұлттық тау-кен өндіру компаниясының басқарма төрағасының бұрынғы төрағасы.

Қазір «Орталық Азия инвестициялық консалтингтік компаниясы» «Fincraft Resources» акционерлік қоғамының еншілес кәсіпорны болып табылады. Тағы бір құрылтайшы – Диас Кенжубулатов, ол бір мезгілде директор қызметін атқарады.

2012 жылдың қаңтарында «KARUAN» ЖШС басшысы ауысып, жаңадан басшылыққа Дәуренбек Тәліпов келді. Ал бір-екі жылдан кейін (24.02.2014 ж) негізін қалаушы өзгерді. Орталық Азия инвестициялық консалтингтік компаниясының орнына Кеңес Рақышев пен оның кәсіпорны SAT & Co Netherlands N.V. марганец өндіру кәсіпорнын ала бастады.

Бірақ 2014 жылдың қыркүйегінде Орталық Азия инвестициялық консалтингтік компаниясы қайтадан KARUAN иесі болды. Ол кезде ол SAT & Company арқылы Рақышевке және бұрын «Досжан темір жолы» АҚ директорлар кеңесінің мүшесі болған Нұржан Махановқа тиесілі болды.

2016 жылдың наурыз айында ILMAX (GB) LTD жабылған болатын және енді оның иесі бола алмайды. Осы уақытқа дейін директор креслосына Диас Кенжубулатов отырды, ол «KARUAN» ЖШС таратылғанға дейін жетекшілік етті. 2016 жылдың 28 қазанында Fincraft Resources акционерлік қоғамы жаңа құрылтайшы болды, оның 97,85%-ы Кеңес Рақышевқа тиесілі. Қалған үлес Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қолында.

2021 жылдың қыркүйегінде KARUAN өз қызметін тоқтатты. 2017 жылдан бері кәсіпорын бір теңге де салық төлемеген.

Сондай-ақ, Данияр Әлпиев «Алтын Орда» базарын рейдерлердің басып алғанын хабарлады. 2000 жылдардың басында базар оның әкесі Алтынбек Әлпиевтің меншігінде болған. Ұлының айтуынша, 2007 жылы әкесін өлтіріп, базарды басып алып кеткен. Қанды қаңтардан кейін және базардағы көптеген тексерулерден кейін бағаның қымбаттауы, қолжетімділікке шектеу қою, бағаны үйлестіру және басқа да заң бұзушылықтар анықталды.

Базар аумағы шынымен де құрылтайшысы әрі басшысы Елбасының інісі Болат Назарбаев болған «ҚҰРЫЛЫС LTD» ЖШС-не тиесілі болған. Алтын Орданың жаңа қожайыны Данияр Әлпиев атанды. Мамыр айында тағы бір кәсіпкер базарда рейд жүргізетінін хабарлады. Базардың бұрынғы директоры Данияр Әбдіғапаров та президентке жүгініп, жаңа әкімшілікті рейдерлік әрекетке барды деп айыптады.

Orda.kz тілшісі «Алтын Орда» базарында болып, жаңа басшылықтың жағдайын көрді. Сонымен қатар, редакцияның қолында «ҚҰРЫЛЫС ЛТД» ЖШС акцияларының 95 пайызы елордалық экономикалық тергеу департаментінің экс-депутаты Еркеблан Хамзинге тиесілі екендігі туралы құжаттар бар.

Сондай-ақ, Алмас Әбдіғаппаровтың туыстары «AV-Construction» компаниясының жарғылық капиталының 25 пайызын рейдерлік жолмен тартып алғанын хабарлады. Қамауға алынған кәсіпкердің әйелі мен анасы барлығына Болат Назарбаевтың жақын адамдарын, оның ішінде туған қызы Құндыз Назарбаевты кінәлайды. Алматы қалалық сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі жәбірленушілердің арызы бойынша сотқа дейінгі тергеуді бастады.