ОНЛАЙН-КІТАПХАНАНЫҢ ОРТАҚ ПЛАТФОРМАСЫ ҚАЖЕТ | «Айқын» газеті

Қазақстанның кітапханалары» – «Нұр Отан» партиясының маңызды жобаларының бірі. Еліміздегі кітапхана қоры электрондық форматқа көшіп, бірыңғай онлайн-кітапханаға айналады. Әдеби мұраны онлайн форматқа көшіру бұған дейін де kitap.kz – «Қазақстанның ашық кітапханасы» жобасы аясында жүзеге асырылып келген еді. «Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қорының атқарушы директоры Рауан Кенжеханұлы оқырманға икемделген бірыңғай онлайн-кітапхананың ортақ платформасын жасау қажет екенін айтады.

– «Нұр Отан» партиясы мен Мәдениет және спорт министрлігі бірлесіп, бірыңғай онлайн-кітапхана жүйесін ашуды қолға алған еді. Бұл жобаның маңызы қандай?
– Қолданушыға ыңғайлы, оқырманға икемделген электронды онлайн кітапхана керек-ақ. Партия мен министрлік қосыл­са, елдегі кітапханалар мен архивтердегі ма­те­риалдарды ортаға салуға зор мүм­кіндік ашылады.
Қазір еліміздегі барлық кітапхана өз қорларын жеке-жеке сканерден өткізіп, электронды кітапхана жасауға тырысуда. Бұл – дұрыс құлшыныс. Алайда элек­трон­ды кітапхана жасау көпшілік ойлағандай оңай шаруа емес. Ол – кітаптың фото кө­­шірмесін жасап, оны сайтқа сала салу емес. Оның өзіндік технологиялық стан­дарт­тары, құқықтық ережелері, қалып­тас­қан талаптары бар. Мұндай кітапханалар­ға ортақ талап, ортақ ереже бекітіп, дұры­сы – ортақ платформа жасау керек.
Біз 2011 жылдан бері kitap.kz – «Қазақ­станның ашық кітапханасы» деп аталатын жоба аясында 10 мыңға тарта кітаптың электронды нұсқасын жасадық. 2 мыңдай аудиокітап жазылып, онлайн салынды. Мұның барлығы тегін, заңды түрде, яғни тиісті авторлық шарттар негізінде тара­тылады. Бұл жобаның коммерциялық мұраты жоқ, мақсат – қазақша, жалпы қазақстандық кітаптардың еркін, заманға сай нұсқада оқырманға кең таралуына жол ашу. Қазақстанның ашық кітапханасын партияға да, министрлікке де таныс­тыр­дық. Kitap.kz платформасын елге ортақ онлайн-кітапхана ретінде дамыту туралы ұсынысымыз қолдау тапты. Енді осы бағытта бірлесе жұмыс істейміз.
– Қазір «оқырман азайып кетті» деген тенденция басым. Онлайн-кітапхана жүйесі бұл олқылықты жоя ала ма?
– Меніңше, оқырман азайған жоқ. За­ман басқа, бәріміз де басқаша оқитын, мазмұнды басқаша тұтынатын болдық. Бұған ескі көзқарастың өлшемімен қа­рау­ға болмайды. Аға буын өз уақытымен, сол кездегі жағдаймен салыстырады. Ол за­манда кітаптағы қиял айналадағы сұрқай өмірден тартымдырақ, кітап өмірден қы­зығырақ болатын. Қазіргі өмірдің сан қыр­лы қызығы, оқу-көру-тыңдау қажет кон­тенттің тасқыны бұрынғыдай жата-жас­тана кітап оқуға мүмкіндік бермейді. Кез келген мазмұнмен тез танысып, оны шұ­ғыл қорытып, келесісіне өтуге мәж­бүр­міз. Алдымыздағы экранда, компьютер бол­сын, смартфон болсын, кемінде 5-6 па­рақша қатар ашық тұрады. Бірінде – жазып отырған, келесісінде – оқып отыр­ған текст, енді біреуінде – видео, тағы бі­­реуінде – аудиокітап. Бұл әлеуметтік же­­лілерді, жаңалықтар мен мессенджер­лер­ді қоспағанда. Рас, бұл оқу емес, шолу. Бірақ, амал жоқ, бейімделуге тура келеді. Осы тұрғыдан келгенде, электронды кі­тап­хана қазақша мазмұнды оқырманға жақындатуға кеңірек жол ашады. Алайда, қайталап айтайын, текстің фото көшір­ме­сін интер­нетке шығара салу – жеткіліксіз. Ол қазір­гі талапқа сай өңделіп, қолданысқа ың­ғай­лы форматқа түскені абзал. Бұл оңай ша­руа емес, білім мен тәжірибені, ыжда­ғат­­ты­лықты, уақыт пен қаражатты талап етеді.
– «Онлайн-кітапхана» жүйесі көбінде орталықтағы қалалар үшін тиімді секілді. Шал­ғайдағы ауылдарға кітаптарды «онлайн» оқыта аламыз ба?
– Әрине, ауыл кітапханаларының қо­рын жаңартып тұру – өте маңызды жұмыс. Сол себепті, өзіміз шығаратын кітаптар­дың мейлінше кең таралуына, қолдан келгенше, мүмкіндік жасаймыз.
Сонымен бірге, барлық деңгейдегі кітап­ханаларды қоса санағанда, елімізде 11 жарым мың кітапхана бар. Жаңа шық­қан кітапты әрқайсысына бір-бірден жет­кізудің өзі оңай емес. Көп ауылдарға ұялы байланыс сым арқылы жүретін байла­ныс­тан бұрын жетті. Сондықтан өз басым ауылға интернеттің көп ұзамай жететініне сенемін. Біз үшін мазмұн таратудың ең тиімді жолы – онлайн.

Әңгімелескен
Гүл БЕКЗАТ