Курстық жұмыс: Экономика | ТЕПЕ-ТЕҢДІК ПРИНЦИПТЕРІ,БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСТЫҢ МАҢЫЗЫ

КІРІСПЕ
I ТАРАУ. Бухгалтерлік баланс.
1.1. Кәсіпорынның балансы, оның формасы мен мазмұны.
1.2. Шаруашылық операцияларын жүзеге асыру кезінде баланста болатын өзгерістер.
II ТАРАУ. Қаржылық нәтижені анықтаудағы кірістер мен шығындар есебінің көрінісі
2.1. Банктің кіріс операциясының есебі
2.2. Ақша қаражаттар операцияларын есепке алудың мәні мен мақсаты.
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
КІРІСПЕ
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп берудің күмәнсіз сенімділігін қамтамасыз ету үшін субъектілер кемінде жылына бір рет мүлік пен міндеттемелерге түгендеу жүргізуі тиіс, түгендеу барысында олардың бар-жоғы, жағдайы мен бағасы тексеріліп, құжатпен расталады.
Бухгалтерлік есептің бұл тәсілінің көмегімен субъектінің құралдары жайлы, олардың іс жүзінде бар-жоқтығы жайлы есеп мәліметтері осы көрсеткіштердің сәйкестігін қамтамасыз ету мақсатымен салыстырылады және реттеледі.
Шаруашьшық іс-әрекет барысында бухгалтерлік есеп мәліметтерімен тауарлы-материалдық қорлардың нақты қолда бары арасында айырмашылык туындауы мүмкін:
• табиғи себептерге байланысты (кеуіп, құрғап кету, сусымалы тауарлардың тасымалдау және сақтау кезіндегі салмағының азаюы, ұнтақталу, тозаңға айналу, төгілу);
• құралдарды кабылдаған немесе босату кезіндегі жетіспеушілік (қате есептеу, қағыс өлшеу, салмақ кемдігі);
• есептеу кезіндегі қателіктер — арифметикалық қателіктер, алғашқы құжаттардағы жаңылыстар, құжаттык мәліметтерді қате көрсету;
• ұрлық, қымқыру, кем өлшеу — материалдық құндылықтарды қабылдау мен босату кезіндегі, ақша жэне басқадай заттарды беру кезінде кем беру, есептеу, сондай-ақ құралдарды тікелей сіңіріп кету.
Айырмашьшықтарды құралдардың нақты қалдықтары мен бухгалтерлік есеп мәліметтерін оқтын-оқтын салыстыру негізінде түгендеу жолымен анықтауга болады.
Түгендеуді (инвентаризация) өткізу тәртібі мен мерзімдерін субъект басшысы №24 «Бухгалтерлік қызметті ұйымдастыру» бухгалтерлік есеп стандартына және оған Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бухгалтерлік есеп пен аудит әдістемесі І департаментінің 1998 ж. 6 наурыздагы «Заңды тұлғалардың мүлік пен міндеттемелерге түгендеу жүргізудің тәртібі туралы» 47 бұйрығымен (өзгерістермен және толықтырулармен) бекітіліп, түгендеу айырмашылықтарын реттеу және түгендеу қорытындыларын рәсімдеу тәртібі белгіленген. Әдістемелік ұсыныстарға сәйкес анықтайды.
Осы курстық жұмысымның маңызы бухгалтерлік есеп балансының кейбір жеткіліксіз жерлерін толығырақ ашып көрсету болып табылады.Және де осы бухгалтерлік баланстың қазіргі заманға лайықталуын көздеу әрбір қазақстан азаматының борышы деп білемін.
I ТАРАУ. Бухгалтерлік баланс.
1.1. Кәсіпорынның балансы, оның формасы мен мазмұны.
Кәсіпорынның іс-әрекетін оперативті басқаруды қамтамасыз ету үшін кәсіпорында бар ресурстар. олардын жағдайы, орналасуы мен пайдалануы, сондай-ақ олардың пайда болу, калыптасу көздері жайлы мәліметтер кажет. Белгілі бір тәртіппен жинақталып, қорытылған, топтастырылган мұндай мәліметтерді,баланстың көмегімен алады.
Баланс — бухгалтерлік есептің екі бөлімнен тұратын тәсілдегі элементтерінің бірі. Біріншісі «Актив» деп, ал екіншісі — «Меншікті капитал және міндеттемелер» деп аталады.
Біріпші бөлімде шаруашылық құралдарының құрамы, орналасуы, қолданылуы, ал •финн// бөлімде — «Меншікті капитал және міндеттемелер» (МКМ), яғни қаражаттың пайда болу көздері мен мақсатты белгілеуі көрсетіледі.
МКМ-дағы актив қаражатының әрбір жекелеген түрі немесе оның шығу көздері баланс баптары деп аталады.
Бухгалтерлік баланс құжаттармен расталған, тексерілген бухгалтерлік жазбалар негізінде жасалады. Баланс жасау үшін Бас кітап, журнал-ордерлер, сондай-ак талдау есептерінің регистрлері пайдаланылады.
Баланс 5 бөліктен тұрады:
1. Ұзақ мерзімді активтер МЕА (НМА), НҚ (ОС) және т.б.
2. Ағымдағы активтер (1 жылдан кем).
3. Меншікті капитал.
4. Ұзақ мерзімді міндетемелер (1 жылдан астам).
5. Қысқа мерзімді міндеттемелер (1 жылдан кем).
Салыстыру үшін баланс кестесінде жылдың басында және соңындағы көрсеткіштер келтіріледі. Балансты механикалық өңдеу үшін кестенің әрбір баптары кодталады. МКМ мен активтің эрбір бөлігі бойынша жиыны есептеледі. Активтер МКМ (пассивтеріне) тең болуы тиіс.
Баланс негізінде ұйымның қаржылық жағдайы, яғни қарсы қойылып салыстырылатын капиталдағы, ұйымға тиеселі экономикалық ресурстардың бар-жоқтығы жайлы пікір айтылып, талқыланады. Қаржылық жағдайды уақыттың қайсыбір сәтінде ғана (заңнамаға сәйкес — есепті жылдың 31 желтоқсанында) анықтауға болады.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің каржылық жағдайын мынандай теңеуді пайдаланып, есептеп шығаруға болады:
активтер = міндеттемелер + меншікті капитал.
Бухгалтерлік есептің халықаралық жүйесінде бұл теңдеу баланстыц теңдеу деп аталады. Оның екі бөлігі де өзара тең болуы ти
1.2. Шаруашылық операцияларын жүзеге асыру кезінде баланста болатын өзгерістер.
Бухгалтерлік баланс белгілі бір уақытта жасалып, қаражаттьщ жағдайы мен олардын шығу көздерін бейнелейді. Щаруашылық іс-әрекет процесінде қаражаттың тоқтаусыз қозғалысы, олардың құрамының, орналасуының және пайда болу, қалыптасу көздерінің өзгеруі болып жатады. Субъектінің іс-әрекеті барысында жабдықтау, өндіріс, өткізу процестерінің бөлігі болып табылатын және қаражат кұралы мен олардың шығу көздерінде тағы сондай өзгерістерді туындататын шаруашылық операцияларын іске асырады. Олар баланста тиісті баптардың ұлғаюы мен кішірейткен түрінде бейнеленеді, кей жағдайларда баланста жаңа баптар пайда болады немесе жоғалып кетеді.
Баланстагы өзгеріс кұрылымы бойынша шаруашылық операциялары 4 типке -бөлінеді:
1-тип кәсіпорын құралдары құрамында өзгерістер туғызады және тек қана баланс активінің баптарын қозғайды. Мысалы, кассаға есепті (ағымдағы) шоттан жалақы мен басқа шығындарды төлеу үшін 150 000 теңге мөлшерінде ақшалай қаражат түсті.
451 «Кассадағы қолма-қол ұлттық ақша» шот дебеті
441 «Ағымдық шоттағы ақша» шот кредиті 150000.
Бухгалтерлік есеп тәсілінің элементтері:
Баланс — белгілі бір сәттегі (кездегі) субъектінің мүлкі, міндеттемелері және капиталы туралы ақпаратты жинақтап қорыту мен экономикалық топтастыру тәсілі. Бұл — субъектінің каржылық жағдайын сипаттайтын негізгі есепті форма. Баланс барлық шаруашылық құралдарын, олардың пайда болып, қалыптасу көздерін -салыстыру және есеп объектісінің барлық жиынтығын бақылауды жүзеге асыру үшін қажет.
Есеп беру — кәсіпорынның белгілі бір кезең (ай, тоқсан, жыл) ішіндегі шаруашылық қызметін сипаттайтын көрсеткіштер жүйесі.
Баланс та, есеп беру де тиісті топтастыру мен шоттарды өндеуден кейін жасалады.
Құжаттама — ІІІаруашылық операцияларының бастапқы тіркеу әдісі мен бухгалтерлік жазбалардың (есепетің басы) дұрыстығын негіздеу. Бухгалтерлік есептегі бір де бір жазба оны тиісті ресімдеусіз жасалмайды. Құжат — бұл белгіленген тәртіппен ресімделген шаруашылық операциясының жасағаны туралы ақпаратты жазып қойылған
түрде сақтайтын материалдық сақтаушы.
Түгендеу — мүліктің іс жзінде бар екендігі бухгалтерлік есептің мәліметтеріне сәйкестігін тексеру әдісі. Түгендеудің мақсаты – құралдың сақталуын кейіннен бақылау үшін істің нақты жағдайын айқындау, нақты есептік көрсеткіштерді қамтамасыз ету.
Бағалау — белгілі бір уақыт сәтіндегі кәсіпорын мүлкін ақшалай өлшеммен бейнелеу амалы. Кәсіпорын құралдарын дұрыс бағалау жанды және затқа айналған еңбекке жұмсалған шығындардың іс жүзіндегі бейнеленуін талап етеді, бұларға есеп объектілерін ақшалай өлшеу де кіреді. Тауарлық-материалдық қорларды, өндіріске жұмсалған шығындарды дұрыс бағаламау, жалақыны және өнімнің өзіндік құнына кіретін басқа да шығындарды дәлме-дәл есептемеу шаруашылық іс-әрекет нәтижелерін анықтаған кезде бұрмалаушылыққа әкеледі.
Бухгалтерлік есепте кәсіпорынның кұралдарын бағалау негізінде нақты өзіндік құны (объектіні жұмыс жағдайына дейін жеткізуге байланысты барлық шығыстармен бірге сатып алынатын құны) салынған.
Кәсіпорын мүлкінің маңызды түрлері ағымдағы есепте және баланста мынандай бағалармеи бейнеленеді:
— негізгі құралдар бастапқы, баланстық немесе қалдық құнымен бағаланады;
— материалдар, отын, шикізат нақты өзіндік құны бойынша;
дайын өнім — нақты өзіндік құны бойынша;
— әртүрлі дебиторлармен және кредиторлармен есептесулер бухгалтерлік есепте құжатта көрсетілген сомамен бейнеленеді.
Калькуляция — өнім, жұмыс және көрсетілген қызмет бірлігінің өзіндік құнын акшалай бейнелеп шығару амалы. Өнімнің өзіндік құны материалдық, еңбек басқаруға жұмсалған шығындардан, әлеуметтік салық аударудан құралады.
Қосарлы жазба — шаруашылық операцияларын есеп объектілерінің өзара байланысын көрсететін бухгалтерлік есептің шоттарында тіркеу тәсілі.
II ТАРАУ. Қаржылық нәтижені анықтаудағы кірістер мен шығындар есебінің көрінісі
2.1. Банктің кіріс операциясының есебі
Банктің кірістер есебін жүргізу үшін IV класында мынадай шоттар ашылған:
4100 — «Ұлттық Банкте орналастырылған депозиттер бойынша сый-ақы (мүдделік) алумен байланысты кірістер».
4200 – «Сатуға арналған бағалы қағаздар бойынша сый-ақы алумен байланысты кірістер».
4300 – «Басқа банктерге ұсынылған несиелер мен аванстар бойынша сый-ақы алумен байланысты кірістер».
4400 – «Клиенттерге ұсынылған несиелер бойынша сый-ақы алумен байланысты кірістер».
4500 – «Дилинг операциялары бойынша кірістер».
4600 – «Банктің комиссиондық кірістері».
4700 – «Банктің қайта бағалаудан кірістері».
4800 — «Басқа да операциялық кірістері».
4900 – «Айыптар, өсім ақылар, тұрақсыздықтар».
4999 – «Салыққа дейінгі кірістер».
Банк кірісін есептегенде оның сәйкестігі мен бақылануы қадағаланады. Қызмет көрсетілген кезде клиенттер мен енгізілген сомалар банк балансында бейнеленеді. Заңды және жеке тұлғаларға көрсетілген қызмет үшін алынған нақты ақша түріндегі комиссиондық кіріс:
Дт – 1001
Кт – 4801, 4802, 4920
4801 – «Жалға беру бойынша кірістер».
4802 – «Басқа да операциялық кірістер».
4920 – «Басқа да кірістер».
Заңды тұлғаларға көрсетілген қызмет үшін нақты ақшасыз түрдегі комиссиондық кіріс:………..