Кино заңы қабылданды | «Айқын» газеті

Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен өткен Сенат отырысында «Кинематография туралы» заң қабылданды. Бұл құжат киноөндірісін қолдауға, ұлттық фильмдердің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған.

Сондай-ақ ол кино көрсету қызметінің халыққа қолжетімділігі, киноиндус­трия­сының ашықтығы, инвестициялық тар­тымдылығы, отандық киноның шетел­дегі беделінің өсуі мен танылуы үшін заңна­малық деңгейде жағдай жасайды. Заңда кинематография саласын мемлекеттік қаржылық қолдау жөніндегі бірыңғай оператор болып табылатын «Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығы» қызметінің құқықтық негізі түзіледі.
Мәдениет және спорт министрі Арыс­танбек Мұхамедиұлының айтуынша, ұлттық киноны мемлекеттік қаржылан­дырудың жаңа үлгісін енгізу ұсынылып отыр. Ұлттық фильмдерді мемлекеттік қаржылық қолдау мәселелері бойынша ұсыныстар мен ұсынымдарды тұжырымдап дайындау мақсатында Үкімет жанынан консультативтік-кеңесші орган – «Ұлттық фильмдерді мемлекеттік қаржылық қолдау мәселелері жөніндегі мекемеаралық комис­сия» құрылады.
Заң бойынша «Фильмдер монито­рингінің бірыңғай автоматтандырылған ақпараттық жүйесі» іске қосылады, ол ел аумағында фильмдерді жүйеге келтіруді және есепке алуды қамтамасыз етеді. Фильмді фестивальдерде, семинарларда, ретроспективада көрсету жағдайларын қоспағанда, Қазақстанда фильмді про­каттау және көрсету тек Мемлекеттік фильмдер тізілімінде тіркелген кезде ғана және берілген прокаттау куәлігіне сәйкес жүзеге асырылады.
Ел аумағында фильмдерді қазақ және басқа да тілдерде прокаттауға ұлықсат етіледі. Прокатталуы шектелген фильм­дерді қоспағанда, кинозалдар мен осы мақсаттарға арналған өзге де орындарда прокатталатын және қазақ тілінде көр­сетілмейтін фильмдерге қазақ тіліне дубляж жасалуға, не олар субтитрленуге немесе кадр сыртындағы аудармамен қамтамасыз етілуге тиіс.
Әйтсе де, бұл заң бойынша балама пікірлер де айтылды. Депутат Д.Құсдәу­летов мұнда ұлттық фильмдерді жасауға арналған басымдыққа ие бағыттар, мем­лекеттік ең төменгі әлеуметтік стандарттар, фильмдер өндірісі, ақпараттық-жарнама жұмыстарын дамыту, фильмдердің тарихи деректерге сәйкестігін қайта тексеру реттелмеген деп санайды.
Сенатордың айтуынша, заң ережелері кинематографты мемлекеттік қолдау шараларымен ғана шектелген. Бұл ретте заң «отандық киноиндустрияны дамытуға серпін беретін аса маңызды жаңа қоғамдық қатынастарды реттемейді, Мемлекет бас­шысының «Рухани жаңғыру» бағдар­ламасына толықтай сәйкес емес әрі кино өнерінің азаматтарды эстетикаға, рухани және адамгершілік тұрғысында тәрбиелеу мақсатындағы өзекті мәселелерін шеше алмайды».
Осы отырыста сенаторлар екі халық­аралық құжатты қарап, құптады. Палата 1998 жылғы 6 шілдедегі Қазақстан мен Ре­сей арасындағы Жер қойнауын пайда­лануға арналған егемендік құқықтарды жүзеге асыру мақсатында Каспий теңізінің солтүстік бөлігінің түбін межелеу туралы келісім хаттамасына қосымша хаттаманы ратификациялады. Осы құжатты қабылдау қазақстандық және ресейлік тараптардың уәкілетті ұйымдарына «Құрманғазы» («Құ­лалы») құрылымының келісімшарт аума­ғында барлау жұмыстарын одан ары жал­ғастыруға мүмкіндік береді.
Отырыс соңында сенатор Д.Назарбаева еліміздің сыртқы саудадағы барлық әріп­тестермен өзара сауда туралы статис­ти­калық мәліметтердегі елеулі айырма­шы­лықтарға байланысты депутаттық сауалын жария етті. Депутат В.Волковтың депу­таттық сауалы жалған ақша жасаушы­лар­мен күреске қатысты болды.

Айхан ШӘРІП