Қазақ тілінен сабақ жоспары: Ержүрек батырлар (6 сынып, II тоқсан ) » ZHARAR

Пән: қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі : Тарихи тұлғалар
Сабақтың тақырыбы: Ержүрек батырлар
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары: 6.3.3.1 Ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру;
Сабақтың мақсаты: Деректерді графиктік мәтін жазуға қолдана алуға үйрету.
Сабақ барысы: 1-тапсырма. Оқу және түсінік қалыптастыру
 Мәтінді мұқият оқыңыздар.
 Қазақтың ержүрек батырларының туған жылдарын анықтаңыздар.
Қазақтың ержүрек батырлары
Жоңғарлармен шайқаста қазақтардың елім деген ерен, ержүрек батырларының даңқы шықты. Атап айтсақ, Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Наурызбай, табын Бөкенбай, Жәнібек, Малайсары, Есет, Баян, Райымбек сияқты батырларының есімдері халық жүрегінен орын алды.
Бөгенбай батыр (1690-1775) Түркістан өңірінде Бөген өзенінің жағасында дүниеге келген. Қанжығалы Бөгенбай елу жылдан астам жаугершілік заманда қазақ қолын бастады. Жоңғарларға қарсы жүзден аса жорықтарға қатысқан. 1775 жылы қайтыс болып, Қожа Ахмет Яссауи кесенесіне жерленген.
Қабанбай батырдың (1692-1770) шын есімі – Ерасыл. Ол өз өмірінде жүзден астам шайқасқа қатысып, ондаған жекпе-жекте қарсыластарын шақ келтірмеген. 1750 жылдары қазақ жерін қалмақтан босату үшін болған ірі шайқаста асқан ерлік көрсетіп, Абылай ханның жарлығымен «Дарабоз батыр» атанған.
Наурызбай батыр (1706-1781) жиырма жасынан бастап жоңғарлармен болған шайқастарға қатысады. Бөгенбай, Қабанбай, Наурызбай, Олжабай сияқты батырлар бастаған қазақ жасақтары қазақ елін жаудан азат етті.
Баян батырды (шамамен 1709-1771) атақты Абылай ханның өзі алғырлығы, тапқырлығы үшін ерекше құрметтеген. Қазақ-жоңғар соғыстары кезінде көрсеткен ерліктері үшін халық оны «Батыр Баян» атап кеткен.
Шақшақ Жәнібек батыр (1693-1752) мемлекет қайраткері, дипломат, қолбасшы, жоңғарларға қарсы азаттық күресті ұйымдастырушылардың бірі болған. Жекпе-жекте талай рет жоңғар батырларын жеңіп шыққан.
«Қазақстан тарихы» (энциклопедиялық басылым)
2-тапсырма
 Графиктік кесте сызып, Х осіне батырлардың есімдерін жазыңыз. Y осіне 1650-1800 жж аралығын белгілеңіз.
 Осы координаталық жазықтықта батырлардың туған жылдарын нүктелер арқылы белгілеңіз.
 Нүктелерді қосу арқылы диаграмма сызыңыз.
3-тапсырма
Диаграмманы пайдаланып мына сұрақтарға жауап беріңіздер:
— Қазақ-жоңғар шапқыншылығы шамамен қанша уақытқа созылды?
— Ержүрек батырлар туралы диаграммаға қандай ат қояр едіңіз?
— Өзіңіз білетін батырлар туралы мәліметті диаграммаға қосуға болады.
Ықтимал жауаптар:
«Ерлік кестесі», «Батырлар шежіресі», т.б.
ДЕСКРИПТОРЛАР
 деректер жинау үшін мәтінді оқиды;
 батырлардың қай жылы туғандарын анықтайды;
 жылдарды өсу ретіне қарай графикке белгілейді…..