Костром облысы Парфеньево ауылының тарихы туралы қазақша

Жыл сайын көптеген экскурсиялар өткізіледі, туристер саны, соның ішінде басқа елдерден келетін туристер саны жылдан жылға артып келеді. Алайда, бұған қарамастан, әлі де көп нәрсе қажет. Одан әрі даму проблемалары қарапайым емес. Бүгінгі күні Туризм экономиканың толыққанды саласына айналмаған, оның терең жай-күйі айқын. Қазіргі уақытта Кострома облысында туризмді дамыту үшін өте аз жасалған,өйткені бұл қуатты перспективалар мен үлкен туристік әлеует. Осы саланы дамыту-бүгінгі таңда өте өзекті және маңызды мәселе.

Белгілі бір аймақта туризмді дамыту үшін, әрине, осы ауданның ерекшеліктерін білу қажет: оның тарихы бүкіл елдің тарихынан немен ерекшеленді, аймақ қызықты. Осылайша, жұмыстың басты мақсаты-Парфеньево ауылының ерекшелігін анықтау,оны басқа да көптеген ауылдар мен кенттерден айыратын нәрселерді табу. Сонымен қатар, Парфеньево ауылы мүлдем зерттелмеген және жаңа туристік нысан болып табылады, бұл – әдеттегі маршруттарды кеңейтудің, экскурсияларды жаңартудың, туристке тек үлкен қалаларды ғана емес, сонымен қатар орыс тереңдігін көрудің бірегей мүмкіндігі. Алайда, турист Парфеньево қаласына не үшін баратынын білуі керек, ол қызықты көрінеді. Осыдан ауылды кешенді зерттеу мәселесі. Ерекшеліктерді анықтау үшін бірнеше бағыт бойынша жиектерді зерттеуге кірісуге болады. Алдымен өңірдің табиғи ресурстарын қарастыру керек, өйткені олар негізінен жергілікті жердің орналасу процесіне әсер етеді және оның одан арғы тағдырын анықтайды. Жеке тұрған өлкенің тарихын зерттеп: мәдениет, салт-дәстүр, әсері жалпы тарих өңірдің өмірін және т. б. Ғана шешім бұл міндеттер, біз аламыз туралы сеніммен своеобразии туристік объект.

Жұмыстың географиялық шеңбері әр тарих кезеңіне Парфеньево шекарасымен, сондай-ақ оның мәртебесінің өзгеруімен анықталды. Жұмыстың хронологиялық шеңбері – қаланың негізін қалаудан қазіргі заманға дейін.

Бұл мәселені зерттеу дәрежесі өте төмен. Бұл байланысты көптеген мұрағаттар емес дейін жеткен біздің уақыт. Сонымен қатар, Парфеньев селосын туристік нысан ретінде кешенді талдаудың мақсаты әлі де жоқ. 1912 жылы ірі парфеньев орман өнеркәсібі отбасында туған Дмитрий Федорович Белоруков ауылды зерттеуге үлкен үлес қосты. Ол өз өмірінің көп жылдарын өлкетануға арнады, Кострома жерінің тарихы бойынша көптеген жұмыстардың авторы болды. Д. Ф. Белоруков ғылыми жұмыстарды жазу кезінде Мәскеудегі көне актілер мұрағатынан алынған мәліметтерді пайдаланды, бірақ Мұрағат жойылды. Сондықтан Д. Ф. Белоруковтың мақалалары біздің күнімізге жеткен ең объективті және толық көзі болып табылады. Олар тек «Костромская земле» ғана емес, жергілікті парфеньев «Красное знамя»газетінде да басылып шықты.

«Парфеньев Вестник»нөмірлерінде жарияланған Парфеньево ауылының ардагерлері мен қарт адамдардың естеліктері көздердің арасында ерекше орын алады. Оларға А. Воронинаның, Н. Воронинаның естеліктері жатады. Рокотянская, И. Владимирова, П. Медведева және т.б. Бұл мақалалар – өлкенің тарихы туралы айтуға мүмкіндік беретін субъективті, бірақ сенімді дереккөз.

1853 және 1862 жылдардағы костром губерниясының естелік кітапшаларынан алынған мәліметтерді объективті дерек ретінде санауға болады. Костром губерниясының тарихи-географиялық сөздігіне арналған материалдар туралы да айтуға болады.

Жазушы-этнограф С. В. Максимов кітаптарының бірегей көзі деп санауға болады, ол өмір бойы Парфеньевта өмір сүрді және одан кейін очерктер мен әңгімелерге жиналған көптеген естеліктер қалдырды.

Қазіргі ауыл туралы тарауды жазу кезінде жұмыста жергілікті «Парфеньевский вестник» газетінен ақпарат, сондай-ақ әртүрлі энциклопедиялардан (костром облысының географиясы, тарихи энциклопедия, костром облысының табиғаты) толық сенімді мәліметтер қолданылды. Барлық осы кітаптар жақында шығарылған.

Мерзімді басылымдар арасында («Губернский дом» Өлкетану журналы, атап айтқанда) Л. Ковалева мен Л. Сизинцеваның мақалаларын бөліп көрсету керек. Олар костром облысының мемлекеттік мұрағатынан алынған мәліметтерді көз ретінде пайдаланған, сондықтан екі мақала да дұрыс деп атауға құқылы. Л. Ковалеваның мақаласы Парфенттерді отырғызудағы ақша шығындарына, ал л. Сизинцеваның мақаласы – отырғызудың білімі мен медицинасына арналған.

Өкінішке орай, осы тақырып бойынша әдебиеттер мен дереккөздерді анықтау мүмкін емес.

1. Табиғи ресурстар
1.1 Парфеньев қаласының табиғи ресурстары 16 ғ. 1778 ж.
Жүздеген мың жыл бұрын Шығыс Еуропаның үлкен мұздануы аяқталды. Жылынуына және климаттың өзгеруіне байланысты алып мұздықтар ери бастады. Жер бетінде пайда болған ойпаттар көлдерді құрай отырып, сумен толтырылды, ал ағылған су ағындары өзендерді құрады. Мұздақпен әкелінген гранит тұқымдары сол жерде қалды және көне мұзданудың куәгерлері (валундар, бұлыжниктер, үлкен тас кесектер) қазір Парфеньев ауданының аумағында көрінеді. Көптеген жылдар өткеннен кейін, жер ормандармен өскен кезде, Заволжье орындарында адамдар пайда болды. Д. Ф. пікірі бойынша Белорукова, олар алыс шығыстан шығып кеткен мұздақтан кейін келді және олар Неи өзенінің жағасында өз үйлерін салып, осы жерді қоныстандырды. (1)

Нея өзені Парфеньевтің тұрғындары «тау»деп атаған үлкен төбешіктің жанында өтті.(2) бұл орын бекініс салу үшін тамаша болды және бұл факт, мүмкін, қаланың одан арғы тарихын алдын ала анықтады. Нея өзені Сомбас, Вохта, Кужбал, Ружбал, Монза және т.б. сияқты көптеген салалары бар.

Кострома губерниялық қаласынан Парфенттерге жол бірден ормандармен басталды, «олар жоғары және тік сазды тауларға бүктелген екі жүз пошта жолында елеулі орман екпелері ретінде білуге және сезінуге мүмкіндік береді». (3) Парфентьев қаласы тұрғындарының негізгі сабақтарын Орман және балшық шоғыры анықтады. Олар саңырауқұлақтар мен жидектерді жинаумен, аң аулаумен, балық аулаумен, ауыл шаруашылығымен айналысты. Өздерін тамақтандыру үшін тұрғындар аулаудың бір бөлігін сатқан. Біртіндеп балық аулау артельдерінің алғашқы ұқсастары пайда болды. Бастады зарождаться гончарный кәсібі.

Парфентьевке жақын жерде Петра Ι уақыттарында балқарағай тоғайы салынды. Петр Ι орыс флотының құрылысына көп уақыт бөлді, балқарағайға үлкен және кіші кемелер үшін басты құрылыс материалының рөлі берілді. Балқарағай тоғайларын құру туралы Петрдің ерекше Жарлығы шығарылды.(4)

1.2 Парфентьев қонысының 1778 ж. бастап 19 ғ. дейінгі табиғи ресурстары.
Саңырауқұлақтарды жинау отырғызудағы негізгі сабақ болды. С. В. Максимов «Грибовник» очерк жазды, онда ол былай деп еске алады: «ежелгі заманнан бері бүкіл және үлкен жер өзін осы іске ұштастырды, онымен өз тағдырын байланыстырды және саңырауқұлақтарды тауарға айналдырды, ал оларды жинау және дайындау ісі тұтас отбасыларды, үлкен көшеттерді, ұлы ауылдарды және т.б. тамақтандыруға қабілетті ерекше ойға жасады.» (5) Парфентьевке жақын орналасқан Судиславль қонысы, өз көршілерінен саңырауқұлақтарды сатып алды және оларды ескерту. С. В. Максимов осының арқасында Судиславльде тас үйлер пайда болғанын жазады. Судиславльдің қонысы саңырауқұлақ сауда – саттықтың бүкіл губерниясы бойынша белгілі болды, тіпті «Парфентьев-өзінің басты және бірінші жеткізушісін сүртіп, қараңғылап үлгерді». (6)

Парфентьевте Саңырауқұлақтарды жинау шілде айында басталды, тамыз айында төңкеріс жасау кезеңі басталды. Саңырауқұлақтар пеште кептірілді, және с. В. Максимов еске түсіргендей, осы уақытта барлық отырғызу кезінде кептірілген саңырауқұлақтардың тән иісі тұрды. Жиналумен барлық тұрғындар аздан үлкенге дейін айналысты, олар Күннің алғашқы сәулесімен көрші ормандарға барды. Бірнеше рет күніне бес рет саңырауқұлақтарға түсіп, кешке үйге қайтып келді. С. В. жазады Максимов, «балаларымен бірге әрбір иесі жазда саңырауқұлақтарды 25-30 рубльге шығарады, ал отбасын бес адам санағанда шаруашылықта <…> 150-200 рубль алады, олар үйді жыл бойы тамақтандырады». (7)С. В. Максимов семсерлесандық күйеулер тракторлар мен қабықтарда олардың әйелдерінің, балаларының еңбектерімен тапқан қомақты соманы қалдырды.

Парфентте саңырауқұлақтар жыл сайын Бай болды. Бірақ жаз бос емес болса да, күз шық пен ылғалдылықпен көптеген саңырауқұлақтардың пайда болуына ықпал етті.

Балық аулау балық аулау артельдерінің пайда болуына әкелді. Ең ірі артельдер: шаруа серіктестігі а. Иванова Д. Секерин Вотчины В. И. Стремнев және шаруа С. Иванова д. Биликовтың серіктестігі в. Долгоруковқа тиесілі. Балық аулаумен уездің көптеген ауылдары танымал болды: Погорелки, Федюнина, Ильина, Бакренев, Григорова және т.б. Потрусово және Шири ауылдарында балық аулаумен дьячки айналысты. (8)

Ол өзендерде, Нельше, Вохтоме, Идоле, Кильна, Пезе және т.б. су диірмендері салынған. Олар үшін батылдыққа байланысты төңкеріс алынды. 1735 ж. санақ бойынша үш диірмен алынып тасталған: жерновтар мен гатерлер болған жоқ. Олардан ақша алмауға шешім қабылданды. (9)