Досым Сатпаев: Қазақстан билігіне жалған реформаны доғар деген ескерту атыс сияқты

Досым Сатпаев Еуропарламенттің Қазақстандағы адам құқығының тапталуы жөніндегі қарарға қатысты пікір білдірді. Ол осы уақытқа дейін Қазақстанға қатысты да «Магнитский тізімі» жасалуы мүмкін екенін ескерткен-ді.

«Еуропарламенттің Қазақстандағы адам құқықтарының ахуалы жөніндегі қарары қабылданды, ол билік таратқан «халық үніне құлақ асатын мемлекет» және «саяси реформалар» деп аталатын мистификациясының барлығын қатаң түрде бұзады, өйткені қарарда «соңғы апталарда атап өтілген Қазақстандағы азаматтық қоғам ұйымдарына қарсы қуғын-сүргін және адам құқықтарының жалпы ахуалының нашарлауы, сондай-ақ пікір білдіру, бейбіт жиналыстар мен бірлестіктер бостандығы құқығына қатаң шектеулер» белгіленген.

Қарарда осы бостандыққа кепілдік беру, барлық саяси тұтқындарды босату және толығымен қалпына келтіру талаптары үшін жаңа бейбіт жиналыстар туралы заңға аңыз сияқты емес, нақты түзетулер енгізуге шақырады. Бірақ ең қызықтысы қарардағы — Қазақстанға қатысты өз «Магнитский тізімінің» аналогын құрай алатындығы туралы қарар тармақ, бұл туралы жазбаларымның бірінде ескерткен едім.

Атап айтқанда, қарарда «ЕО-ның Адам құқықтары саласындағы жаһандық санкцияларының жақында бекітілген режимі туралы ескерту бар, бұл ЕО-ға бүкіл әлемдегі адам құқықтарының елеулі бұзылуына кінәлілерді қудалауға мүмкіндік береді, яғни бұл Қазақстан жағдайында адам құқықтарының кең таралған және жүйелі бұзылуына қатысы бар немесе байланысты адамдар мен ұйымдарды қудалауға мүмкіндік береді.

Еуропарламент ЕО-ның Сыртқы істер және қауіпсіздік саясаты жөніндегі Жоғарғы өкілін және мүше мемлекеттерді адам құқықтарының бұзылуына жауапты адамдарға қатысты атаулы санкциялар енгізу мүмкіндігін қарауға шақырады». Бұл үндеудің артында нақты санкциялық тізім немесе осы қарар қашан пайда болатыны әзірге түсініксіз болғанымен, қазақстандық билік үшін жалған реформаларды доғару үшін алдын ала жасалған атысқа ұқсайды.

Бұл ретте, өзінің шошқасын Ақордада және кітапханада сондай-ақ Кремль атынан ЕАЭО және ҰҚШҰ шеңберінде олардың одақтастығын орналастырғандай сезім туындайды, ол Навальныйды саяси сахнадан алып тастау және оның жақтастарын жермен жексен ету әрекеттерімен Батысты посткеңестік кеңістіктегі барлық авторитарлық режимдерге қатысты анағұрлым қатаң саясат ұстануға мәжбүрлейді, онымен Страсбург пен Брюссельде жүйелі (косметикалық емес) реформаларға деген бейбітшілік пен үміт саясаты жұмыс істемейді», — деп жазды Досым Сатпаев.