Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің отырысы,

Альтернативті зерттеу орталығының директоры Андрей Чеботаревтің пікірінше, Қазақстан ЕАЭО — ға қандай мақсатпен мүше болды — біртұтас энергетикалық нарыққа және көршілердің нарығына қол жеткізу, сондай — ақ оның мұнайын одаққа мүше елдерге транзитті ұйымдастыру үшін.
19 мамырда Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің отырысында елдердің көшбасшылары 2020 — 2025 жылдарға арналған еуразиялық интеграция стратегиясының жобасын күзде жаңа редакцияны қабылдауға және қабылдауға үмітпен қайта қарау үшін жіберуге шешім қабылдады.
Атап айтқанда, Қазақстан Президенті Қасым — Жомарт Тоқаев ұсынылып отырған интеграциялық модель мүше мемлекеттердің ұлттық құқықтық жүйелерінің ерекшеліктерін ескермейді, бұл жеткілікті жеткіліктілік қағидатына сәйкес келмейді және мұндай көзқарас, деді ол, ұлттық қоғамдық пікірдің стратегиядан бас тартуына әкеледі, өйткені стратегия үкіметтер мен парламенттердің егеменді құқықтарын шектейді.
Қазақстан Альтернативті зерттеу орталығының директоры Андрей Чеботарев ойынша, 1994 жылы Қазақстан Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өзі сол кезде Еуразиялық Одақ құру бастамасын көтерді. Ол сондай — ақ наурыз айында қабылданған Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі сыртқы саясат тұжырымдамасында Қазақстанның ЕАЭО — ға қатысуын сақтап қалатындығы және басқа қатысушы елдермен өзара тиімді негізде өзара әрекеттесетіні туралы нақты айтылғанын атап өтті.
«Бастапқыда, менің ойымша, Қазақстан ЕАЭО — ға кіре отырып, екі маңызды мақсатқа қол жеткізді, бұл Кеден одағында да байқалды. Қазақстан, біріншіден, мұнай мен газдың бірыңғай нарығын құруға мүдделі, екіншіден, көршілес мемлекеттердің, ең алдымен Ресейдің нарықтарына еркін қол жеткізу кезінде, сондай — ақ Беларусияға транзит кезінде, қазақстандық мұнайдың осы елге экспорты туралы мәселе жақында көтерілген болатын және Ресей арқылы басқа елдерге ешқандай шектеулер жоқ, ең болмағанда ортақ одақтық нарықта», — деді Чеботарев.
Сарапшы Қазақстанның саясатта онша маңызды емес екенін, олар еуразиялық интеграцияны дамытуды ұсынған кезде, қазір экономика маңызды екенін атап өтті. Алайда мүше мемлекеттер арасында қайшылықтар туындайды.
Мысал ретінде, Чеботарев Қазақстан билігі көрші Ресейдегі тарифтер мен шектеулерді сынға алатын жағдайды келтірді, қазақстандық кәсіпкерлер Ресейдің белгілі бір аймақтардың нарықтарына шыға алмайтындығына байланысты және Қырғызстан Қазақстанның өзіне де дәл осындай талап қояды.
Сарапшының айтуынша, ЕАЭО соты бұл дауларды шеше алар еді, бірақ ол іс жүзінде жұмыс істемейді.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ — Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты