Жаздық бидай өндірісін ұйымдастыру | туралы қазақша

Ауыл шаруашылығы-Агроөнеркәсіптік кешенде де, барлық халық шаруашылығында да аса күрделі және еңбекті қажет ететін сала. Бұл, ең алдымен, топырақ-климаттық жағдайларға әсер етуі. Олардың теріс әсері белгілі бір шамада биологиялық, техникалық-технологиялық, ұйымдық-экономикалық факторлармен: ауыл шаруашылығы дақылдарының жоғары өнімді және тұрақты сорттарын, жануарлардың жоғары өнімді тұқымдарын шығару және кеңінен аудандастыру, ауыл шаруашылығының материалдық-техникалық базасын нығайту, прогрессивті технологияларды, еңбекті және өндірісті ұйымдастыру нысандарын игеру, саланы реттеудің экономикалық тетіктерін пайдалану арқылы нивелирленуі мүмкін. Алайда Ресейдің ауыл шаруашылығы аймақтары биоклиматтық әлеуеті төмен, ал сала-артта қалған материалдық-техникалық базаға ие, халық шаруашылығы экономикасының жалпы деңгейі ауыл шаруашылығы өндірісін дамытудың экономикалық тетіктерін жеткілікті дәрежеде пайдалануға мүмкіндік бермейді. Осыған байланысты, белгілі бір кезеңдерге қарамастан, біздің ауыл шаруашылығы дамыған елдердің ауыл шаруашылығы деңгейіне әлі шықпады.

Бүгінде біздің экономикамыз дағдарысты бастан кешуде. Ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі төмендеді, халықтың отандық өндірістің азық-түлік қажеттілігі жеткіліксіз қанағаттандырылуда. АӨК-дегі салааралық байланыстар теңгерілді. Бағаның сәйкессіздігіне байланысты ауылдық тауар өндірушілер түпкілікті өнімнен түскен табыстың 10-30% — ын ғана алады, онда олардың шығындары 65-70% — ды құрайды. Ауыл шаруашылығының материалдық-техникалық базасы нашарлады. Тракторлармен қамтамасыз етілуі 56% — дан, астық жинайтын комбайндармен қамтамасыз етілуі 61% — дан аспайды. Техниканың 70% — ға жуығы өз ресурсын өндірді. Ауыл шаруашылығы кәсіпорындары минералдық тыңайтқыштар енгізуді тоқтатты. Олардың қызметінің қаржылық нәтижелері күрт нашарлады — кәсіпорындардың шамамен 90% — ы шығынды болды.

Сонымен қатар, ауыл шаруашылығының жағдайын жақсартуға мүмкіндік беретін үлкен ресурстары бар. Басты байлық-жер: 209,6 млн. га ауыл шаруашылығы жерлері, оның ішінде 127,6 млн. га егістік. Елімізде азық-түлік дақылдарының сорттары мен әлемдік үлгілерге жол бермейтін мал тұқымдары шығарылды. Ауыл шаруашылығы жоғары білікті мамандар мен басшылардың көптеген кадрларына ие. Агроөнеркәсіп кешенінің ғылыми әлеуеті жоғары.

Ауыл шаруашылығы, бүкіл агроөнеркәсіп кешені сияқты, мемлекеттің басым назарын қажет етеді, әйтпесе дағдарыс процестері одан әрі де дамитын болады. Басымдық салаға инвестицияларды шоғырландырудан, жеңілдікті кредит беру мен салық салудан, бюджеттік қаржыландыруды кеңейтуден, басқа да экономикалық шаралардан көрініс табуы мүмкін. Материалдық-техникалық базаны нығайту, әлеуметтік проблемаларды шешу үшін қаражат қажет. Кәсіпорында өндірісті тиімді ұйымдастыру-ұзақ мерзімді мақсатты қалыптастыру; перспективалық өндірістік бағдарламаны әзірлеу; басқарудың ұйымдық құрылымы мен құрылымын, шаруашылықты жүргізудің ұтымды жүйесін негіздеу; қажетті ресурстар жасау; ішкі шаруашылық экономикалық қатынастардың нысандарын анықтау; жоспарлаудың, есепке алу мен бақылаудың тиімді жүйесін енгізу; жоғары өнімді еңбекті ынталандыру; қызметкерлерге қолайлы әлеуметтік жағдайлар жасау.

Бұл міндетті іске асыруда маңызды рөл кәсіпорындардың шаруашылық қызметін талдауға беріледі. Оның көмегімен кәсіпорынның даму стратегиясы мен тактикасы әзірленеді, жоспарлар мен басқару шешімдері негізделеді, олардың орындалуына бақылау жасалады, өндіріс тиімділігін арттыру резервтері анықталады, кәсіпорын, оның бөлімшелері мен қызметкерлері қызметінің нәтижелері бағаланады.

Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының көпшілігі ауыр экономикалық және қаржылық жағдайда. Өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы өнімдері бағасының тепе — теңдігі, шаруашылық байланыстарының үзілуі, мемлекет саясатының тұрақсыздығы-бұл экономикалық жағынан қолайлы шаруашылықтардың да құлдырауына алып келді. Бұл жағдайда ең аз шығындармен және ең жоғары пайдалармен өнімнің ең көп санын алу мақсатында жер, материалдық — техникалық, Еңбек және қаржы ресурстарын ұтымды пайдалануға бағытталған өндіріс пен кәсіпкерлікті тиімді ұйымдастырусыз оң нәтижелерге қол жеткізу мүмкін емес.

Ауыл шаруашылығы өндірісін ұйымдастыру бойынша курстық жұмысты орындау өндірістік қызметті талдау және Өсімдік шаруашылығындағы өндіріс процестерін ұйымдастыру мәселелері бойынша дағдыларды меңгеруге мүмкіндік береді.

Курстық жұмыстың мақсаты теориялық білімді бекіту және тереңдету, оларды практикалық есептерді шешуде қолдану, технологиялардың экономикалық тиімділігін өз бетінше анықтау және өндірісті ұйымдастыру дағдыларын меңгеру болып табылады.

1. Ауыл шаруашылығы кәсіпорнының өндірістік қызметін талдау
1.1 Кәсіпорынның орналасқан жері, топырақ-климаттық жағдайлары , өлшемдері, мамандануы және ұйымдық құрылымы
«Челябинск құс фабрикасы» ААҚ Таулы-орман аймағының жоғарғы оралдық ауданының шығысында орналасқан. Кәсіпорын Соснов ауданының солтүстік бөлігінде орналасқан. Облыс аумағында Ағапов, Бредин, Варнен, Верхнеурал, Қарталы,Кизиль, Нагайбақ және Чесмен әкімшілік аудандары бар. Оның аумағында халық саны және өнеркәсіпті дамыту бойынша облыстың Екінші қаласы — Магнитогорск орналасқан.

Облыстың дала аймағы предгорий және Жазықтар даласынан тұрады, оған Ағапов, Бредин, Варнен, Верхнеурал, Қарталы, Кизиль, Нагайбақ және Чесмен әкімшілік аудандары кіреді. Оның аумағында халық саны және өнеркәсіпті дамыту бойынша облыстың Екінші қаласы — Магнитогорск орналасқан.

Челябинск облысы дала аймағының тау бөктеріндегі бөлігі өте жылы және қалыпты құрғақ климатпен ерекшеленеді. Өсімдіктердің белсенді өсу кезеңінің ұзақтығы аймақтың солтүстігінде (Верхнеурал ауданы) 125 күннен 135 күнге дейін ауытқиды. Ол 5-11 мамырда басталады және 14-18 қыркүйекте аяқталады. Сонымен қатар, осы аймақтың ауа-райының ерекшелігі суық және аязды қайтару болып табылады. Көктемде олар 27-30 мамырға дейін, күзде — 9-10 қыркүйекке дейін болады, сондықтан аязсыз кезеңнің ұзақтығы Таулы орман — дала аудандарындағы сияқты 105-110 күн.

Агрометеорологтар Облыстың дала аймағында орташа жолақ дақылдарының барлық сорттары мен жылу сүйгіш дақылдардың ерте пісетін сорттары жылумен қамтамасыз етілген деп санайды.

Орташа тәуліктік температурасы 10°С асатын кезеңдегі жауын-шашын сомасы 220-230 мм құрайды, гидротермиялық коэффициент әдетте бірліктен аспайды. Топырақтың метрлік қабатындағы өнімді ылғал қоры дала жұмыстарының басталуына қарай аймақтың солтүстігінде 150-ден оңтүстіктегі 100-110 мм-ге дейін ауытқиды, сондықтан негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының ылғалмен қамтамасыз етілуі оңтайлы қажеттіліктің 50-60% — ын құрайды.

Тау бөктеріндегі дала аймағындағы тұрақты қар жамылғысы қараша айының ортасында орнатылады және 140-150 күн сақталады. Ол шамалы қуатпен (25-30 см), біркелкі бөлінбеумен сипатталады, сондықтан күздік дақылдарды қыстату үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз етпейді.

Дала аймағының жазық бөлігі жылы, бірақ құрғақ климатпен ерекшеленеді. Орташа тәуліктік температура 10°С-тан жоғары 5-7 мамырда басталады. Күзге қарай төмендегенде, бұл деңгей 18-20 қыркүйекте өтеді. Осылайша, өсімдіктердің белсенді өсу ұзақтығы 135-140 күнді құрайды. Осы уақыт ішінде 2400-2500°С оң температура жиналады. Сонымен қатар көктемгі аяз әдетте 19-23 мамырға дейін, ал күзде 13-17 қыркүйекке дейін болады. Ауадағы аязсыз кезең 110-120 күнге, ал жер бетінде — 80-100 күнге созылады. Жалпы жылумен қамтамасыз ету жүгері сияқты жылу сүйгіш дақылдардың орташа пісетін сорттарын өсіру үшін жеткілікті. 6-7 — да 10-ның 10-ы балауыз пісуіне дейін піседі.

Вегетациялық кезеңде Селянин бойынша 0,9-1,1 гидротермиялық коэффициент кезінде 200-230 мм Жауын-шашын түседі. Көктемгі егіс жұмыстарының басында топырақтың метрлік қабатындағы өнімді ылғал қоры 105-130 мм құрайды, бұл ауыл шаруашылығы дақылдарының қажеттілігін 40-50% — ға қамтамасыз етеді. 10-ның 7-8 жасынан қарқынды құрғақшылық пен құрғақшылық сипатталатынын ескеру керек.