«Спасибо деду за Победу!» — іс жүзінде соғыс ардагерлері ешкімге керек емес

«Спасибо деду за Победу! — Жеңіс үшін атама рақмет!» ұраны Ресейде кеңінен танымал болды, бірақ іс жүзінде аталар — Ұлы Отан соғысының ардагерлері ешкімге керек емес!

Барлық ТМД елдерінде — 9 мамыр — мемлекеттік мейрам және демалыс күні. Тек оның әр түрлі атаулары бар. Әзірбайжанда бұл фашизмді жеңген күн, Арменияда — Жеңіс және бейбітшілік күні, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан және Ресейде — Жеңіс күні, Молдовада — Жеңіс күні және Отанның тәуелсіздігі үшін қаза тапқан батырларды еске алу, Тәжікстанда — Екінші дүниежүзілік соғыстағы Жеңіс күні. Әр елде мерекенің ауқымы әр түрлі.

2021 жылғы Жеңіс күніне ҰОС ардагерлеріне төлемдерді ресейлік «Независимая газета» газеті есептеді. Оның хабарлауынша, Қазақстан мен Өзбекстандағы ардагерлер мереке үшін төлемдер алады, бұл Ресей ардагерлеріне арналғаннан едәуір асып түседі.

Бір күн бұрын, деп жазады газет, Ресей президенті Путин Жеңіс күніне жыл сайынғы ҰОС ардагерлеріне 10 мың рубль мөлшерінде ақшалай төлем жасау туралы жарлыққа қол қойды. Осындай құжатқа Өзбекстан президенті Шавкат Мирзиёев қол қойды. Өзбекстандағы ардагерлерге төленетін төлем ресейлікке қарағанда едәуір болады және 85 мың рубльден асады. Қазақстан ардагерлері бұдан да көп мөлшерде алады: соғыс ардагерлеріне 174 мың рубльден (миллион теңге) астам төленеді, деп хабарлады ресейлік «Независимая газета».

«Независимая газетаның» хабарлауынша, бұл Ресей билігінің Жеңіс күніне орай ардагерлерге ТМД-дағы көршілермен салыстырғанда айтарлықтай аз төлемақы төлеуі бірінші рет емес. Өткен жылдары басылым журналисті атап өткендей, кедей Молдавия мемлекеті Жеңіс күніне Ресейге қарағанда төрт есе көп ақша төлеген еді.

«Мен Қаржы министрлігі басшылығының ерекшеліктерін қоспағанда, ардагерлерге төленетін төмен төлемдердің түсіндірмесін елестете алмаймын», — деді Владимир Жарихин, ТМД елдері институты директорының орынбасары. Жарихин шенеуніктердің бұл шешімін «түсініксіз сараңдық» деп атады, деп жазды ресейлік «Независимая газета».

Мүмкін, ресейлік «Независимая газета» журналисі мұның себебі Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің санында болуы мүмкін деп болжайды. Ол үш елдің түрлі дереккөздерінен мәліметтер жинап, Алматыда тек 129, ал Нұр-Сұлтанда 25 ардагердің қалғанын анықтады.

Өзбекстанда мыңға жуық Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектері тұрады. Ресейде 33 мыңнан астам Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектері Жеңіс күніне 10 мың рубль көлемінде төлем алады.

Еске салайық, Ресейде жыл сайын Жеңіс күніне орай ресейлік таңдалған әскери бөлімдері мен ең заманауи әскери техникаларын тарта отырып, ауқымды әскери парад өтеді, оған бюджеттік қаражат өте көп жұмсалады.

Жыл сайын Ресейде Ұлы Отан соғысының ардагерлері азайып келеді. Жасыратыны жоқ, олардың көпшілігі 90 және одан да көп жасқа келіп, адам төзгісіз жағдайында өмір сүреді. Донбасстағы соғысқа және 2014 жылы Украинадан аннексияланған Қырымда супербекініс құруға, гиперқару жасауға және т.б. Ресей қыруар ақшасын жұмсайды.

20 жылдан астам уақыт ішінде «Спасибо деду за Победу! — Жеңіс үшін атама рақмет!» ұраны Ресейде кеңінен танымал болды, бірақ іс жүзінде аталар — Ұлы Отан соғысының ардагерлері ешкімге керек емес!

Керімсал Жұбатқанов, тарих ғылымдарының кандидаты, Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті